Op 3 juni viel de Nederlandse regering op het ogenblik dat Geert Wilders (PVV) zijn ministers terugtrok. Nieuwe verkiezingen zijn er op 29 oktober. Ondertussen zijn alle partijen volop in campagnemodus.
Twee opvallende feitjes deze week: Ingrid Coenradie, oud-staatssecretaris van de PVV, verandert van partij en stapt over naar JA21. Coenradie was o.a. bevoegd voor Justitie en Veiligheid en kreeg te maken met de overbevolking in de Nederlandse gevangenissen. Zij stelde voor om gevangenen twee weken eerder naar huis te sturen met een enkelband, maar dat voorstel kreeg volop tegenwind van enkele PVV-kamerleden en van Geert Wilders zelf. Coenradie was voordien wel actief geweest in Leefbaar Rotterdam, maar had geen verleden in de PVV. Bovendien durfde ze Geert Wilders van weerwoord bieden en dat is die laatste niet gewoon. De relatie tussen de twee bekoelde snel en eindigde uiteindelijk onder het vriespunt.
De partij JA21 situeert zich eveneens ter rechterzijde en werd nog maar in december 2020 opgericht door een vrij grote groep dissidenten van Forum voor Democratie. De verkiezingen van 23 november 2023 waren eerder teleurstellend voor de partij, die nog maar één zetel in de Tweede Kamer kon behouden. De voorbije maanden deed JA21 het goed in de peilingen, maar de jongste prognose brengt de partij zelfs op 8 kamerzetels. Het zijn vooral kiezers van de PVV en NSC die de overstap maken.
Zonder PVV
Coenradie heeft ondertussen duidelijk gemaakt dat zij een toekomstige regeringsdeelname met de PVV niet meer ziet zitten. Bij JA21 hopen ze op een regering van CDA en VVD. De liberale partij blijft vrij stabiel in de peilingen, maar de CDA stijgt spectaculair. En dat is dan weer ten koste van het NSC van Pieter Omtzigt, zelf een oud-CDA’er. Die haalde in 2023 uit het niets zo’n 20 kamerzetels, maar zou volgens de laatste peiling terugvallen op 1 zetel. En zelfs die zetel behouden wordt nog een hele klus.
Timmermans
Tot slot nog een peiling over de PVV: de partij van Wilders zou 7 zetels verliezen, maar zou nipt de grootste partij blijven. Tweede grootste partij blijft GroenLinks-PVDA, maar in die partij rommelt het een beetje. De partij had vorige week in de Kamer een motie ingediend om alle wapenleveringen vanuit Nederland aan Israël te stoppen… tot afgrijzen van enkele oud-partijleiders en prominenten van de PVDA. De kamerfractie kreeg tijdens het verkiezingscongres van GroenLinks-PVDA het voorbije weekend steun van een grote meerderheid van de leden, maar dat gebeurde niet zonder de nodige interne spanning. Voorzitter Frans Timmermans moest al zijn talenten bovenhalen om de gemoederen te sussen. Dat lukte weliswaar, maar de vraag blijft hoe groot de interne schade is en hoe zich dat de komende weken zal uiten.
Bovendien werd nogmaals duidelijk dat er grote verschillen blijven bestaan tussen het radicalere GroenLinks en de socialistische PVDA. De twee partijen werken nauw samen, maar de feitelijke oprichting van een nieuwe progressieve eenheidspartij zou pas in 2026 gebeuren. Samengevat: de PVDA schuift vandaag naar links op onder druk van GroenLinks. En dat is niet naar de zin van elke PVDA’er.
