En alweer werd hij genegeerd: de luid toeterende olifant in de kamer. Het duurde 24 uur vooraleer in de pers werd gezegd dat dader van de moord op een sociale werker in Gent een Syrische vluchteling is. Toen in talrijke artikels, interviews en opiniestukken dieper werd ingegaan op de tragedie, ontbrak in de analyse evenwel elke verwijzing naar de afkomst van de dader.
Toen ik het nieuws van de brutale moord vernam, wist ik dat er een redelijke kans was dat de dader een vluchteling was, hoewel die mannen slechts een zeer klein deel van de bevolking uitmaken. Hoe kon ik dat vermoeden? In een vorig nummer verwees ik nog naar de problematiek van asielhotels in het centrum van Britse steden, bijna allemaal gevuld met jonge mannen. Hun betrokkenheid bij misdrijven en problematische gedrag leidt er toe dat burgers in de omgeving gaan patrouilleren.
Gecensureerde getuigenissen
Die verhalen zijn vaak anekdotisch, maar er zijn ook cijfers. In Nederland is berekend dat vluchtelingen in 2023 tot vijf keer vaker verdacht werden van misdrijven. In opvanglocaties is jaarlijks bijna 10 procent van de vluchtelingen betrokken bij geweldsmisdrijven. Binnen de groep van vluchtelingen zijn Somaliërs het vaakst betrokken bij misdrijven, met Syriërs op de tweede plaats.
De Morgen laat drie maatschappelijke werkers aan het woord, die vertellen over de toenemende agressie waarvan ze het slachtoffer zijn. Geen van hen zegt iets over de afkomst van de daders. De lezer moet maar zelf zijn fantasie aan het werk zetten om zich een beeld te vormen van de aanvallers. Het doet denken aan al die interviews met brandweermensen, politieagenten en medische hulpverleners die telkens getuigen over stijgende agressie, maar waarin zorgvuldig alle vragen en antwoorden over het profiel van de mysterieuze daders worden vermeden. Durven ze het niet zeggen? Of willen de journalisten hun antwoord niet neerschrijven? Ik heb zelf kennis van enkele voorbeelden van het tweede, van slachtoffers die de moed hadden hun aanvallers te beschrijven, maar daar de dag nadien niets van terugvonden in de krant.
Van frustratie naar haat
Je kan een probleem pas bestrijden als je bereid bent het te zien. Zinloos geweld komt ook voor bij autochtonen, maar bij sommige groepen is de kans een heel stuk groter. Veel vluchtelingen, zoals bijvoorbeeld Somaliërs, Syriërs en Afghanen, komen uit oorlogszones, waar geweld deel uitmaakt van het leven. Degenen die naar hier komen, zijn ook vaak avonturiers, met een naïef beeld over hun mogelijkheden om hier snel door te stoten naar welvaart. Dat leidt tot frustratie en, zoals al vaak is gebleken, vijandigheid tegen hun gastsamenleving.
Ja, de Syriër had een voorgeschiedenis van psychische problemen en het is redelijk te veronderstellen dat die mede aan de basis liggen van de tragedie. Maar het is even redelijk om stil te staan bij de afkomst van de dader, zijn achtergrond als ‘vluchteling’ en zijn maatschappelijke frustraties. In HUMO mag een docente sociaal werk speculeren dat allemaal het gevolg is van een samenleving die te weinig doet aan de armoede: “We weten nog niet wat er achter dit drama schuilgaat, maar wanneer mensen zo’n gedrag stellen, is het vaak omdat ze met hun rug tegen de muur staan.”
Voilà, het is weer onze schuld. Dat is een geldige opinie, maar het is niet de mijne. We zijn niet in staat nog meer mensen uit de derde wereld op te nemen, laat staan ze te integreren en ze het leven te geven waar ze van dromen. Frustratie leidt tot racisme en haat tegen de samenleving, met tragedies tot gevolg.
De dag dat er niets meer over zulke feiten wordt geschreven is omdat ofwel de meest voorkomende daders geïntegreerd zijn (zeer onwaarschijnlijk) of de journalist vermoord werd (zeer waarschijnlijk).
Ik zou nog iets dieper graven.