De indrukwekkende razzia in de Anderlechtse sociale woonwijk Peterbos blijkt niet zozeer tegen drugs gericht te zijn geweest, maar wel tegen krakers in leegstaande appartementen. Die aannemer wilde de krakers weg hebben voordat hij aan de renovatie van 271 leegstaande appartementen kon beginnen. Die aannemer is een dochteronderneming van het grootste bouwbedrijf in België.
De bouwheer van de werken in Anderlecht is Beliris. Dat fonds is eigenlijk het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Zij ontvangen van de federale overheid en van de Europese Unie miljoenen euro’s om projecten uit te voeren. Die gaan van heraanleg van straten en pleinen tot de renovatie van sociale woningen.
Die sociale woningen zijn op hun beurt eigendom van de sociale huisvestingsmaatschappij Anderlechtse Haard en van een sociale huurderscoöperatie Comensia. De Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (BGHM) geeft dan weer subsidies om die investeringen in sociale woningen mogelijk te maken.
Zoals gebruikelijk is dat allemaal netjes politiek verdeeld. Bij Anderlechtse Haard bestaat de raad van bestuur uit lokale mandatarissen en een aangestelde door de BGHM. De voorzitter is Lotfi Mostefa (de PS). Mostefa kwam vorig jaar in opspraak als OCMW-voorzitter van Anderlecht wegens cliëntelisme rond leeflonen. De resolutie over dat schandaal werd pas afgelopen week in de Kamer gestemd.
Bij Comensia, dat zichzelf een ecodynamische onderneming noemt, zijn de bestuurders dan weer politici van Groen en Les Engagés. De afgevaardigde bestuurder van Comensia is Cédric Mahieu. Die laatste is gemeenteraadslid in Schaarbeek voor Les Engagés. Hij is een voormalige kabinetschef van de voormalige Brusselse schepen Hamza Fassi-Fihri (Les Engagés) en een voormalige adviseur van Joelle Milquet.
Al die renovatieprojecten in Peterbos hebben een budget van rond de 15 miljoen euro. Wat bleek nu het probleem? Eén van die budgetten van 18,9 miljoen euro kon niet uitgegeven worden door vertragingen in het bouwdossier van de renovatie. De betaling gebeurt immers in schijven. Aannemer Jacques Delens (onderdeel van Besix Group) was daar bijzonder misnoegd over.
Nu is Besix de grootste bouwonderneming van België. Als de lokale overheid in Anderlecht niets doet, beschikt een algemeen directeur zoals Etienne Banse van Jacques Delens over de juiste telefoonnummers. Waaronder een kersvers benoemde procureur des Konings te Brussel.
Druk uitoefenen of lobbyen tegen je eigen klanten of opdrachtgevers ligt uiteraard moeilijk. Zeker als dit voor problemen zou kunnen zorgen met de lokale politiek. Dus kwam er een soort communicatie-actie, waarbij meteen die belemmering van de bouwwerkzaamheden kon worden opgelost.
Onbegrijpelijke leegstand
Om dat beter te begrijpen moeten we de reacties van politici en justitie na de razzia in Peterbos eens nader bekijken. Na de razzia in de Anderlechtse wijk Peterbos kwam de politie tot de vaststelling dat er 271 appartementen leegstonden. Die werden gebruikt door drugsdealers als opslagplaats. Hoe kan zoiets? Binnen de context van de wooncrisis in Brussel is dit immers onbegrijpelijk.
Veel informatie wilden de gemeente Anderlecht noch de sociale huisvestingsmaatschappij daarover niet geven. Behalve bevestigen dat er inderdaad 271 appartementen onbewoond zijn. Nochtans gaf de gemeente aan om sinds vijf jaar te werken aan de bouw van 1.200 nieuwe sociale woningen.
De reden van die vreemde paradox blijkt een zeer ruim opgevat renovatieplan. Eentje waar 18 flatgebouwen opgefrist moeten worden. De timing? Binnen tien tot vijftien jaar en ze zijn al bezig sinds 2011. Gebeurt er dan niets? Toch wel. Naar eigen zeggen werden drie blokken al helemaal gerenoveerd. Twee volgende zijn een werf en de rest moet de beurt afwachten. Telkens rond de 15 miljoen euro voor een kleine honderd appartementen. Ook de gevels worden onder handen genomen.
Ondertussen is het stof van de razzia gaan liggen in Peterbos. De dag nadien werd trots meegedeeld dat de wijk wakker werd zonder dealers en zonder politiepatrouilles. Dat laatste was bijzonder te noemen, want de procureur des Konings had uitdrukkelijk gevraagd om de aanwezigheid van de politie op te voeren en permanent te patrouilleren in de wijk.
Wat gebeurde wel? De politie verzegelde 271 lege appartementen. Omdat ze door drugsdealers gebruikt werden, zei men. “Op een muur stonden de prijzen van de drugs geschreven. Zoveel voor marihuana, zoveel voor cocaïne.” Die quote komt uit de persconferentie op donderdagochtend.
