De Vlaamse Natuur-, milieu- en landbouworganisaties hebben een nieuw mestactieplan (MAP) opgesteld, om overbemesting tegen te gaan en de waterkwaliteit in lijn te brengen met Europese richtlijnen. Het eerste (gelekte) MAP van het kabinet-Demir werd onmiddellijk afgeschoten door de landbouw. Als dit MAP door de Europese Commissie wordt goedgekeurd, is er alvast één moeilijk landbouwdossier opgelost.
Nadat een voorstel van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) het niet haalde, was het aan de landbouw en de milieuorganisaties zelf om rond de tafel te gaan zitten. De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) trad op als moderator, waarbij het de doelstellingen en opmerkingen van de Europese Commissie bewaakte.
Verstrenging en bufferzones
Het nieuwe mestactieplan voorziet in een verstrenging van de bemestingsnormen in gebieden waar de kwaliteitsnormen nog niet gehaald. Het stimuleert landbouwers ook om “duurzamere bemesting” toe te passen.
Langs alle waterlopen komen bufferzones van drie meter breed, vrij van bemesting en gewasbeschermingsmiddelen, waar buffergewassen kunnen komen of het terrein braak blijft liggen. In natuurgebieden en waar de waterkwaliteit onvoldoende is, moeten de bufferzones vijf meter breed zijn voor nitraatgevoelige teelten.
Historisch akkoord
De betrokken organisaties – Boerenbond, Algemeen Boerensyndicaat (ABS), Groene Kring, BioForum, Vlaams Agrarisch Centrum, Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu (BBL) en de West-Vlaamse Milieufederatie – noemen het een “historisch akkoord”. Het akkoord “is een samenhangend geheel dat verder gaat dan alleen het verbeteren van de waterkwaliteit”. Bovendien is er draagvlak bij zowel de milieu- als de landbouwsector.
Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) is tevreden over het akkoord en zal het voorstel analyseren. Het princiepsakkoord moet worden afgetoetst bij de Europese Commissie en daarna vertaald worden in een decreet. Het zevende mestactieplan zou begin volgend jaar in werking moeten treden.
Europese richtlijnen
Iedereen is vertrokken vanuit de eigen voorstellen en visies, maar zat wel met de nodige realiteitszin rond de tafel”, vertelde Mark Wulfrancke van ABS aan Vilt. “We wisten waar we voor staan en waar we naartoe wilden. De gesprekken zijn niet altijd gemakkelijk geweest, maar het is wel mooi dat we dit resultaat samen bereikt hebben.”
Het eerste mestactieplan dateert al van 1996, maar de Vlaamse waterlopen voldoen nog altijd niet aan de Europese richtlijnen. Slechts één van de 195 waterlichamen in Vlaanderen voldoet aan de ecologische kwaliteit, meldt minister Demir. Het nieuwe mestactieplan is daarom essentieel om de waterkwaliteit te verbeteren. Dit zou niet alleen de fauna en flora ten goede komen, maar ook aan de landbouw, de industrie en de leefomgeving. Een betere waterkwaliteit betekent minder zuiveringsstappen om het water te gebruiken als drinkwater of in de industrie en de landbouw.
Eerste mestactieplan
Het eerste mestactieplan werd eind oktober in De Tijd gelekt, volgens Demir toen een “georganiseerde aanval” door landbouwverenigingen. Boerenbond, ABS, Jong ABS en Groene Kring noemden het plan destijds “onaanvaardbaar voor de land-en tuinbouwers in Vlaanderen”.
Volgens Belgapom, de beroepsvereniging voor de Belgische aardappelhandel-en verwerking, zou het ontwerp van Demir zo’n 80 procent – jaarlijks 165 miljoen euro – van de Vlaamse aardappelteelt onmogelijk maken en zou het “de begrafenis van de Belgische friet” betekenen.
Lees ook:
Het ‘nieuwe’ mestactieplan is een maat voor niets. Niet te verwonderen dat het ABS dit goed vindt. Er zal niet minder bemest worden. Bovendien, wie gaat dit controleren? Het verleden heeft bewezen dat geen enkel mestactieplan bijgedragen heeft aan een beter resultaat m.b.t. natuur, milieu en volksgezondheid. Waarom zou het nu anders zijn?
Vanuit de ruimte beschouwd is heel Vlaanderen een uitgestrekt stadspark met nogal wat industrie. Het landbouw arsenaal is vergeleken met de landbouw in bijvoorbeeld Polen een stadstuin. Kan dan de vraag niet worden gesteld of de landbouwers in Vlaanderen er niet beer zouden naar streven hun bedrijven langzaamaan af te bouwen en/of over te schakelen naar tuinbouw? Zeker moeten sommige historische landbouw bedrijven – denk dan aan Averbode – blijven behouden. Uiteraard zal in zulk scenario aan de landbouwers in een gepaste compensatie worden voorzien. Het is maar een bedenking.