Op de vijfde en laatste dag van het Arco-proces voor de Brusselse ondernemingsrechtbank kwamen de coöperanten en hun vertegenwoordigers aan het woord. Zo’n 40-tal gedupeerde coöperanten tekende present. “Toen ze destijds intekenden op de coöperatieve aandelen van Arco-vennootschappen, kregen ze nooit te horen dat er risico’s aan verbonden waren, beklemtoonden velen. Het woord “risico” werd nooit uitgesproken”, klonk het bij hun advocaten.
Op de laatste procesdag daagden meer coöperanten op aan het gerechtsgebouw in de oude gebouwen van de Navo. Maar van een toeloop aan de grote rechtszaal was er niet meteen sprake.
Erik Bomans van Deminor hekelde meteen dat zijn advieskantoor, dat de procedure destijds opstartte, in de loop van de procedure een tegeneis kreeg vanwege Arco. Dat gebeurde voor de eerste keer in de 30-jarige geschiedenis van het kantoor, klonk het. “Zeer markant, het zegt iets over de houding van de tegenpartij.” Deminor startte namens 2.172 van de ongeveer 800.000 coöperanten de rechtszaak op tegen Arco, de staat, Belfius en toenmalig Arco-topvrouw Francine Swiggers.
“Arca-aandelen waren geen vorm van sparen, maar risico- en groeikapitaal”
Deminor was in 2012 al gecontacteerd door coöperanten, aldus Bomans. Dat gebeurde nadat Arco in het kielzog van Dexia eind 2011 over de kop was gegaan. Waarom het merendeel van de coöperanten niet in zo’n procedure stapte? De regering gaf bij de opmaak van de waarborgregeling aan dat de coöperanten zich geen zorgen hoefden te maken, luidde het. “Keer op keer is de belofte herhaald, jaar na jaar. Tot ze in 2018 kleur bekenden …. en aangaven dat de waarborg er niet kwam“.
Dat jaar wees de Raad van State finaal de waarborgregeling af. Na een lange juridische weg heen en terug via het Grondwettelijk Hof en het Europees Hof van Justitie is de beursgang van staatsbank Belfius – waar een piste voor een alternatieve regeling voor de coöperanten aan verbonden was – op de lange baan geschoven.
Belfius en Arco zaten volgens Deminor wel degelijk aan de knoppen, toen het finaal misliep voor Dexia en Arco. De Arco-aandelen waren volgens Bomans geen vorm van sparen, het ging om risico- en zelfs groeikapitaal. Hij hekelde de geruisloze “metamorfose” van spaargeld in groeikapitaal. Ook stelde hij een “gigantische disconnect” aan de kaak tussen bankiers aan de top en de burger die van niets wist.
Grootste misleiding uit de Belgische geschiedenis
Het argument dat vele coöperanten kleinere sommen kwijtspeelden, wees Bomans af. “Klein geld kan ook groot geld zijn voor vele anderen.” Hij hekelde “schrijnende verhalen” waarbij gezinnen veel geld gestoken hadden in Arco-aandelen. Het vertrouwen van 800.000 mensen is geschonden. “Enkel de rechtbanken kunnen dit nog rechtzetten.”
Tijdens de eerdere procesdagen had Deminor “een van de grootste misleidingen uit de Belgische geschiedenis” aangekaart vanwege Arco, Belfius-voorgangers Bacob en Dexia en de staat.
Volgens Ab Flipse, voorzitter van ArcoClaim, heeft het proces vele gedupeerden wakker geschud. “We willen dat ook de zwijgende meerderheid van de coöperanten recht krijgt.” De waarheid is tijdens het proces onvoldoende naar boven gekomen, dixit Flipse. Bij Belfius of Arco zijn volgens hem nog vele documenten geheim gebleven.
Maar de Nederlandse voorzitter van ArcoClaim riep de betrokken partijen ook op om na de zomer samen te zitten. Een onderhandelde schikking (zoals bijvoorbeeld in het Fortis-dossier, nvdr.) lijkt voor hem de te volgen weg. ArcoClaim heeft zelf een tweede zaak lopen, maar voor de Brusselse rechtbank van eerste aanleg.
(Lees verder onder deze afbeelding)
“Nooit is het woord aandelenrisico uitgesproken”
Nadien kwamen verschillende coöperanten zelf aan het woord. De teneur: iedereen tekende in op een financieel product dat voorgesteld was als volledig risicoloos. “Wij dachten, ‘dit is een heel goede spaarrekening, die gaan we houden'”, zei een coöperante. Haar gezin tekende in omdat iemand van de bank destijds zei dat er een “nieuwe spaarrekening was die meer intrest gaf”, luidde het. Haar gezin had meteen het maximumbedrag van 70.000 frank gestort en opende later vier Arco-rekeningen voor de kinderen, die ook volgestort werden.
“Nooit is het woord ‘risico’ uitgesproken, laat staan ‘aandelenrisico'”, zei een gepensioneerde man die tijdens zijn loopbaan in de christelijke zuil werkte, voor het ziekenfonds CM. Zijn gezin verloor omgerekend meer dan 10.000 euro, ofte een volledig jaar werk werken.
Een andere coöperant stelde dat zijn BACOB-kantoor in 1997 een “nieuw alternatief product voor het spaarboekje, met dezelfde garanties” aanprees. Hij vroeg om “eerlijk” te zijn tegen de bankklant: “vermeld de valkuilen”.
Een vrouw van wie de man decennia geleden aan de slag ging bij het ACW, verklaarde dat ze in de periode 2010-2011 via de radio vernam dat het niet goed ging met Dexia en Arco. Zelfs dan had de kantoorhouder nog “het lef om te zeggen dat we ons geen zorgen moesten maken, dat het veilig was”.
Lederen aktetas voor kantoorhouders BACOB
Een toenmalige kantoorhouder van BACOB in Wolvertem zei dat de medewerkers van de bank het coöperatieve aandeel moesten verkopen, dat ze hiervoor in een soort van competitie beloond werden. Zo kreeg de kantoorhouder een lederen aktetas. De man voelde zich “bedrogen”, ook omdat familie en vrienden meegtrokken werden in het Arco-verhaal.
Een andere aanwezige legde uit hoe het volledige spaargeld van de kinderen in Arco zat. Nog een coöperant schetste hoe hij in de jaren 80 van de ouders een spaarrekening van Arco kreeg als trouwcadeau. Een andere sprak in 2010 via de telefoon zijn bankkantoor aan: “Maak je geen zorgen, er is geen enkel probleem. Arco belegt ook in andere zaken zoals Elia. En er is de staatswaarborg”, kreeg hij naar eigen zeggen te horen.
De verwerende partijen kwamen nadien nog aan bod met de replieken en later alle partijen met conclusies. De advocaten van Arco stelden onder meer dat er tot 1999 geen waarborgregeling was voor spaargeld. Een Arco-belegging was toen even veilig als spaargeld, luidde het. De raadsheren van Belfius weerlegden de aangewreven grote misleiding en bij de advocaten van de staat werd benadrukt dat de regering in 2008 Arco, en Dexia, nog overeind hield (ten tijde van de eerste Dexia-redding, nvdr.).
De advocate van Swiggers wees erop dat haar cliënte zich moet verweren tegen de aantijgingen. Ze vraagt zoals alle partijen een rechtsplegingvergoeding, luidde het. In haar neergelegde conclusies is er geen sprake van de door Deminor gehekelde schadevergoeding van in totaal 2,6 miljoen euro. “Sfeerschepping”, zei de advocate van Swiggers.
De uitspraak wordt ergens in het najaar verwacht.