Moment de gloire
De nieuwe Brusselse procureur des Konings Julien Moinil kreeg toen zijn moment de gloire. Samen met de Anderlechtse burgemeester Fabrice Cumps (de PS) kon Moinil die donderdagochtend de pers te woord staan na de ongeziene politieoperatie in de Peterboswijk in Anderlecht.
Wat wisten ze te vertellen? Woensdag daalden 900 politieagenten uit het hele land neer in de wijk. De belangrijkste zaak naast de korte aanhouding van een handvol verdachten was het verzegelen van 271 leegstaande appartementen en andere ongebruikte ruimtes in de wijk.
De nadruk op die leegstaande appartementen is speciaal. Het gaat hier om een sociale woonwijk, waar ze 411 mensen controleerden. Ze vonden twee geseinde personen die meteen werden aangehouden. Negentien anderen werden administratief aangehouden. Dat wil zeggen dat die na de formaliteiten konden beschikken. Dus op vrije voeten kwamen. De politie arresteerde amper vier mensen via een zogenaamde gerechtelijke aanhouding… voor zwartwerk.
Wat vonden ze tijdens de razzia? Eén wapen en een onbekende hoeveelheid drugs, klonk het fier. Volgens de bewoners dus eigenlijk een mager resultaat. Temeer omdat de bewuste drugsprijzen op de muur een overblijfsel zouden zijn van de opname van een videoclip door een lokale rapper.
Wie de context van de renovatiewerken kent, stelt zich daar vragen bij. Dat wisten betrokkenen ook. Dus kondigde kersvers procureur des Konings Moinil nog dergelijke razzia’s aan en gaf hij aan dat hij een voorbeeld wilde stellen.
“Het is mijn doel om de inname van bepaalde wijken of zones door de drugsmaffia tegen te gaan.” Hij sprak van een vijfstappenplan tegen drugsnetwerken en verwees naar lopende onderzoeken door de federale gerechtelijke politie. Dit alles moest aantonen dat Moinil een strategie heeft.
Alleen was de korpschef van politiezone Brussel-Zuid, Jurgen De Landsheer, het daar niet mee eens. Volgens de korpschef heeft hij ten eerste niet de manschappen en ten tweede wil hij als politie een “positieve inname zien van de publieke ruimte”.
De burgemeester van Anderlecht Fabrice Cumps (de PS) dacht er nog anders over. Cumps, die vooral bekend is omdat zijn peperdure step gestolen werd voor de deur van het Brusselse hoofdkwartier van de PS, beweerde dat de gemeente al bijna 15 miljoen euro uitgaf aan “vernieuwingen in de openbare ruimte”.
Cumps: “Het is een werk van lange adem.” Alleen die 15 miljoen euro is geen geld van de gemeente. Dat is geld van Beliris en BGHM, dat die laatsten op hun beurt ontvangen van de federale overheid en de EU. Door het bedrag te noemen van één dergelijk project verwees Cumps dus bijna achteloos naar een specifiek renovatieproject.
Uitvalsbasis voor drugshandel
Dat alles neemt niet weg dat de 18 woontorens fungeerden als uitvalsbasis voor drugshandel. Het gaat om 1.500 appartementen verspreid over 18 torens. Dealers rekenen open en bloot met elkaar af op straat. In februari viel daarbij een dode door een steekpartij.
De magere balans na de razzia illustreert dat in Brussel niets is wat het lijkt te zijn. De enigen die vervolgd worden, zijn enkele zwartwerkers. Hoewel 411 personen en 117 voertuigen gecontroleerd werden in de wijk en daar drugs, weegschalen, geld en wapens werden aangetroffen, zorgde dit niet voor een lading criminelen die uit circulatie genomen werden.
Al deed de politie nog een poging: “We troffen heel wat mensen aan die er niets te zoeken hadden”, zei korpschef De Landsheer.
Hoe dat past in het plan met twaalf strategieën van Moinil om drugshandel in Brusselse wijken structureel te bestrijden, is onduidelijk. Ten eerste blijkt Moinil geen “specifieke organisaties” of personen te viseren, maar wel “de infrastructuur” die de drugshandel mogelijk maakt. Voornamelijk de leegstand en de afwezigheid van de politie volgens Moinil. Vrij vertaald: de krakers die de renovatiewerken blokkeren.
De conclusie is dat de razzia vooral een communicatieoefening was met als bijproduct dat de sociale huisvestingsmaatschappij van ongenode bewoners of krakers verlost werd. Handig voor degene die de appartementen wil renoveren. Blijkbaar bleek het daar dus echt om te gaan. Bij de aannemer Jacques Delens kunnen ze nu verder werken. Maar van een massieve poging om de drugshandel af te remmen was geen sprake.
