Afgelopen weekend dook de elektriciteitsprijs nog maar eens onder nul. Op het eerste zicht lijkt dit goed nieuws voor de consument, die dit jaar al een recordaantal uren met negatieve stroomprijzen kende. Maar de hernieuwbare energie zorgt ook voor problemen.
Geen advertenties meer?
Ingelogde abonnees steunen niet alleen een van de enige kritische en onafhankelijke media, maar zien ook geen vervelende advertenties. Abonneer je snel en eenvoudig en krijg meteen toegang tot vele duizenden exclusieve artikelen!
Maak hieronder je keuze voor het gewenste abonnement:
Liever ook op papier? Bekijk alle abonnementen!
Het doorlopend abonnement wordt automatisch verlengd voor steeds één maand.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een online abonnement van 3 maanden via een eenmalige betaling.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een eenmalige betaling en je zit een jaar goed.
Log hieronder in om dit bericht volledig te lezen. Ben je al ingelogd, kijk dan op je account of je nog een actief abonnement hebt.
Die negatieve prijzen zijn echter een van vele symptomen dat de energiemarkt onstabiel en in onevenwicht is. Oorzaak is een te groot aandeel zogenaamde hernieuwbare energie aan de productiezijde. De afgelopen weken sneuvelden er immers nog enkele records, die het failliet van de hernieuwbare energie overduidelijk aantonen. De groothandelsmarkt noteerde enkele weken geleden zowel een nieuw laagte- als hoogterecord voor de stroomprijs.
Dat de twee uiterste records in de loop van zo’n korte tijdspanne sneuvelden toont aan hoe onstabiel de energiemarkt geworden is. Een negatieve stroomprijs, hoe leuk ook voor de consument, is trouwens helemaal geen teken van gezondheid, maar duidt op een onevenwicht tussen energieproductie en -consumptie. De vele uren met zulke negatieve stroomprijzen tonen aan dat je ondertussen gerust mag spreken van een fundamenteel onevenwicht.
Belgische elektriciteitsmix: van kwaad naar erger
Begin dit jaar kondigde Elia in een nieuwjaarsbericht aan dat het aandeel van de hernieuwbare energie in België alweer met een procentje gestegen was. In 2023 bedroeg het aandeel reeds 28,2 procent, om te stijgen naar 29,8 procent in 2024. Een reden om te juichen? Groenen zullen vinden van wel, en wanneer dat leidt tot negatieve stroomprijzen, sommige consumenten ook. Op termijn is de kans echter groot dat België vroeg of laat even groen zal lachen als Spanje en Portugal in april van dit jaar.
Er bestaat immers weinig discussie over dat het aandeel wind- en zonne-energie best onder de 20 procent blijft om de energieproductie betrouwbaar te houden. In België is die grens al lang overschreden, en doen we er dus elk jaar zelfs nog een schepje bovenop. Dit is vragen om problemen, niet alleen met allerlei prijzenrecords, maar op termijn ook op technisch vlak.
Mechanische inertie
Er zijn immers meerdere redenen waarom het aandeel wind- en zonne-energie best onder de 20 procent blijft. Een voor de hand liggende reden is dat je de wind en de zon niet naar believen aan en uit kunt schakelen. De zon schijnt wanneer ze wil, en de wind waait wanneer hij wil. Door een variabele prijs kun je mensen aanmoedigen om meer energie te verbruiken wanneer windmolens en zonnepanelen stroom produceren. Maar niemand zet in de zomer de verwarming op wanneer de zon volop schijnt, zodat hij ze op een koude winterdag uit kan zetten wanneer de wind niet waait.
Maar er is ook een technische reden. Zonne-energie levert niet de mechanische inertie die de frequentie op het net stabiel houdt, maar volgt de netfrequentie. Het klinkt misschien merkwaardig, maar dat geldt ook voor windenergie. De rotor van de windturbine draait immers niet op de frequentie van het net, maar volgens de kracht van de wind. Thermische centrales, aangedreven door gas of kernenergie, leveren wel die mechanische inertie, en zij zorgen dus voor een stabiele frequentie op het net.
