Is het groene lobbyschandaal slechts het topje van de ijsberg?

Frans Timmermans. Foto: Photonews

Internationale politiek

Is het groene lobbyschandaal slechts het topje van de ijsberg?

Lode Goukens

Het schandaal met subsidies voor de groene klimaatlobbygroepen die in ruil voor belastinggeld hun invloed moesten aanwenden om de Europese publieke opinie en vooral het stemgedrag in het Europees Parlement te beïnvloeden, bracht enkele onfrisse praktijken aan het licht. De reacties uit politieke hoek bleken eveneens een sulfureus geurtje te verspreiden.

In plaats van een discussie over integriteit ontspon zich een geheel ander discours. Het hanteren van geheime clausules bij de subsidiecontracten met daarin geheime subsidievoorwaarden, wordt gerechtvaardigd met wel heel bijzondere argumenten. De rechtvaardiging van die schimmige praktijken bij de Europese Commissie en de klimaatlobbygroepen is eigenlijk bijzonder cynisch.

Het eerste, veel gehoorde argument is dat dit nu eenmaal de manier is waarop de Europese Commissie werkt. Verdedigers van het ogenschijnlijk onverdedigbare, namelijk politieke inmenging en manipulatie, beweren dat grote bedrijven of multinationals net hetzelfde doen. Alsof het dan een verworven recht is om vals te spelen. Het blijft een argument uit de kleuterschool: “Ja, maar hij deed het ook!”

“Schaamteloos”

Om dit perverse argument kracht bij te zetten verkoos de linkerzijde van het politieke spectrum om schaamteloos de vraag te stellen of misschien alleen de anderen aan de Europese vetpotten mochten zitten. Die ngo’s vertegenwoordigen immers het mythische middenveld, de zogenaamde civil society. Actiegroepen met andere woorden. Als ze echt meer mensen vertegenwoordigen dan hun bestuursleden uit begoede milieus, kunnen ze natuurlijk ook lidgelden innen of aan fondsenwerving doen bij hun achterban. Waarom moet de Europese belastingbetaler voor hun groep opdraaien? Is dat laatste soms geen legitieme vraag?

Uiteraard dook ook het legalistische discours op. De juridische dienst van de Commissie schreef immers in een advies aan de Europees Commissaris voor fraudebestrijding en begroting dat de praktijken niet illegaal zijn. Het was enkel een beetje vieze manier om subsidies te laten controleren op het inzetten voor de beoogde doelen. Niks te zien hier! Doorlopen aub.

Het feit dat de meeste media in Europa het schandaal negeerden, gold als een argument om het groene lobbyschandaal te bagatelliseren. Zware aantijgingen zoals ‘het is fake news van rechts tegen subsidies en tegen ngo’s’ moesten bewijzen dat het geen nieuws was. Het vervelende aan al die argumenten is dat ze eigenlijk geïnterpreteerd kunnen worden als een nog veel ergere conclusie. Namelijk dat er eigenlijk iets scheelt met alle subsidies bij de Europese Commissie. Dit soort geknoei zou dan de normale gang van zaken zijn bij de Europese Commissie. Het enige wat men de klimaatlobbygroepen kon verwijten was dat de hoge ambtenaren en politici zoals Frans Timmermans enkel een soort evenwicht zouden herstellen.

Bevriende reclame

Dat zou verklaren waarom bijvoorbeeld zeer grote Europese bedrijven regelmatig beleid van de Europese Unie verdedigen en zelfs propageren. Die ontvangers van misschien nog wel grotere sommen subsidies dan de klimaatlobbygroepen steunen het EU-beleid dan als compensatie voor exorbitante subsidies. Het zou kunnen verklaren waarom Europese autoproducenten zolang meegingen in het verhaal om de brandstofmotoren af te schaffen ten gunste van de elektrische auto’s. Of de sluiting van de kerncentrales te steunen in ruil voor immense bedragen voor windmolens. Om te zwijgen van warmtepompen… Kortom: chequeboekbeleid vanuit de Europese Commissie om wilde toekomstplannen van de EU-ambtenaren te bereiken. Mocht dat het geval zijn dan legt dit schandaal een bom onder het hele EU-bestel zoals we dat nu kennen.

