Daags na het verschrikkelijke nieuws dat het vierjarige jongetje Dean dood werd teruggevonden, worden de details van de zaak steeds duidelijker. Ook de politieke reacties lopen binnen. Over het algemeen heerst er verontwaardiging dat dader Dave De Kock, nadat hij tien jaar geleden al de dood van een kind op zijn kerfstok had, opnieuw de kans kreeg om zo nauw in contact met kinderen te komen. “Wat de ouders van Dean meemaken, is verschrikkelijk. Maar ook voor de ouders van het vorige slachtoffer van Dave De Cock moet dit hard binnen komen. Ons systeem blijft falen als het op opvolging van daders aankomt”, stellen kamerleden Sophie De Wit en Valerie Van Peel (N-VA). ”Een tweede kans klinkt mooi, maar niet iedereen heeft er recht op, toch niet onvoorwaardelijk en zeker niet als het over kinderen gaat.”
Al in 2019 diende De Wit een voorstel in om de toepassing van de terbeschikkingstelling verder uit te breiden. Bij de bespreking in de commissie Justitie bleek er geen meerderheid voor te vinden. “Dat de minister van Justitie nu eindelijk lijkt te beseffen dat de terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank een noodzakelijk instrument is, is dan ook het enige positieve aan dit afgrijselijke verhaal. Vorige maand, tijdens de bespreking van het nieuwe seksueel strafrecht weigerden Van Quickenborne en de meerderheidspartijen om de terbeschikkingstelling mee op te nemen”, zegt De Wit. De reden daarvoor lijkt duidelijk. Binnen de regering is men het er niet over eens of de terbeschikkingstelling wel behouden moet blijven. Sommige partijen pleiten zelfs voor de afschaffing, want het biedt de enige mogelijkheid om na strafeinde nog aan opvolging te doen. “Onbegrijpelijk”, vindt De Wit.
Wie een kind op zo’n manier behandelt, moet levenslang het recht verliezen om nog met kinderen om te gaan.
Valerie Van Peel
N-VA vindt dat deze zaak nog maar eens aantoont dat een degelijke risicoanalyse belangrijk is. Als men ziet dat een veroordeelde gedetineerde zijn strafeinde nadert en totaal geen schuldinzicht heeft of stappen zet in de richting van herstel, zouden er maatregelen moeten getroffen worden om de maatschappij te beschermen, zo luidt het. “Zeker als blijkt dat het gaat om iemand met een zwaar psychiatrisch profiel, is het onaanvaardbaar om die persoon zomaar op te sluiten zonder enige behandeling. Laat staan dat die persoon zonder enige voorwaarde opnieuw in de samenleving gedropt wordt. Dat is bijna vragen om nieuwe slachtoffers”, zegt N-VA-ondervoorzitter Valerie Van Peel.
Van Peel en De Wit benadrukken dat het niet de eerste keer is dat iemand meerdere keren zware feiten met kinderen kan plegen. Van Peel hekelt zich aan een vaak afwachtende houding binnen onze kinderbescherming, terwijl voorkomen juist heel belangrijk is. Wie zijn straf voor kindermoord of misbruik heeft uitgezeten, kan bijvoorbeeld onmiddellijk samen gaan wonen bij een vrouw met kinderen. Vaak bij een partner die niet op de hoogte is van de vroegere veroordeling. “Wat mij betreft, verspeelt iemand die een kind op zo’n manier behandelt, levenslang het recht om nog met kinderen om te gaan”, vindt Van Peel. Daarom pleit de N-VA ervoor om na te denken over een volledig omgangsverbod met kinderen voor dergelijke daders. Als beveiligingsmaatregel om andere kinderen voor die gruwel te behoeden en niet meer te moeten vaststellen dat er alweer te laat gehandeld werd.
Kans op tweede leven, maar zonder kinderen
Op onze vraag of het praktisch wel mogelijk is om zo’n verbod op te leggen, antwoordt Van Peel stellig: “Dan moeten we dat maar mogelijk maken! Momenteel gebeurt het nog té vaak dat mensen hun straf uitzitten en onmiddellijk bij iemand met kinderen gaan samenwonen, of zelfs zelf kinderen maken.” Volgens het Kamerlid is het niet te onderschatten hoe veel kinderen er momenteel in zulke situaties leven. “Ondertussen kan een dader wel ter beschikking worden gesteld: dus ook na het uitzitten van zijn straf kan hij nog worden opgevolgd door justitie. Maar wat daar nooit als voorwaarde aan wordt gekoppeld, is dat er bijvoorbeeld nooit meer kinderen in zijn omgeving mogen zijn. Als een justitie-assistent zo’n dader opvolgt, weet die ook waar hij woont, met wie, of er kinderen aanwezig zijn en dergelijke.” Maar dat laatste moet voor Van Peel bij bepaalde daders voor altijd verboden blijven: “Je krijgt een tweede kans om te leven na het uitzitten van je straf, maar daar zijn beschermingsmaatregelen voor de maatschappij aan gekoppeld. Momenteel kan er al een verbod op werken met kinderen worden opgelegd, maar wat er bij thuis gebeurt wordt bij diezelfde dader niet eens nagegaan. Dat is natuurlijk verkeerd.”
Bovendien vindt Van Peel dat zulke informatie ook voor Kind en Gezin beschikbaar zou moeten zijn: “Dan kunnen ook zij sneller aan de alarmbel trekken als er kinderen passeren waarbij er iets aan de hand is.” Genoeg opties dus. “Er zijn heel veel maatregelen waarover wij momenteel amper over durven debatteren”, hekelt Van Peel. “Al die zaken samen moeten er voor zorgen dat deze zaken minder gebeuren. Je zal niet alles kunnen vermijden, dat weet ik ook, maar vandaag hebben we een té afwachtende houding in heel veel zaken.
Geen levenslang omgangsverbod maar effectief levenslang. Had men dit toegepast, leefde het kind nog. Nu is het dood. Vermoord door een falende samenleving.
Doodstraf herinvoeren, assisenzaak voeren en dan volksstemming houden of de meerderheid ermee akkoord kan gaan. Democratie herstellen als stem van de meerderheid.