Twee cruciale spelers in het energiedossier, federale energieregulator CREG en hoogspanningsnetbeheerder Elia lusten elkaar rauw. In een rapport dat inmiddels weer offline is gehaald, beweert de CREG dat Elia te veel fouten maakt en de netbeheerder te weinig informatie bezorgt. De berekeningen die Elia maakt, kunnen dan ook niet gecontroleerd worden, aldus de CREG. Wat ze wél beweren te kunnen afleiden uit de cijfers, is dat er in 2026 nood zal zijn aan één of twee extra gascentrale(s), bovenop de twee gascentrales die nu reeds gepland zijn. N-VA-Kamerlid Bert Wollants noemt de afhankelijkheid van gas met de huidige Russische situatie onaanvaardbaar.
De Vrt-redactie kon een tweedelig rapport inkijken dat enkele dagen op de site van de CREG heeft gestaan maar intussen is weggehaald. Het rapport, dat goedgekeurd is door het directiecomité van de CREG, gaat over de bevoorradingszekerheid in de winter van 2026. Op heel wat punten heeft de CREG bedenkingen bij de gegevens die Elia voorlegt en de CREG zegt dat er foute cijfers gebruikt zijn.
De bevoorrading in de winter van 2026 is volgens de CREG onzeker. Hoeveel stroom zal er voorradig zijn en uit welke bronnen, hoeveel zal er geproduceerd worden door gascentrales die daarvoor subsidies nodig zullen hebben en hoeveel aanbod zal er zijn vanuit het buitenland. Dat zijn de vragen die beantwoord worden in het rapport.
De CREG bemerkt doorheen het rapport op dat de cijfers van Elia voor de winter van 2026 fors afwijken van die voor de winter van het jaar ervoor. Voor die winter (2025) werd vorig jaar al een veiling opgezet. De gascentrales die uit die eerste veiling werden geselecteerd zijn die van Vilvoorde en Les Awirs, beide van Engie Electrabel. Het tekort wordt door de CREG geschat op “meer dan 1.000 megawatt”.
Meer gascentrales nodig dan federale regering beweert
Iets meer dan 1.000 megawatt, of het vermogen van een grote kerncentrale. Dat is wat er aan extra energieproductie nodig zal zijn in 2026. Bij een kernuitstap zal het aantal te subsidiëren gascentrales dus drie of vier zijn, in plaats van de twee waarover altijd sprake is vanuit de regering. Of en waar die zouden komen is nog maar de vraag.
Het rapport behandelt ook cijfers over energie voorradig vanuit wind en zon, en over beschikbare capaciteit uit het buitenland. Ook over deze (en nog andere) elementen, stelt de CREG grote verschillen vast tussen de cijfers voor 2025 en die voor 2026. In de woorden van het verslag klinkt dat dan zo: “Zoals hierna wordt aangetoond, verschillen de resultaten van het Netbeheerdersverslag significant ten opzichte van de resultaten van het vorige Netbeheerdersverslag. Een kwantitatieve verklaring lijkt de CREG dus noodzakelijk.”
De CREG vindt dat het, door de foute cijfers van Elia, zijn controletaak niet kan uitvoeren. De regulator aanvaardt de verantwoordelijkheid voor die berekeningen dan ook niet: “Elia maakt het de CREG bijgevolg onmogelijk om binnen de termijnen haar voorstel uit te brengen, enige controle uit te voeren op de simulaties die aanleiding gaven tot de resultaten in het Netbeheerdersverslag. De CREG wenst geen enkele verantwoordelijkheid te nemen aangaande de gegevens/resultaten uit het Netbeheerdersverslag die zij in dit voorstel gebruikt heeft.”
Politiek zijn extra gascentrales moeilijk
Het feit dat er opeens extra gascentrales nodig lijken, zorgt voor extra druk op de kernuitstap. De kans dat bijvoorbeeld de centrale in Vilvoorde op tijd een vergunning krijgt, is zo goed als nihil. Minister van Energie Tinne Van der Straeten heeft daarvoor dan ook een oplossing uitgewerkt: er komt een regeling waardoor de volgende in de rangschikking de plaats van Vilvoorde kan innemen, zonder dat er een nieuwe veiling nodig is voor de winter van 2025. Maar de plaatsen voor gascentrales zijn beperkt: zeker in Vlaanderen lijkt de bouw van gascentrales niet aan de orde.
Maar volgens N-VA-Kamerlid en energie-expert Bert Wollants ligt het probleem niet per se bij Elia: “Als de CREG de cijfers van Elia wel correct interpreteert, dan zitten we met deze regering aan maar liefst vier nieuwe gascentrales, en dat in deze huidige geopolitieke situatie met Rusland. Het is meer dan ooit belangrijk om snel die knoop door te haken en te kiezen voor het openhouden van onze jongste twee kerncentrales. Voor onze bevoorradingszekerheid, onze portemonnee én het klimaat.” Het is niet de eerste keer dat regulator Elia en de CREG met elkaar in de clinch gaan. “En dat maakt de situatie des te pijnlijker. Mijn vraag is dan ook aan wie minister Van der Straeten haar vertrouwen zal geven om die cruciale keuze te maken.”
De leugen komt een maand te vroeg uit voor Tinne.