Klokkenluiders

Wanneer we kijken naar het groene lobbyschandaal dan vallen een paar zaken op. Klokkenluiders bleken de Duitse christendemocraten hiervan op de hoogte gesteld te hebben. Veruit de machtigste politieke partij in de EU. De partij van de voormalige bondskanselier Angela Merkel. De partij van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Een partij die nu oppositie voert tegen de Duitse socialisten en groenen. Met de adem in de nek van radicaal rechts van AFD. Een AFD die in de laatste peilingen de Union (CDU/CSU) voorbijstak als grootste partij van Duitsland.

De timing van het groene lobbyschandaal is daarom inderdaad raar. Want de cijfers over die subsidies zijn al lang gekend. Ik schrijf al jaren over het subsidiëren van ngo’s door de Europese Commissie om bij diezelfde Europese Commissie te lobbyen. Met namen, bedragen enzovoort. De Europese Commissie vond dit nooit de moeite om op te reageren. Nu is er plots een audit van de Europese Rekenkamer over een deel van die subsidies, namelijk die van het LIFE-programma om acties rond klimaat en milieu te financieren.

Een audit waarbij geheime contracten opdoken, die aangepast moesten worden. Brieven die afgelopen december de deur uitgingen naar die ngo’s om hun te melden dat de fouten werden gemaakt en de spelregels zullen veranderen. Documenten die paniek veroorzaakten bij de dertig grootste ngo’s en resulteerden in een brief van diezelfde klimaatlobbygroepen aan Ursula von der Leyen om de ngo’s niet zonder geld te zetten.

Nu we het toch over geld hebben is het belangrijk om eens een blik te werpen op het lijstje van de ngo’s die geld ontvingen voor actievoeren. Daarbij moet uitdrukkelijk gezegd worden dat het geen subsidies zijn voor natuurprojecten, maar voor het voeren van klimaatacties. Uit de gelekte documenten blijken dit acties zoals het organiseren van campagnes tegen of voor Europese verdragen, wetgeving enzovoort. Klimaatpolitiek en milieupolitiek dus. Schaduwlobbyen eigenlijk.

In de lijst van de grootste ontvangers van subsidies van het LIFE-programma tussen 2014 en 2023 staan enkele opmerkelijke namen. Zo staat de Waalse natuurvereniging Natagora op plaats drie met 18,67 miljoen euro en de Vlaamse tegenhanger Natuurpunt staat op plek vier met 18,62 miljoen euro. De Franstalige en Duitstalige afdeling van Birdlife Belgium, met de juridische naam Reserves Naturelles RNOB Asbl staat op de zevende plaats met 11,72 miljoen euro. Birdlife is één van de zogenaamde Green 10 (de grote tien groene ngo’s in de EU). De Nederlandse koepelorganisatie Stichting Birdlife Europe kreeg 4,73 miljoen euro. Het op 25 na hoogste bedrag aan subsidies. Birdlife is een van de grootste en invloedrijkste ngo’s ingeschreven als lobbygroep bij de Europese Commissie. Verschillende nationale afdelingen ontvingen op hun beurt subsidies. Birdlife heeft zoals dat heet ‘toegang’ tot de top bij de Europese Commissie. Ze behoren tot het selecte groepje lobbygroepen die zeer veel vergaderingen krijgen bij de Europese Commissie.

Geen enkele vergadering

Die toegang is niet vanzelfsprekend zoals de boerenorganisatie COPA ondervond. Die kregen niet één enkele vergadering bij Frans Timmermans of DG Milieu om hun bezwaren tegen bijvoorbeeld de Natuurherstelwet te komen uitleggen. Franse en Nederlandse boerenleiders waren daar zeer bitter over want hun leden zijn de grootste slachtoffers van het EU-beleid.

