Wie lesgeeft in het Vlaams onderwijs stelt vast dat het niveau daalt. Wanneer leerlingen een Nederlands tekstje voor de kiezen krijgen, weerklinkt geblèr alsof ze de Steen van Rosetta moeten ontcijferen. De regering wil greep krijgen op de afglijdende onderwijskwaliteit en voert volgend schooljaar gestandaardiseerde toetsen in, de zogenaamde Vlaamse Toetsen.
Wanneer het over de dalende onderwijskwaliteit gaat, wordt vaak verwezen naar de vernieuwingsdrift van deskundigen, de zogenaamde ‘pedagoochelaars’ of ‘pretpedagogen’. Hun visie op onderwijs is desastreus gebleken, maar vindt nog steeds aanhang in tal van scholen. Lijvige handboeken maakten plaats voor invulboekjes, grammatica verdween naar de achtergrond, de focus verschoof van kennis naar vaardigheden en evaluaties moesten vooral het welzijn van de leerlingen bevorderen.
“We moeten terug hoge verwachtingen durven stellen. Leerlingen moeten hun diploma verwerven en niet krijgen”, zegt Vlaams Parlementslid Koen Daniëls (N-VA) daarover. Ook onderwijsspecialist Dirk Van Damme vindt het in De Ochtend op Radio 1 welletjes geweest: “Een zes is verschillend van een zeven en dat kan je niet uitdrukken met een smiley.” Volgens hem “is er een obsessie om kinderen niet onder stress te zetten”. Daarom voert de regering een systeem van periodieke evaluaties in, de Vlaamse Toetsen.
Doel van de Vlaamse Toetsen
Met de Vlaamse Toetsen wil minister Weyts de onderwijskwaliteit versterken. Op vier momenten in hun schoolcarrière zullen leerlingen met de evaluaties geconfronteerd worden: het vierde leerjaar, het zesde leerjaar, het tweede jaar secundair en het zesde jaar secundair. Volgens het kabinet-Weyts zullen de toetsen in eerste instantie focussen op Nederlands en wiskunde. Talige vakken als aardrijkskunde en geschiedenis die ook uitermate geschikt zijn om de maatschappij in tijd en ruimte te vatten, krijgen geen plaats in de Vlaamse Toetsen. Dat doet denken aan de plannen van het Gemeenschapsonderwijs om te snoeien in de lesuren aardrijkskunde en geschiedenis.
Bedenkingen bij de Vlaamse Toetsen
Naast de beperkte reikwijdte zijn er ook risico’s verbonden aan het systeem. Sven Gatz waarschuwde recent nog voor “niet bedoelde effecten, zoals teaching to the test”. Om dat tegen te gaan, zullen de testen gericht zijn op inzicht en redeneervermogen, vaardigheden boven kennis dus. Ouders die hadden gehoopt dat ze op basis van de testresultaten een kwaliteitsvolle school konden kiezen, krijgen nul op het rekest. Er komt immers een decretaal verbod op het publiek maken van de resultaten van scholen. De resultaten hebben bovendien geen invloed op de studievoortgang of attestering van de leerlingen.
De hamvraag betreft het niveau van de Vlaamse Toetsen. De Vlaamse regering heeft al ervaring met gestandaardiseerde evaluaties, namelijk de Examencommissie. Nemen we daar het vak Nederlands onder de loep voor de derde graad Handel, dan stellen we vast dat taalbeschouwing slechts 10 procent van het examen uitmaakt, grammatica nauwelijks van tel is en er bij open vragen geen rekening wordt gehouden met spellingsfouten. Dat is weinig geruststellend. We mogen hopen dat de lat hoger ligt voor de Vlaamse Toetsen.
