OPINIE. Peter Reekmans: “Niet de gemeenten, maar Vlaanderen is de oorzaak van grote nood aan sociale woningen”

Elke gemeente moet tegen eind 2025 het sociaal objectief halen waarbij 9 procent van het woningenbestand van de gemeente moet bestaan uit sociale woningen. Dat dat niet lukt, is niet de schuld van de gemeenten, maar van de Vlaamse overheid en van de Vlaamse Maatschappij voor Sociale Huisvesting (VMSW), vindt Glabbeeks burgemeester Peter Reekmans.

Vandaag amper 5 maanden voor deze deadline haalt ruim 40 procent van de Vlaamse gemeenten die 9 procent niet. Volgens Vlaams minister van Wonen Melissa Depraetere (Vooruit) liep de sociale woningbouw de afgelopen jaren vertraging op omdat niet elke gemeente voldoende inspanningen heeft geleverd. De minister dreigt nu met boetes voor gemeenten die het sociaal objectief niet halen eind dit jaar. “Het is bouwen of betalen”, klonk het stoer.

Na 22 jaar nog geen enkele sociale woning

Mijn gemeente Glabbeek is één van die gemeenten die eind dit jaar het sociaal objectief van 9 procent sociale woningen niet zal halen. Nochtans zijn wij al in 2003 gestart met het project van een eerste sociale woonwijk De Melkroos in de kern van ons hoofddorp achter het gemeentehuis. Wij zorgden als gemeentebestuur voor de bouwgrond, een gemeentelijk uitvoeringsplan (GRUP) en leverden een bouwvergunning af.

In 2014 gingen we van start met een tweede project voor de nieuwe sociale woonwijk Baekveld in onze deelgemeente Bunsbeek. Aan goede wil geen gebrek bij onze gemeente, want wij kochten hiervoor de nodige gronden aan en zorgen dus al 10 jaar voor de voorfinanciering ervan. Het probleem hier zijn drie bewoners, die dankzij de fantastische Vlaamse regelgeving de ene na de andere procedure kunnen opstarten om het project te vertragen. Vandaag zit dit project al een tijdlang vast bij de raad van vergunningsbetwistingen.

Met een derde project zijn we gestart in 2021 en ook hiervoor stelde de gemeente de gronden van de oude bibliotheeksite ter beschikking voor nieuwe sociale woningen. We leverden intussen al meer dan een jaar een bouwvergunning af en hopen dat men hier eindelijk eens zal starten eind dit jaar. Momenteel lopen er drie projecten in Glabbeek en duurt het al 22 jaar voor we een eerste sociale woning kunnen bouwen.

Lijdensweg

Enkel het laatste project liep vlot en zit nog op een normale timing, maar het ontsporen van de timing van de twee andere projecten is een schande. Eén project loopt al 11 jaar lang, omdat Vlaanderen nu eenmaal toelaat dat iedereen de ene procedure na de andere kan beginnen tegen bouwvergunningen.

Het andere project ontspoort al 22 jaar omdat de Vlaamse Maatschappij voor Sociale Huisvesting (VMSW) er een potje van heeft gemaakt. Ambtenaren van de VMSW die het dossier moeten opvolgen, zijn amper twee halve dagen per week aan het werk of bereikbaar. Diezelfde quasi onbereikbare ambtenaren slagen er niet in om binnen een redelijke termijn een dossier op te starten.

Eens een dossier dan uiteindelijk toch opgestart raakt, blijkt dat de gunning gebeurde aan een aannemer die niet in regel was. Na de onwettige gunning aan een aannemer, duurt het alwéér een jaar voordat de VMSW actie onderneemt.

De gemeente sloot in 2013 met de VMSW een samenwerkingsovereenkomst af om samen de toegangswegen en de buitenomgeving achter het gemeentehuis richting de nieuwe sociale woonwijk aan te leggen. In dit dossier zat ook een nieuwe centrumparking achter het gemeentehuis van Glabbeek, die al 2 jaar had moeten klaar zijn.

Onbetrouwbaar

Maar door zuiver amateurisme van de VMSW besliste de gemeenteraad vorige week op 10 juli 2025 om zelf de nieuwe centrumparking aan te leggen en de samenwerkingsovereenkomst met de VMSW te verbreken. Onze parking zal er nu wel snel komen, maar wanneer de bouw van de sociale woonwijk zal starten is nog steeds een absoluut raadsel.

We hebben als gemeente van dichtbij meegemaakt hoe de VMSW werkt – of beter gezegd: niet werkt. Want de vertraging van sociale huisvesting in Vlaanderen de afgelopen jaren is absoluut niet te wijten aan de gemeenten, zoals de minister iedereen graag wil doen geloven. De oorzaak zit bij de absurde Vlaamse regelgeving en een VMSW die het toonbeeld is geworden van verregaand amateurisme.

Als wij als kleine gemeente al 22 jaar lang zo’n lijdensweg met de VMSW meemaken om nog maar een eerste sociale woning in ons dorp te kunnen bouwen, dan zijn er ook elders vergelijkbare problemen. De minister zou dus beter stoppen met gemeenten die van goede wil zijn te bedreigen met boetes, maar beter dringend een audit bestellen voor een grondige doorlichting van haar eigen Vlaamse administratie en de VMSW, die meer en meer aan het ontsporen is.