Bij die kampioenen van de toegang zitten lobbygroepen zoals Fundacion Oceana (4,2 miljoen euro subsidies van LIFE). Dergelijke ngo’s zijn pure politieke of ideologische lobbygroepen naar Amerikaans model. Professionele lobbyisten met een geoliede lobbymachine achter zich. Tegen zulke lobbygroepen lijken beroepsverenigingen van vissers of landbouwers een stelletje amateurs.

Tegen de Green 10 kunnen die boeren en vissers niet op. Logisch als men de subsidiebedragen bekijkt: Friends Of The Earth Europe Asbl (FoEE) staat dertiende met 7,18 miljoen euro. European Environmental Bureau (EEB) bekleedt de 16de positie met 6,61 miljoen euro, maar komt een tweede keer voor op de lijst met 3,71 miljoen euro. Dus eigenlijk is EEB een grootverdiener met 10,32 miljoen euro en horen ze eigenlijk op de 9de stek. Laten het nu juist de contracten met EEB zijn die het groene lobbyschandaal aan het licht brachten.

Maar EEB met zijn 185 leden (Europese actiegroepen waar EEB subsidies voor faciliteert) is slechts één voorbeeld. De machtige lobbygroep Transport and Environment (T&E) is 24ste met 4,92 miljoen euro. Bovendien produceren die studies waarop Frans Timmermans zijn Green Deal-beleid baseerde. Het beleid was niet op wetenschappelijke studies gebaseerd, maar op rapporten van groene lobbygroepen. Onlangs lekte uit dat volgens inlichtingendiensten T&E banden zou hebben met de Chinese overheid en de Chinese Communistische Partij. Wat een immens belangenconflict zou opleveren.

Een ander voorbeeld is Climate Action Network Europe Asbl (CAN Europe) zij haalden op de 31ste positie nog 4,31 miljoen euro binnen. Deze organisatie is hoofdzakelijk bezig met klimaatmarsen en politiek lobbyen bij de EU. Officieel zijn ze opnieuw een federatie van actiegroepen. In dure kantoren recht over het Berlaymont-gebouw aan de Place Schumann. Net als elk van de andere ngo’s speciaal opgericht om te lobbyen in Brussel.

Eén voor één zijn het organisaties zonder gewone burgers als leden. Het zijn clubs van een soort kosmopolitische groene elite, die de weg kennen naar subsidies en overheidsgeld om hun werking te financieren en zo hun ideologische agenda te realiseren. De vorstelijk betaalde kaders zijn voormalige politici of ambtenaren die vlotjes wisselen tussen baantjes bij het Europees Parlement, de Europese Commissie of die ngo’s. Die ngo’s zelf zijn organisaties die de gewone burger niet kent en waar ie nooit van hoorde. Dat is toch iets heel anders dan vakbonden, boerenbonden of grote bedrijven met tienduizenden werknemers. De belangrijkste vraag is daarom: wie vertegenwoordigen die ngo’s eigenlijk?

PAL Nieuwsbrief

schrijf je gratis in

Blijf op de hoogte met onze dagelijkse nieuwsbrief




2 gedachten over “Is het groene lobbyschandaal slechts het topje van de ijsberg?”

  1. blijf die troep volgen, Lode! Eindelijk serieus onderzoeksjournalistiek rond die GeenDeal maffia. En probeer het zoveel mogelijk naar buiten te brengen (The Economist zou perfect zijn ook al verdenk ik hen mee te zeulen met die klimaatlobbyisten}.

Plaats een reactie

Steun nu ook

het vrije woord

Vind je dit artikel interessant?

Neem een PAL-proefabonnement

(nu eerste maand gratis)

Probeer het nu
Delen