Toerisme Vlaanderen is een agentschap (vroeger ‘parastatale’) van de Vlaamse overheid en valt onder de bevoegdheid van de Vlaams minister van Toerisme Melissa Depraetere (Vooruit). In een recent charter wordt opgeroepen tot inclusieve communicatie bij het agentschap.
Inclusie is de insluiting in de samenleving van achtergestelde groepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten. Inclusie staat tegenover uitsluiting en discriminatie. De begrippen inclusie en integratie vullen elkaar aan in de hedendaagse maatschappij.
In het document: “Bij Toerisme Vlaanderen werken we actief aan inclusieve communicatie om relevant te blijven in de diverse samenleving vandaag en zoveel mogelijk doelgroepen te betrekken in wat we doen. Het streven naar een meer inclusieve communicatie sluit niet enkel aan bij het beleid van Vlaanderen rond gelijke kansen, diversiteit en inclusie maar past ook volledig binnen de visie van Toerisme Vlaanderen rond Reizen naar morgen en haar waarden: respect, openheid, verbinding en passie.“
Voorbeeldrol
“Als organisatie dragen we een zekere maatschappelijke verantwoordelijkheid om onze doelgroepen zo goed mogelijk te bedienen en onze partners te ondersteunen. We staan midden in de samenleving en willen wat leeft en beweegt weerspiegelen in onze communicatie. We zijn ambitieus en willen een voorbeeldrol opnemen naar andere organisaties en tonen hoe inclusieve communicatie op een authentieke manier toegepast kan worden.“
Er bestaat vandaag volgens Toerisme Vlaanderen al een sterke betrokkenheid vanuit medewerkers om samen te werken aan meer inclusie. In het charter: “Door dit verder te stimuleren en een omgeving te creëren waar iedereen kan meedoen streven we naar een grotere impact, op korte en lange termijn.“
Werknemers
Van de werknemers wordt heel wat verwacht. Er staan drie kerntaken hoog op de agenda. “Ik begrijp dat inclusie verder gaat dan zichtbare verschillen; het omvat een scala aan identiteitsaspecten, waaronder cultuur, ervaring en gedachtegoed.“ Werknemers moeten ook openstaan voor zelfreflectie en kritische zelfbeoordeling om de eigen vooroordelen te herkennen en te overwinnen. De werknemer engageert zich tot slot om een inclusieve mindset en inclusief gedrag te bevorderen, en moedigt anderen aan om hetzelfde te doen.
In groep
Ook de teams van Toerisme Vlaanderen moeten werken aan inclusie. In het charter: “We begrijpen dat werken aan inclusie een proces is dat constante reflectie en evaluatie vergt. Wij zorgen voor regelmatige training en bewustwordingstrajecten om inclusie in het hart van onze teams te verankeren. We delen onze goede praktijken met de rest van de organisatie en sector.“
Door rekening te houden met diversiteit en inclusie in het werk, wordt het werk volgens het charter beter. De vraag is uiteraard of dat zo is. Is dat wetenschappelijk onderbouwd? Zijn er studies die in die richting gaan?
Teams moeten gericht investeren in middelen en training voor inclusieve communicatie om het belang en de meerwaarde ervan te benadrukken. Over hoeveel middelen gaat het dan? Is er effectief een positieve return (opbrengst) voor die investering? Ook hier is er in het charter geen wetenschappelijke onderbouwing te vinden.
Reizen naar morgen
In het charter: “We erkennen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid in het bevorderen van inclusie en diversiteit, ondersteund door het initiatief ‘Reizen naar Morgen’.“ We vonden een congres Reizen naar Morgen op 1 oktober 2024 in Mechelen. In de ochtend liet Kees Klomp de deelnemers kennis maken met “betekeniseconomie“.
In de brochure van dat congres: “Met veel enthousiasme ontwikkelde de toeristische sector samen met Toerisme Vlaanderen ‘Reizen naar Morgen’. Gelovend in de positieve kracht van toerisme zien we hoe reizigers, de plaatsen die ze bezoeken en de lokale gemeenschappen die deze plekken ‘maken’ en bewonen, er blijvend door veranderd kunnen worden.“
Het is verstandig om in te haken op een ander intitiatief, maar binnen het concept Reizen naar Morgen wordt wel niet gesproken over inclusiviteit en diversiteit.
Gegenderd taalgebruik vermijden
Het doelpubliek van Toerisme Vlaanderen is divers en taal heeft volgens het charter “een impact op hoe de maatschappij gevormd wordt”. Daarom worden manieren gezocht om een taal te gebruiken waarbij niemand zich uitgesloten voelt. “Vandaag willen we dit impliciet doen, waarmee bedoeld wordt dat gegenderd taalgebruik vermeden wordt waar mogelijk. Het is belangrijk dat alle medewerkers begrijpen wat inclusief taalgebruik is, bijvoorbeeld dat dit niet enkel met gender te maken heeft, en waarom dit van belang is.”
De Nederlandse Taalunie heeft in 2022 al nieuwe adviesteksten gepubliceerd over genderbewust taalgebruik. Ze benadrukt dat het gaat om adviezen en niet om bindende regels. “Genderbewust taalgebruik” is “taalgebruik waarin zowel vrouwen, mannen als non-binaire personen zich kunnen herkennen, waarin niemand uitgesloten wordt, en waarin niet één gender of sekse dominant is”. Het gaat over het vermijden van woorden die als discriminerend, denigrerend of vooringenomen kunnen worden ervaren doordat ze impliceren dat één bepaald gender of één bepaalde sekse de norm is.
Concreet
Hoe moeten werknemers van Toerisme Vlaanderen dat concreet aanpakken? “Als individu begrijp ik en pas ik inclusief taalgebruik toe, waarbij ik bewust omga met genderneutrale formuleringen en de voorkeur geef aan meervoudsvormen waar mogelijk. Ik schrijf toegankelijk en helder, vermijd jargon, beeldspraak en zegswijzen om mijn boodschap voor iedereen begrijpelijk te maken. Ik blijf me bewust van en respectvol naar de culturele en sociale diversiteit binnen onze doelgroepen in mijn taalgebruik.“
In de teams wordt er rekening gehouden met de taaldiversiteit en verschillende taalniveaus binnen de doelgroepen van Toerisme Vlaanderen om de communicatie toegankelijk en inclusief te maken. “We implementeren richtlijnen en trainingen voor inclusief taalgebruik voor al ons personeel. We evalueren onze communicatie regelmatig om er zeker van te zijn dat deze inclusief en vrij van uitsluitende of bevooroordeelde taal is.“
Samengevat zal het charter zeker nog voor gespreksstof zorgen, als we dat woord al mogen gebruiken volgens de inclusieve regels.
