Vlaanderen kent vandaag de meest kwaliteitsvolle land- en tuinbouw van Europa, en dat is voor een stuk ook de verdienste van de belangenorganisaties. Dat heeft minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) donderdag gezegd in ‘De Ochtend’ (Radio 1), in een reactie op de reportage van ‘Pano’ over de stikstofcrisis en rol van de Boerenbond als belangenorganisatie. Zulke organisaties adviseren de landbouwers, “maar het is de ondernemer zelf die de keuzes moet maken”, zei Brouns.
In de Pano-reportage werden enkele landbouwers aan het woord gelaten die zich vragen stellen bij de rol van de Boerenbond. De organisatie zou namelijk “altijd adviseren om uit te breiden”. In het verleden had minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) al vaak kritiek op de werking van de Boerenbond. In het stikstofdossier stelden ze zich namelijk vaak vijandig op tegen de plannen van Demir.
Businessmodel is schaalvergroting
“Ik meen dat zij te weinig bewust zijn van de uitdagingen voor de landbouw in Vlaanderen en te vaak kiezen vanuit de financiële logica”, legde ze uit. “Boerenbond is immers geen loutere belangenorganisatie, het is een miljardenbedrijf met een winstmodel uit schaalvergroting in de landbouw. Dat staat vaak in conflict met het algemeen belang”, aldus Demir. “En in plaats van hun verantwoordelijkheid te nemen, vragen ze het stikstofbeleid aan te passen. Net omdat dat past in hun businessmodel: meer geld voor de Boerenbondholding.
De Boerenbond, vroeger zeker zwaar gelinkt aan de christendemocratische partij, kreeg in het verleden weinig weerstand van de cd&v-ministers van Omgeving bij het uitdelen van vergunningen. Dat bleek uit het stikstofarrest van februari 2021. “Zwartepieten doorschuiven helpt niemand vooruit”, stelt Demir. “Wel kunnen we vaststellen dat het stikstofarrest inderdaad stelt dat in Vlaanderen te makkelijk omgevingsvergunningen verleend werden zonder voldoende rekening te houden met de stikstofimpact.”
Verdienste van Boerenbond
Minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) verdedigt in zijn reactie die drang naar schaalvergroting van de Boerenbond. “Een te lage prijs en een te lage waardering zijn vaak het probleem, waardoor schaalvergroting vaak het antwoord is”, redeneert hij. “Maar voor bepaalde sectoren is dat niet altijd het juiste antwoord, daarom moeten we de verdienmodellen anders bekijken: meer diversifiëren, andere afzetmarkten zoeken, meer aan risicospreiding doen, minder afhankelijk worden van de prijs… Dat zijn de uitdagingen waar we met de sector voor staan.”
De rol van de Boerenbond, is volgens Brouns “werken voor hun leden”. “Dat we vandaag staan waar we staan en in Vlaanderen de meest kwaliteitsvolle land- en tuinbouw van Europa hebben, dan is dat voor een stuk ook hun verdienste”, vindt hij. In het verleden getuigden landbouwers echter dat de Boerenbond enkel wil helpen, indien het om schaalvergroting gaat. “De kleine landbouw moet er uit.”
Bovendien gaat het misschien slecht met de landbouwsector, maar de Boerenbond en haar financiële participaties in KBC zelf maakten in de voorbije twee jaar wel 800 miljoen euro winst. “Nu we op een keerpunt staan met ons stikstofbeleid en de verantwoordelijkheden duidelijk zijn, is mijn vraag bovenal: wat doet de Boerenbond terug voor de boer?”, stelt Demir. Ze roept de Boerenbondholding daarom op om de winsten van de afgelopen jaren terug te laten stromen naar de landbouwers die in de problemen zitten.
