INTERVIEW. Robrecht Bothuyne (cd&v) over stikstofcrisis: “Wij willen helemaal niet dat Vlaamse regering valt”

Na de mislukte stikstofonderhandelingen van afgelopen weekend zit de Vlaamse regering in een diepe crisis. Vandaag legt minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) het dossier opnieuw op de regeringstafel. De vraag is of er vandaag wél een akkoord uit de bus zal komen, maar daarvoor steekt Vlaams Parlementslid en cd&v-ondervoorzitter Robrecht Bothuyne zijn hand niet in het vuur. “Het is niet verstandig om in dit dossier deadlines op te leggen”, klinkt het.

De Vlaamse regering heeft afgelopen weekend haar deadline om een stikstofakkoord te sluiten gemist. Een “ultiem voorstel” van minister-president Jan Jambon (N-VA) met bijkomende toegevingen volstond niet voor cd&v, omdat het te weinig garanties zou bieden voor jonge boeren. Open Vld kon zich wel vinden in het voorstel en keurde het samen met N-VA goed. Beide partijen hopen dat de christendemocraten zich alsnog achter het voorstel zullen scharen, maar daar ziet het voorlopig niet naar uit.

Toch weigert Jambon voorlopig om de handdoek in de ring te gooien. De minister-president onderneemt vandaag een nieuwe poging om mét cd&v tot een akkoord te komen. “Geraken we er niet uit, dan is de schade niet te overzien”, waarschuwde hij dinsdag tijdens een extra zitting in het Vlaams Parlement. “Ik zal alles blijven doen om door dit dossier te geraken.”

Marrakesh-pact

Verschillende waarnemers trekken parallellen tussen de houding van cd&v in het stikstofdossier en die van de N-VA vier jaar geleden. In 2018 lieten de Vlaams-nationalisten de regering-Michel vallen over het Marrakesh-pact. Volgens Vlaams Parlementslid Robrecht Bothuyne (cd&v) gaat die vergelijking echter niet op. “Onze houding verschilt op bijna alle vlakken. Ten eerste weet niemand wat het Marrakesh-pact precies inhoudt en wat de concrete impact ervan op ons land en onze inwoners is. Het stikstofdossier daarentegen gaat over echte mensen, onze voedselvoorziening, natuur en economie, en de vergunningszekerheid voor onze bedrijven. De gevolgen zijn heel tastbaar, in tegenstelling tot die van het nogal abstracte Marrakesh-pact”, legt hij uit.

“In tegenstelling tot wat de N-VA in 2018 beoogde, willen wij helemaal niet de Vlaamse regering valt. Wij geloven heel sterk in wat deze Vlaamse regering doet: we maken recordbedragen vrij voor welzijn, we proberen de crisis in de kinderopvang aan te pakken, we hebben de jobbonus gelanceerd om mensen die geen loon naar werken krijgen, vooruit te helpen… Er zijn heel wat lopende initiatieven die we graag tot een goed einde willen brengen.”

Waarom is het stikstofdossier voor jullie ‘a hill to die on’? 

“Wat ons betreft moet er niets of niemand sterven, en cd&v al zeker niet. Wij hebben geen zelfmoordneigingen, ook niet in dit complexe en moeilijke dossier. De politieke stratego waarin we zijn beland, helpt niet om tot een goede oplossing te komen. Er moet worden geluisterd naar technici en juristen die gespecialiseerd zijn in de materie. Op basis van hun inbreng kunnen we wel degelijk tot oplossingen komen. We moeten weg van het politieke schaakbord en terug naar de tekentafel.”

Het is dus niet louter een electorale strategie van jullie partij?

“Nee, helemaal niet. Wij zaten ook niet te wachten op die stikstofarresten van vorig jaar. Het is belangrijk dat we een rechtszeker kader creëren, ook voor de land- en tuinbouw. Zij zijn immers de basis van de agrovoedingssector, de belangrijkste bron van tewerkstelling in Vlaanderen. Daar spring je niet lichtzinnig mee om.”

“Het is niet verstandig om in dit dossier deadlines op te leggen”

Hebben jullie het gevoel dat jullie coalitiepartners jullie uit de regering aan het duwen zijn?