Stroomstoringen op komst
En dan wordt het natuurlijk interessant om naar het Spaanse geval te kijken. Daar bedraagt het aandeel van de hernieuwbare energie in de stroomproductie ondertussen al meer dan 50 procent.
Midden april ging er trouwens een jubelbericht de wereld rond, want op 16 april was Spanje er voor het eerst in geslaagd om haar volledige elektriciteitsvraag te dekken door hernieuwbare energiebronnen. Nog voor het einde van dezelfde maand, iets na half een ‘s nachts op 28 april, liep het echter compleet fout, en zaten Spanje en Portugal vervolgens urenlang zonder stroom.
Er bestaat eigenlijk weinig of geen twijfel over dat de grondoorzaak van de stroompanne de weinig robuuste samenstelling van de energieproductie in Spanje is. Technisch wordt het falen van een onderstation in het elektriciteitsnet als de oorzaak aangewezen, maar het is geen toeval dat de stroompanne plaatsvond op een moment dat de zon fel scheen en er een grote overproductie van zonne-energie was tegenover de elektriciteitsvraag.
Wat vooral opvalt is hoe snel het weer stil werd rond die stroompanne. De balans oogt nochtans niet mooi, want er vielen minstens zes rechtstreekse doden te betreuren, vijf in Spanje en een in Portugal. Daarbovenop komt de economische schade, die volgens sommigen geschat wordt op 400 miljoen euro, volgens anderen op meer dan een miljard euro.
Volharden in de groene boosheid
Ondertussen blijven we in Vlaanderen volharden in de groene boosheid. Zo wil de Watergroep een drijvend zonnepaneelpark installeren in de Put van Nieuwkapelle, omdat zonnepanelen op het water beter zouden werken dan op daken of op de grond. Merk echter op dat de Put een natuurgebied is waar aan waterrecreatie gedaan wordt, maar dat zal dus moeten wijken voor nog meer zonnepanelen in een land dat er overduidelijk nu al te veel van heeft.
Opmerkelijk: natuurbewegingen die er anders snel bij zijn om elke industriële activiteit te dwarsbomen aan de hand van een plots ontdekte lokale bedreigde dier- of plantensoort, houden zich in Nieuwkapelle opvallend afzijdig. Ook de berichtgeving in de media is eerder aan de sobere kant. Hetzelfde gebeurt wanneer ergens een bos moet wijken voor windmolens.
Er is in Vlaanderen geen plaats meer voor nog meer hernieuwbare energie, letterlijk en figuurlijk. De vraag is of de groene beweging en haar medestanders de feiten ook onder ogen zullen willen zien.
Meer over hernieuwbare energie
Groenen en redelijkheid: water en vuur.
Laat ons ons positiveren. Vandaag gaat het, met de bende van Arizona, nog altijd beter dan morgen. Carpe diem.
Men kan er ook aan wennen, zoals leven met reuma..
Zeer duidelijk het probleem van teveel elektriciteitsproductie via zon en wind uitgelegd. Groenen en klimaatfanatici kunnen misschien wel politici overtuigen om een bepaalde zienswijze te volgen, maar met natuurwetten valt niet te onderhandelen; die zijn wat ze zijn. En de hoofdwet van de elektriciteitsverdeling zegt dat de voorwaarde voor een stabiel net is dat de elektriciteitsproductie exact gelijk is aan het verbruik. De productie moet dus vraag gedreven zijn. Onze klassieke centrales (steenkool, olie, gas, kernenergie) voldoen daar perfect aan. De elektriciteitsproductie via wind en zon, dat een aanbod gedreven systeem is voldoet daar niet aan. En het onlogische is dat bij te weinig zon en/of wind, deze producenten moeten ondersteund worden door gascentrales, die dan weer CO2 uitstoten, het product dat men wil bannen.
Hopelijk lezen onze beleidsvoerende politici ‘t Pallieterke, want in de reguliere media vind je deze informatie niet.