Voor het eerst in Europa weigert een museum een kunstwerk terug te geven waarvan het zelf erkent dat het door de nazi’s werd gestolen. Het Museum voor Schone Kunsten Gent houdt vast aan een schilderij van Gaspar de Crayer dat toebehoorde aan de Joodse kunsthandelaar Samuel Hartveld. De zaak brengt België in verlegenheid en botst frontaal met internationale afspraken over de teruggave van nazi-roofkunst.
Geen advertenties meer?
Ingelogde abonnees steunen niet alleen een van de enige kritische en onafhankelijke media, maar zien ook geen vervelende advertenties. Abonneer je snel en eenvoudig en krijg meteen toegang tot vele duizenden exclusieve artikelen!
Maak hieronder je keuze voor het gewenste abonnement:
Liever ook op papier? Bekijk alle abonnementen!
Het doorlopend abonnement wordt automatisch verlengd voor steeds één maand.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een online abonnement van 3 maanden via een eenmalige betaling.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een eenmalige betaling en je zit een jaar goed.
Log hieronder in om dit bericht volledig te lezen. Ben je al ingelogd, kijk dan op je account of je nog een actief abonnement hebt.
Amper enkele maanden nadat België een mal figuur heeft geslagen op het internationale toneel door de annulering van een concert met een Israëlische dirigent op het Gent Festival van Vlaanderen, is het opnieuw prijs. De stad van licht en liefde heeft het opnieuw verkorven bij de internationale gemeenschap en de joodse gemeenschap in het bijzonder. Ditmaal zet een weigering om bewezen nazi-roofkunst terug te geven aan de rechtmatige erfgenamen van de oorspronkelijke joodse eigenaar kwaad bloed bij het Joods Informatie en Documentatiecentrum (JID), zo blijkt uit een kritisch persbericht.
Het Portret van Bisschop Triest hangt al jaren in Gent, maar de herkomst is kristalhelder. Archiefdocumenten bewijzen dat Hartvelds Antwerpse galerie onder nazi-beheer werd geplaatst door Heinrich Kunst van de NSDAP. Zijn kunstbibliotheek, een van de belangrijkste van België, werd in 29 kisten geroofd door de Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg. De voorraad van 66 schilderijen, waaronder het werk dat nu in Gent hangt, belandde bij René Van de Broeck, een collaborateur verbonden met DeVlag en Léon Degrelle. Toch weigert het Gentse restitutiecomité het werk terug te geven.
Juridische fictie zonder bewijs
De weigering rust op een “veronderstelde compensatie” die nergens blijkt uit documenten. Er bestaat geen enkel bewijs dat Samuel Hartveld of zijn familie ooit een vergoeding heeft ontvangen voor het verlies.
Internationaal kunstrechtadvocaat Hannes Hartung noemt de beslissing ongezien: “Geen enkele andere Europese instelling heeft ooit zo’n positie ingenomen.” De Washington Principles en de Teresienstad-verklaring zijn helder: bij bewezen roof moet teruggave volgen, ongeacht vermeende latere compensaties. Andere instellingen zoals Tate Britain en vooraanstaande Oostenrijkse musea hebben wél werken uit dezelfde Hartveld-collectie teruggegeven aan de rechtmatige erfgenamen.
De zaak schaadt de reputatie van Gent, Vlaanderen en België. Terwijl andere Europese landen nationale restitutiecommissies hebben opgericht, blijft België achter. Het Joods Informatie- en Documentatiecentrum en de European Jewish Association roepen de Vlaamse en federale overheid op tot onmiddellijke opheldering en een kentering in het beleid. Hartung benadrukt dat de gerechtelijke weg uiteindelijk tot restitutie zal leiden, maar noemt het “beschamend en ongezien” dat dit in België blijkbaar de enige resterende weg naar gerechtigheid is.
