OPINIE. John Croughs: “Rationalisme als nieuwe ideologie”

Met de actuele implosie van wat rest van het Vlaams liberalisme komen we stilaan toe aan het eindstation van de traditionele politieke ideologieën.

Het socialisme, liberalisme en de christendemocratie zijn ooit met de stoomtrein vertrokken. Nadat ze elk op hun beurt zijn overgestapt voor een lange rit met de TGV, komen ze nu één voor één met een gedateerd NMBS treinstel aan ‘in een klein stationnetje’. Akke akke tuut tuut, weg zijn zij!

Ten strijde!

Elk van hen heeft enorm bijgedragen tot de ontwikkeling van de Westerse samenlevingen en tot de huidige welvaart en ons aller welzijn. Met als doel de mens of de gemeenschap gezonder, welvarender, veiliger en gelukkiger te maken, kenden deze drie grote ideologieën furore tijdens de laatste tweehonderd jaar.

In de nog steeds feodale en patriarchale negentiende eeuw snakte de intellectuele klasse naar een vrijere toekomst waarin ze zichzelf kon ontplooien. Eens de geest van de vrijheid uit de fles was, kon het liberalisme niet meer worden gestopt. Niet veel later kraakte de arbeidersklasse onder de harde werkomstandigheden in de nieuwe industriële wereld. Sociale bescherming was een absolute noodzaak en het socialisme zou daarvoor zorgen.

Wie in deze revolutionaire tijden niet klaar of bereid was om mee te gaan in de snel evoluerende samenleving, bleef rustig in de armen van de Kerk. Katholieke armen die tot in de politiek reik(t)en. Alle drie ideologieën die hun ontstaan, groei en bloei te danken hebben aan een brede en onbedwingbare drang naar verbetering en de bereidheid om daarvoor te strijden.

Toen kwam de macht

Elke revolutionaire ideologie kan best gecapteerd worden in een politiek orgaan. Het fysiek geknok op straat verdwijnt en maakt plaats voor verbaal geweld in het parlement. Minder bloed en een duurzamer resultaat. Democratie!

Zolang de ideologische strijd woedt, is de politieke ideologie populair. De strijd voor het fundamenteel algemeen belang duurt lang. Bijna twee eeuwen! Lang genoeg dus om te wennen aan de privileges die de macht met zich meebrengt. Wanneer de witte vlag gehesen werd en verdragen werden afgesloten, stierf de ideologische noodzaak een stille dood. De politieke ideologie werd daarentegen kunstmatig in leven gehouden. Vóór en dóór de politiek. Ondertussen is de relevantie van socialisten, liberalen en christendemocraten al decennia haast onbestaande. Ooit organisch ontsproten uit het volk. Vandaag compleet uitgemolken door de politiek.

Strijden in vredestijd

Om aan de macht te blijven moest elke politieke formatie het geweer van schouder verwisselen en de ideologische strijd nieuw leven inblazen.

Socialisten werden solidair en daarna progressief. Katholieken werden christendemocratisch nadat ze een brede volkspartij claimden te zijn. Liberalen gingen zowat alle kanten op. Van een rationele sociaaleconomische hervormingspartij, over een globalistische opengrenzenpartij, naar een hyperliberale feelgood-partij tot een inhoudsloze positivopartij.

Deze schijnhervormingen die vooral gedekt moesten worden door een zoveelste naamsverandering hadden nooit een duurzaam resultaat. Simpelweg omdat ze de initiële begeestering niet opriepen bij het volk. De stem van het volk vormt eerst een ideologisch verhaal. De vertellers van het verhaal vormen dan de politieke ideologie. Omgekeerd lukt niet. Als de oorlog voorbij is, is marcheren met het geweer op de andere schouder slechts paraderen in vredestijd.

Wat met communisme?

In het Westen is communisme al lang een marginale ideologie. Hoe komt dat in België een communistische partij toch vrij groot is én groeit? PVDA is de enige partij die ondubbelzinnig strijdt voor uitkeringstrekkers. Omdat nogal wat uitkeringsgerechtigden van allochtone afkomst zijn en er geen allochtone partij is die hun belangen vertegenwoordigt, vult PVDA ook dat gat slim in.

In een land met ontiegelijk veel uitkeringstrekkers en een enorme populatie allochtonen krijg je zo dus plots weer communisten in het parlement. Hoewel waarschijnlijk geen enkele PVDA-kiezer een echte communist is.

Groeiend verzet

Linksideologische intellectuelen nestelden zich sinds de jaren ’60 in instellingen zoals onderwijs, media en middenveld. Hoewel dat geen complot was maar een individuele overtuiging, hebben zij via deze machtstentakels de samenleving stevig gemanipuleerd.

Vanaf de jaren ‘80 gebeurde dit steeds meer tégen de democratische volkswil in. Anno 2023 zijn die instellingen nog steeds in handen van mensen met dezelfde ideologische overtuigingen. Progressieve elites die bepalen wie deugt en wie niet. Ondanks het groeiend belang van sociale media zetten de mainstream media nog steeds de morele toon.

De ongebreidelde uitbouw van de sociale zekerheid, de immigratietsunami en de radicale woke-revolutie zijn enkele voorbeelden van evoluties die plaatsvonden en -vinden met steun of zelfs onder druk van deze onverkozen instituten. Telkens wars van de democratische meerderheid! Bij een aanzienlijk deel van de bevolking leeft al jaren een onrechtvaardigheidsgevoel omwille van dergelijke ondemocratische machtsuitoefening. Het verzet daartegen klinkt steeds luider en heet conservatisme.

Een nieuwe onderstroom

Conservatisme is maar een naam en dekt niet de hele lading. Men zou die ideologische tendens beter rationalisme of realisme noemen. Het komt erop neer dat een grote meerderheid in de Westerse wereld komaf wil maken met de elitaire linksliberale dominantie die onze samenlevingen weerloos maakt tegen interne en externe dreiging.

Conservatieven of rationalisten zien hun identiteit en cultuur zienderogen verdwijnen. De waarden van de Verlichting komen onder druk te staan en zullen gaandeweg verloren gaan wanneer irrationele empathie de rationele zakelijkheid blijft overheersen.

Een sterke gemeenschap is de basis om als individu veilig, gezond en welvarend te leven. Een sterke gemeenschap vraagt om verantwoordelijkheidszin van elke burger. Streng maar rechtvaardig. Altijd en overal. Rechtvaardigheid kan weliswaar enkel worden afgedwongen in een absolute democratie.

De ideologie is er, nu de politiek nog

Deze conservatieve of rationalistische stroming is er al zo lang dat ze bijna buiten haar oevers treedt. Door de progressieve inname van de machtstentakels lukt het maar niet om deze politieke ideologie te vertalen in consequent beleid. Steeds worden partijen die verkiezingen winnen met conservatieve(re) programma’s afgeleid naar een progressief beleid.

In België en Vlaanderen is het meest recente en frappante voorbeeld daarvan N-VA. De begeestering die de partij bij de Vlamingen opwekte was lang niet meer gezien. De zoveelste teleurstelling wanneer de hoop een dode mus werd, was eens zo groot. Zoals eerder verhuisde een deel van de teleurstelling naar het radicale uiteinde.

De vertaling van de onderstroom, van het ideologische verhaal, naar een politieke ideologie heeft N-VA perfect uitgevoerd. Nu is het aan de partij om het boek tot het einde voor te lezen zonder iets aan de tekst te wijzigen.

Tot in 2024!