De handelsdeal die Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft gesloten, blijkt bijzonder slecht onderhandeld. Op de vraag van een Amerikaanse journaliste welke concessies de Verenigde Staten hadden gedaan, moest Von der Leyen het antwoord schuldig blijven. Haar warrig antwoord over “rebalancing” sloeg nergens op.
De conclusie na de deal is behoorlijk negatief. De Europees Commissaris voor Handel Maroš Šefčovič noemde het maandag in Brussel “clearly the best deal we could get under very difficult circumstances”. Het beste wat er te krijgen was, gezien de omstandigheden. De man zat naar verluidt naast Von der Leyen toen ze afgelopen zondag met de Amerikaanse president Donald Trump onderhandelden.
CBAM wordt gesloopt voor Amerikaanse producten
De Verenigde Staten moeten geen CO2-taksen betalen op hun goederen die de Europese Unie binnenkomen. Daarmee is het lot bezegeld van het fameuze carbon border adjustment mechanisme (CBAM), de koolstoftaks die producenten uit niet-EU-landen zouden moeten gaan betalen op industriële producten.
Bedrijven moeten emissierechten betalen voor hun productie binnenin de Europese Unie. Daardoor zijn producten uit landen waar geen emissierechten bestaan veel goedkoper. Om dit aan te pakken ging de EU CBAM-taksen heffen aan de buitengrenzen van de EU.
De lidstaten mochten daar een deel van houden, maar eigenlijk was het weer een nieuwe EU-belasting die werd ingevoerd om producten duurder te maken. Dat pikte de Amerikaanse president Trump niet. De emissierechten in de EU worden ondertussen uitgebreid. Onder ETS2 zullen ook kleinere bedrijven en consumenten emissierechten moeten betalen.
Europa wordt minder competitief
De deal die Von der Leyen sloot met Trump, maakt produceren in de EU minder competitief. Met enige zin voor overdrijving zou je kunnen zeggen dat een Europees industrieel bedrijf beter in de Verenigde Staten produceert en dan aan 0 procent invoert in de EU, dan dat hij in de EU produceert en emissierechten betaalt waardoor de productiekost duurder wordt.
Vervolgens mogen ze bij invoer in de VS dan nog eens 15 of 50 procent invoerrechten betalen. De voorbeelden van Volkswagen en Stellantis die bekend raakten voor het sluiten van de deal spraken boekdelen. Stellantis kende een monsterverlies en Volkswagen tekende ontzettend slechte financiële resultaten op door de Amerikaanse markt. Dat was vrijdag dus al duidelijk. Europese auto’s zijn bijna onverkoopbaar geworden in de VS.
Niettemin ging Von der Leyen akkoord met die regeling. Bovendien zullen op Europees staal en aluminium nog steeds stevige invoerheffingen van toepassing zijn. Voor het aantreden van Trump waren de invoerrechten vanuit de EU ongeveer 4,5 procent. Trump dreigde met 30 procent en krijgt nu 15 procent en in bepaalde gevallen zelfs 50 procent invoerrechten.
750 miljard euro voor fossiele brandstoffen
Helemaal gênant werd het toen bleek dat in de deal ook een afname van fossiele brandstoffen en defensiemateriaal ter waarde van 750 miljard euro zat. Het gaat dan om LNG-gas (vloeibaar) en petroleumproducten.
Nochtans had de Europese Unie een streefdoel om net-zero te bereiken. Dat wil zeggen niet meer fossiele brandstoffen verbruiken dan in 1990. Daarom moet in de EU een energietransitie worden doorgedrukt die de industrie en de economie dreigt te nekken: de Green Deal. Maar de EU-onderhandelaars komen naar huis met een aankooporder voor fossiele brandstoffen bij Trump aan een veelvoud van de internationale marktprijzen…
Als toemaatje moet de EU nog eens 600 miljard dollar investeren in de Verenigde Staten tijdens de tweede termijn van president Donald Trump. Waar dat geld vandaan moet komen en door wie en waarin vanuit de EU zal worden geïnvesteerd in de VS, is compleet onduidelijk.
Scherpe kritiek op de deal
Natuurlijk barstte de kritiek meteen los. Niet meteen in de pro-EU-media, maar vooral online. Zelfs Guy Verhofstadt reageerde vernietigend: “The EU – US deal is scandalous… a disaster…with not one concession from the American side…badly negotiated…”. Schandalig en slecht onderhandeld.
De reacties van partijgenoten van Von der Leyen waren dan weer bizar positief. Europees parlementslid Wouter Beke (cd&v) postte op X: “Het akkoord tussen de VS en de EU haalt de dreiging van een zware handelsescalatie van tafel. Dat is op zich goed nieuws voor onze Europese bedrijven en voor onze welvaart. Tegelijk blijven invoertarieven tot 15 procent, en zelfs 50 procent voor staal en aluminium, bijzonder zwaar; zeker geen reden voor feeststemming. De EU-toezegging om extra Amerikaans LNG af te nemen past dan weer in de bredere strategie om Russisch gas te vervangen.”
De Duitser Manfred Weber van de christendemocratische fractie in het Europees Parlement postte overigens bijna exact hetzelfde. De marsorders om Von der Leyen uit de wind te zetten zijn duidelijk gegeven bij de christendemocraten.
Von der Leyen en haar werkstijl
De kritiek op Von der Leyen is nochtans niet min en ook niet nieuw. Allereerst waren er lekken over haar “Alleingang” en gebrek aan respect voor collega’s en regels. De Europese Commissie is een college dat normaal collegiaal, dat wil zeggen unaniem, beslist. Von der Leyen wacht meestal zelfs niet op overleg of goedkeuring en ventileert haar beslissingen meteen in de media of op sociale media. Haar beslissingen nemen de vorm aan van oekazen.
De Europese Commissie kwam als bedelaar naar de VS en kreeg zelfs geen aalmoes. Een pijnlijke ontvangst die erg deed denken aan haar visite in China vorige week, waar Von der Leyen en de voorzitter van de Europese Raad António Costa zelfs geen officiële ontvangst kregen en met de shuttlebus werden afgezet voor het gebouw van de machthebbers.
Meer over de Europese Commissie
