Europese Commissie wil álle berichten die mensen versturen controleren op kinderporno: “Ik hoop dat het gezond verstand overwint”

De Europese Commissie wil elke tekst of afbeelding die via chatbericht verzonden wordt vanaf volgend jaar scannen op kinderporno. Het kan een simpele, doeltreffende manier zijn om de verspreiding van kinderpornografisch materiaal zijn. Maar the road to hell is paved with good intentions, stellen experts: de technologie is nog niet voldoende ontwikkeld en privacy-experten vrezen voor een hellend vlak.

Als dit voorstel door het Europees Parlement raakt, zullen WhatsApp, Facebook, iMessage… vanaf augustus 2024 verplicht worden om elke tekst of afbeelding in een chatbericht te controleren op kinderpornografisch materiaal. Daardoor zou er een aanpassing komen aan de end-to-endencryptie, waarbij enkel de verzender en de ontvanger versleutelde berichten te lezen zou krijgen. Er komt namelijk een derde partij aan te pas: de scanner.

Weinig nut

“Zaken als kinderporno, terreur of drugshandel worden altijd aangehaald”, zegt Bavo Van den Heuvel. Van den Heuvel is privacy-expert en mede-oprichter van data, privacy en securitybedrijf Cranium. “Maar mensen die wéten dat ze iets verkeerd doen, zullen zich indekken en – voor hen – veiligere communicatiemanieren zoeken. Tegelijkertijd zal het overgrote deel van de bevolking zijn privacy verder afstaan.”

Het wetsvoorstel wil ervoor zorgen dat de digitale vingerafdruk van elk tekstbericht en iedere foto zal vergeleken worden met een database van miljoenen bekende kinderpornografische beelden. Als er een ‘match’ is, gaat er een melding naar een speciaal EU-centrum dat indien nodig Europol of de nationale politiediensten kan waarschuwen. Volgens critici kan het nog tien tot twintig jaar duren voor de technologie die hiervoor nodig zou zijn, op punt staat.

Bovendien kan de huidige methode simpel gemanipuleerd worden en kunnen mensen zelfs onschuldige foto’s laten aanmerken als kinderpornografisch materiaal. Een foto van een kind in bad, die de moeder van een kind via WhatsApp naar de vader van het kind verstuurt, kan op die manier bij een Europese autoriteit belanden.

Hellend vlak

Het is dus met een kanon op een mug schieten en bovendien vreest Van den Heuvel voor een hellend vlak. “Beleidsmakers zullen denken: ‘De bevolking heeft deze technologie geaccepteerd, dus we kunnen het ook gaan gebruiken om andere criminele activiteiten op te sporen.’” Denk hierbij aan de ANPR-camera’s, die eerst enkel zouden gebruikt worden om terreurverdachten op te sporen, maar intussen controleren op GSM-gebruik achter het stuur.

Het voorstel wordt binnenkort besproken door het Europees Parlement en de EU-raad. Spanje heeft de eer een positie te bepalen en dat maakt tegenstanders ongerust. Een eerder voorstel vanuit Zweden om end-to-endencryptie te beschermen werd door Spanje verworpen. Van den Heuvel geeft het voorstel dertig procent kans om erdoor te komen. “Ik hoop dat het gezond verstand overwint. Er zijn nog andere manieren om kinderporno aan te pakken”, besluit hij. “Vergeet ook niet dat het volgend jaar verkiezingen zijn en dat de Europese Commissarissen zich met dergelijke voorstellen interessant willen maken.”