Onlangs besloot Bidvest, een Zuid-Afrikaans bedrijf met filialen wereldwijd, om tussen te komen in de schoolonkosten van de kinderen van haar minder gegoede werknemers. Het was een maatregel toepasselijk op elke medewerker die minder dan 15.300 rand (zo’n 740 euro) per maand verdiende.
Alleen zou dit niet gelden voor blanke kinderen. Nochtans heeft het bedrijf een ethische code die elke vorm van discriminatie verwerpt. Bidvest beroept zich daarbij op de fameuze SEB, de Swart Ekonomiese Bemagtiging, die tot doel heeft de achterstand van de “in het verleden benadeelde groepen op te heffen”. Hoeveel van de 130.000 werknemers hiervoor in aanmerking komen is niet bekend, evenmin hoeveel blanke kinderen van deze maatregel zouden worden uitgesloten. Alleszins heeft de vakbond Solidariteit de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio gevraagd om op te treden. Het bedrijf is in de VS zelf niet actief, maar volgens Jaco Kleynhans, hoofd van de dienst Openbare Contacten van Solidariteit zouden 25 procent van de Bidvest-aandelen in Amerikaanse handen zijn.
Amerikaanse sanctie in pijplijn
Los daarvan nemen de Amerikaanse acties tegen Zuid-Afrika trouwens vorm aan. Zo werd eind juli door het comité Buitenlandse Zaken een in april door de Republikein Ronny Jackson ingediende voorstel met 34 tegen 16 stemmen aangenomen. Onder de voorstemmers ook 7 Democraten. Jackson wil met zijn voorstel ANC-leiders en Zuid-Afrikaanse ambtenaren straffen omwille van Zuid-Afrika’s goede betrekkingen met Rusland, China en Iran, de dagvaarding van Israël voor het Internationaal Strafhof en de politiek tegenover de Afrikaners in Zuid-Afrika zelf. Het voorstel moet nu nog naar het Huis van Afgevaardigden en de Senaat.
Niet voor morgen
Daarmee heeft het nog een lange weg af te leggen. Men mag gerust stellen dat er in beide kamers tegenstand te verwachten is. Reeds nu zijn er volop kreten van eenzijdigheid en hypocrisie. Tevens wordt ook in Zuid-Afrika zelf getwijfeld aan het succes van het initiatief. Volgens professor Roland Henwood, politicoloog aan de universiteit van Pretoria, zouden dergelijke sancties de gestrafte leiders een allure van martelaars bezorgen en hun positie zelfs kunnen versterken. Daarbij wordt verwezen naar het voorbeeld van Zimbabwe. Tevens loopt men het risico dat vooral gewone mensen de prijs betalen. Terwijl het de raciale verdeeldheid in het land nog meer in de hand zou werken.
Klok tikt verder
Intussen verstreek op 1 augustus Trumps opschortingstermijn van 90 dagen van de in april aangekondigde invoertarieven van 30 procent. Daarbij zouden vooral de Zuid-Afrikaanse auto- en staalsector worden getroffen. Dat die hoge tarieven in Zuid-Afrika’s geval om economische redenen zouden zijn ingevoerd, wordt echter door Dawie Roodt, hoofdeconoom van de Efficient Group, een Zuid-Afrikaanse financiële dienstverschaffer, betwijfeld. Daartoe is het land te klein. Het heeft integendeel alles met politiek te maken. Zo waarschuwde Trump begin juli nog de BRICS-landen (waaronder Zuid-Afrika): voor een bijkomende 10 procent mochten ze blijven “on-Amerikaanse dingen” dingen doen. Wil Pretoria dus zijn betrekkingen met de VS normaliseren, dan zal het zijn houding tegenover Iran en Israël, de grondonteigening, de plaasmoorden en de Swart Ekonomiese Bemagtiging, waarbij bedrijven ook voor minstens 30 procent in zwarte handen moeten zijn, drastisch moeten wijzigen.
