Op 8 mei 1945 stortte Leon Degrelle neer voor de Spaanse kust. De fascistische leider van Rex zou er tot zijn dood in 1994 blijven. Auteur Bert Govaerts onthult in zijn boek ‘De man die uit de lucht viel’ hoe diplomatieke schijngevechten en politieke berekeningen Degrelles uitlevering jarenlang blokkeerden.
“Degrelle is letterlijk uit de lucht gevallen op 8 mei 1945, voor de kust van San Sebastián”, vertelt Govaerts deze week in een interview met ‘t Pallieterke. De rexist was met een vliegtuig uit Noorwegen gevlucht toen de oorlog eindigde. Wat volgde was een opmerkelijk kat-en-muisspel tussen België, Spanje en de ‘Führer uit Bouillon’ zelf.
Franco hield Degrelle de hand boven het hoofd, mede door hun vooroorlogse banden. Degrelle had nog voor de oorlog ingezet op de erkenning van Franco’s regime door België. “Je zou Degrelle dus een strijdmakker van de Falangisten kunnen noemen”, aldus Govaerts. Archiefstukken tonen aan dat Spanje goed wist wat Degrelle voor hen had betekend.
Diplomatiek steekspel rond uitlevering
Paul-Henri Spaak eiste onmiddellijk Degrelles uitlevering, maar Spanje temporiseerde. Het uitleveringsverdrag tussen beide landen verbood uitleveringen voor politieke misdrijven, en Madrid stelde juridische en morele bezwaren. “De Spaanse ridderlijkheid stond het niet toe om zomaar iemand uit te leveren die terdoodveroordeeld was”, legt Govaerts uit.
De situatie werd complexer omdat Spanje lid wilde worden van internationale organisaties waar Spaak invloed had. “Er ontstond een kluwen van diplomatieke documenten en gesprekken, maar er bewoog niks”, vertelt de auteur. Na een jaar onderhandelen waren de gesprekken doodgebloed.
Govaerts vermoedt dat België uiteindelijk liever had dat Degrelle in Spanje bleef. “Er was intussen zoveel tijd verstreken dat de Belgische politici de zware naoorlogse conflicten liever zouden dempen.” Spaaks diplomatieke handelingen werden vooral ‘voor de bühne’ gesteld. In augustus 1946 wezen de Spanjaarden Degrelle officieel uit, maar hij verdween zogezegd ‘met de noorderzon’. Hij sleet de rest van zijn dagen in Spanje.
Léon Degrelle, had tussen 1936 en 1939 kunnen naar Spanje verkassen en wie weet carrière maken. Sinds 1919 wisten de Duitsers dat ze zich geen oorlog op twee fronten konden permitteren. Net als de keizer, maakte Hitler dezelfde fout met dezelfde gevolgen. Dacht Léon Degrelle echt dat hij het tij kon keren? Hij had beter moeten weten.
Uit het interview, met Bert Govaerts in ‘t Pallieterke over Léon Degrelle, lees ik vooral de bevestiging dat de retroactieve repressiewetten een copycat waren van het Stalinistisch gerechtsapparaat. Totaal incompatibel met de normen van een democratische rechtstaat.
Een fundamenteel democratisch principe van het recht stelt:”Niemand kan worden bestraft voor een handelen of nalaten, dat niet bij wet strafbaar was ten tijde van dat handelen of nalaten”.
Conclusie: Belgische regering en justitie in 1944 lieten zich meeslepen door de Britse en communistische revancheterreur.