De Europese Commissie verplicht ‘instant payments’, maar achter het betaalgemak schuilt een omvangrijk controlesysteem. Met de nieuwe witwasautoriteit in Frankfurt krijgt Brussel ongekende toegang tot financiële transacties van burgers en bedrijven.
Sinds 9 oktober zijn alle banken in de eurozone verplicht om flitsbetalingen gratis aan te bieden. Geld moet binnen de tien seconden op de rekening van de ontvanger staan, dag en nacht. Minister David Clarinval (MR) zwaait met boetes tot 800.000 euro voor banken die zich niet aan de regels houden.
Het lijkt een cadeau voor consumenten en ondernemers: eindelijk verlossing van het zwevende geld tussen rekeningen, de zogenaamde payment float. Volgens Europese berekeningen was er permanent 187 tot 200 miljard euro die niet beschikbaar was voor de economie. Maar dit gebruiksgemak komt met een prijs die veel verder gaat dan technische aanpassingen.
Witwasautoriteit met verregaande bevoegdheden
Onder het mom van de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering voerde de Europese Commissie in 2024 een reeks maatregelen in. In Frankfurt is de Anti-Money Laundering Authority (AMLA) al actief als witwasautoriteit. De AML-verordening is meteen en direct toepasbaar als wet in de lidstaten, zonder tussenkomst van nationale parlementen. De Europese Commissie wil kunnen controleren wie de eigenaars van bedrijven zijn en dat doet ze via de geldstromen die langs de bankrekeningen in euro lopen. Cashbetalingen boven de 10.000 euro worden verboden, al mogen lidstaten een lager bedrag opleggen. In België ligt de limiet al op 3.000 euro.
De invoering van de flitsbetaling past bovendien in een groter plan: Wero. Deze nieuwe Europese betaaloplossing is ontwikkeld door het European Payments Initiative (EPI), een samenwerking van grote Europese banken met steun van de Europese Commissie. Het initiatief kreeg via een omweg veel geld uit de Recovery and Resilience Facility (RRF), het coronaherstelfonds. Wero moet de QR-codebetalingen van Payconiq vervangen en werkt via een telefoonnummer, zonder IBAN. De banksector heeft hier zeer hard voor gelobbyd omdat ze concurrentie vreesden van fintechbedrijven. De gratis flitsbetaling is volgens ingewijden gewoon de prijs die de banken moesten betalen om het hele pakket aan de consument verkocht te krijgen.