“Ik lees dat sommige N-VA’er dat graag zouden willen, maar ik zie niet met welk alternatief ze dan op de proppen zouden komen. Vlaanderen verdient een sterke regering. Als er mensen zijn die denken dat ze een sterkere regering kunnen vormen zonder cd&v, maar met Vooruit en Groen, moeten ze dat maar doen. Mij lijkt dat een vreemde coalitie, gelet op de uiteenlopende standpunten van die partijen.”

Klopt het dat op Zuhal Demir na alle N-VA-ministers bereid waren om extra toegevingen te doen?

“We hebben alleszins goede gesprekken gevoerd met heel wat mensen binnen N-VA en Open Vld. Zij delen het gevoel dat een robuust akkoord belangrijk is en dat het politieke getouwtrek ons niet vooruit zal helpen. Hopelijk deelt iedereen die visie, ook minister Demir.”

Heeft minister-president Jan Jambon (N-VA) het stikstofdossier mismeesterd?

“De minister-president is verantwoordelijk voor dit politiek gevoelig dossier. Hij moet zijn regering samenhouden en ervoor zorgen dat ook politiek gevoelige dossiers tot een goed einde worden gebracht. Cd&v heeft het gevoel dat Jambon dat ook wil en er alles aan doet om tot een akkoord te komen.”

“Wij willen helemaal niet dat de Vlaamse regering valt”

In De Afspraak zei de Nederlandse wetenschapper en schrijver Louise Fresco dat België en Nederland zélf verantwoordelijk zijn voor het stikstofprobleem. Was dat inderdaad een politieke keuze?

“Het is inderdaad een zelfgecreëerd probleem. Voor het ontstaan daarvan moeten we terugkeren naar het paars-groene tijdperk, toen Vera Dua (Vlaams minister van Landbouw en Leefmilieu voor Groen tussen 1999 en 2003, red.) de beschermde natuur in Vlaanderen heeft aangemeld bij Europa. Daar is ondertussen rechtspraak uit voortgevloeid, waarin onder andere stikstof wordt aangeduid als een bedreiging voor de instandhouding van onze natuurgebieden. In die zin heeft Louise Fresco gelijk. Het is een probleem dat door Vlaanderen zelf gecreëerd is, en dat door rechtspraak op de spits is gedreven.”

Is het nog mogelijk om op die stappen terug te keren?

“De Nederlanders zijn ons een paar jaar voor. Daar zitten ze al veel langer met een stikstofprobleem, na enkele uitspraken die tot een vergunningenstop hebben geleid. Nederland is aan het afstappen van de stikstofnormen, de kritische dispositiewaarde (KDW) en de modellenbenadering. Het kijkt nu gebiedsgericht wat kan worden gedaan om de staat van de natuurgebieden te verbeteren. Daarbij gaat het niet alleen over stikstof, maar ook over de waterhuishouding en het beheer van het natuurgebied.”

Mogen we vandaag een akkoord verwachten?

“Ik heb al vaak gezegd dat het niet verstandig is om in dit dossier deadlines op te leggen. Er is geen wedstrijd aan verbonden. Snelheid is niet de essentie. Het zijn de inhoud en de robuustheid van het akkoord die belangrijk zijn. Van één ding zijn we immers zeker: er zullen nog rechtszaken worden ingeleid. Daarom moeten we een kader creëren dat kan standhouden voor de rechtbank. Dat is belangrijk om de bedrijven en de industrie de nodige zekerheid te kunnen bieden.”

Maar dat kader moet er wel voor de verkiezingen komen?

“Ja, uiteraard. Er valt geen tijd te verliezen. Dat kader moet zo snel mogelijk op punt staan. De facto is er in de landbouwsector al meer dan anderhalf jaar een vergunningenstop. Er worden vrijwel geen nieuwe vergunningen voor uitbreidingen afgeleverd. Dat is dodelijk voor onze voedselproductie, want nieuwe, jonge landbouwers vragen zich nu al of ze nog een plaats zullen hebben in de sector. Als je nog twee of drie jaar wacht om een wettelijk kader te creëren, zijn ze weg. Als een sector een aantal jaar moet stilstaan, gaat hij achteruit ten opzichte van zijn Europese tegenhangers.”

“Als er mensen zijn die denken dat ze een sterkere regering kunnen vormen zonder cd&v, maar met Vooruit en Groen, moeten ze dat maar doen”