Een nieuwe stap naar Schotse onafhankelijkheid? Feit is dat het Schots Parlement eenparig een historische wet heeft goedgekeurd, waardoor de Schotse taal en het Gaelic voortaan als officiële talen worden erkend. Het is een belangrijke stap in de institutionele erkenning van deze oude en bedreigde landstalen. De Scottish Languages Bill zal de aanwezigheid van die twee talen in het onderwijs en het openbare leven versterken.
De wet kwam er op aandringen van Kate Forbes, vice-eersteminister van Schotland en zelf goed thuis in het Gaelic (ze volgde les in een Gaelic-school). De nieuwe regelgeving verleent zowel het Gaelic als het Schots het statuut van officiële talen in Schotland. De wet voorziet verder in nieuwe opvoedkundige normen en maakt het mogelijk ‘regio’s met taalkundig belang’ in het leven te roepen in Gaelic-gemeenschappen. Dat is vooral belangrijk voor het financieel steunen van zones waar de beide talen onder druk staan.
Schotse identiteit
Ouders zullen dankzij de wet de mogelijkheid hebben om Gaelic-scholen te laten oprichten in hun regio. Lokale autoriteiten moeten de haalbaarheid van die projecten onderzoeken, waarna de overheid de school opricht. Kate Forbes voorziet een bijkomende financiële enveloppe van 5,7 miljoen pond om het Gaelic en het Schots te promoten. Michael Marra, woordvoerder van Labour in het Schots Parlement, vindt dat “de financiële tussenkomst niet genoeg zal zijn om het Gaelic te beschermen, als er niet eveneens economische ontwikkeling wordt voorzien”. Ook andere taalverdedigers begroeten de Schotse ambitie, maar vinden de middelen onvoldoende om het trage verval van de beide talen te stoppen.
Nochtans is er sprake van een taalopleving in Schotland. In 2022 gaven 130.161 mensen aan Gaelic te verstaan en te spreken, tegenover 87.066 in 2011. Voor het Schots zijn de cijfers nog belangrijker: meer dan 2,4 miljoen Schotten gaf aan deze lokale taal te beheersen. Toch is er – zeker bij het Gaelic – sprake van een grote kwetsbaarheid. Deze Keltische taal wordt vooral in geïsoleerde landbouwgemeenschappen gesproken en het voortbestaan is in grote mate afhankelijk van overheidssteun. De taalkwestie kan onmogelijk los worden gezien van de strijd voor Schotse onafhankelijkheid.
