Wanneer een treinbegeleider in Vlaanderen de reizigers begroet met ‘goeiedag, bonjour’ pleegt hij een inbreuk op de taalwetgeving die voorziet dat in Vlaanderen de communicatie van de overheid enkel in het Nederlands mag gebeuren. Dat staat in een advies van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht.
De reacties op de facebookpagina van ‘chef de bord’ Ilyass Alba – dat is de naam van de betrokken treinbegeleider – tonen weinig begrip voor dit standpunt. Waarom zo moeilijk doen? Waarom mag je geen mensen in hun eigen taal aanspreken? Waarom mag niet iedereen de taal gebruiken van zijn of haar keuze? We leven toch in België en dat is toch een meertalig land?
Euh… neen. België is geen meertalig land. België is een optelsom van taalgebieden waarbij de overheid telkens in één taal communiceert. De enige uitzondering is het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad. Dat België niet volledig tweetalig is, heeft vooral te maken met het verzet van… de Franstaligen tegen deze tweetaligheid.
Met het Belgische separatisme van 1830 gingen de taalwetten van Willem I op de schop. Het nieuwe België kende taalvrijheid. In de praktijk betekende dit dat het officiële België ééntalig Frans was. De Vlaamse Beweging had tientallen jaren nodig om aan het Nederlands binnen België een officiële erkenning te geven. Er waren toen twee opties. De eerste mogelijkheid was om geheel België tweetalig te maken: van Oostende tot Aarlen zou de overheid in het Frans en in het Nederlands met de bevolking communiceren.
Het waren de Walen en de Franstaligen die zich tegen dat idee verzetten. Het zou immers betekenen dat Franstaligen Nederlands moesten kennen om ambtenaar te kunnen worden, ook in Luik en in Charleroi, waar toen overigens veel Vlaamse inwijkelingen woonden. Daar trokken ze hun Franstalig neusje voor op. De tweede optie was om enkel Vlaanderen tweetalig te maken. Wallonië bleef dan eentalig Frans. Die optie werd gelicht en de Franstaligen meenden dat de zaak nu netjes geregeld was. Die lastige inboorlingen konden in hun dorpen hun taaltje ‘broebelen’, terwijl de fatsoenlijke mensen nog overal in het Frans terecht konden. Het gevolg was wel dat er een taalgrens werd getrokken tussen Vlaanderen en Wallonië. Later evolueerde Vlaanderen van tweetaligheid naar een eentalig Nederlands statuut.
Er was een uitzondering: de hoofdstad Brussel bleef een tweetalig gebied. Brussel toont wat er met Vlaanderen zou gebeurd zijn als we niet voor een eentalig Vlaanderen hadden gekozen. In het officieel tweetalige Brussel hebben Vlamingen vandaag vaak de grootste moeite om aan loketten in het Nederlands bediend te worden, om een politieagent te vinden die Nederlands spreekt of om in de ziekenhuizen in hun taal te worden behandeld. Misschien moeten de supporters van Ilyass Alba in naam van het respect en de klantvriendelijkheid daar ook eens hun verontwaardiging over uiten.
Officiële tweetaligheid leidt er zelden toe dat twee talen netjes naast elkaar bestaan en dat iedereen vrolijk zijn eigen taal spreekt. In de praktijk zal de sterkste taal altijd de minder dominante taal verdringen. ‘Language shift’ heet zoiets in de literatuur. De enige manier om de minder dominante taal overeind te houden, is door een strenge taalwetgeving strikt toe te passen. Dat is wat er in Estland gebeurt en ook in Baskenland en in Catalonië en ook in Vlaanderen. Dan lukt dan nog niet altijd. Ondanks de voorkeursbehandeling voor het Gaelic in Ierland blijft deze taal achteruit boeren ten opzichte van het zeer dominante Engels. Belgische Franstaligen zijn doorgaans voorstander van taalvrijheid, maar bij Canadese Franstaligen ligt dat anders: de taalwetgeving in Quebec is vele keren strenger dan bij ons. Terecht. In een tweetalig Quebec zou het Engels al snel dominant worden.
Het is ronduit grof dat de NMBS verklaart dat ze het advies van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht naast zich neer zal leggen. Volgens de spoorwegmaatschappij vereist de klantvriendelijkheid dat de taalwetgeving met de nodige soepelheid wordt toegepast. Met klantvriendelijkheid heeft dit echter niets te maken. Wanneer ik in Spanje, Duitsland of Frankrijk de trein neem, krijg ik ook geen ‘goeiedag’ van de treinbegeleider. Alleen een Franstalige met een koloniale mentaliteit verwacht een ‘bonjour’ in Vlaanderen. België is nu eenmaal geen tweetalig land. En dat is niet de schuld van de Vlamingen.
Alleen een Franstalige met een koloniale mentaliteit verwacht een ‘bonjour’ in Vlaanderen (sic). Niet akkoord. In tal van Vlaamse gemeenten en steden, geven Vlaamse lokale ambtenaren, met instemming van de lokale politici, orale taalfaciliteiten aan Franstaligen en Engelstaligen. Idem dito bij de Nederlandstalige vrije beroepen, handelaars, politie, bibliotheken, ziekenhuizen etc.
Een vorm van spontane dienstbaarheid die anderstaligen niet afslaan. Waarom zouden ze?
Het ziet er goed uit voor Vlaanderen, want tijdens het ontstaan van la belgique zei Rogier la belgique sera latine ou ne sera pas. België zal dus niet zijn.
Zolang we onze schoolkinderen het Frans verplicht door de strot blijven rammen, zullen ze het later te pas en onpas gebruiken om Belgique verder te helpen verfransen.
Francofonen zijn veelal Nederlands onkundig en dat is hun botte sterkte. Afrikanen en Arabieren gebruiken dezelfde botheid om in hun eigen taal bediend te worden. Met groeiend succes.
Klopt wat u schrijft. Een frappant voorbeeld Georges Louis Bouchez. GLB spreekt altijd en overal consequent Frans. In Vlaanderen in tv programma’s, bij Unif en de VRT gaan ze plat op de buik voor het francofone geweld. Quid onze partijvoorzitters en onze premier zonder kleren? Ze doen hun broek af om Frans te mogen (sic) spreken met hun Waals- & Brusselse meesters. Er is niets veranderd sinds 1302. De leliaards zijn kameleon Vlamingen in de Brusselse, de Vlaamse en federale regeringen.