Het Rekenhof publiceerde onlangs een vernietigend rapport over het miljarden verslindende Metro 3-project in Brussel. Het Rekenhof heeft geen al te goede verstandhouding met de Brusselse Regering, want sinds mensenheugenis weigert het de rekeningen van het gewest te controleren omdat er te veel fouten en onzorgvuldigheden in staan. Het Metro 3-project vormt het zoveelste debacle op rij.
Het klapstuk van wanbeleid, incompetentie en opeenstapeling van blunders van de laatste jaren in Brussel vormt ongetwijfeld het Metro 3-project. Het project maakt deel uit van Iris 2, het mobiliteitsplan dat de Brusselse regering in 2009 goedkeurde. Doel: het openbaar vervoer moderniseren met een nieuwe metrolijn. De lijn zou Evere met Vorst verbinden langs de noord-zuidas. De nieuwe metrolijn zou dwars door de hoofdstad lopen en reizigers in twintig minuten van zuid naar noord brengen. De oorspronkelijke ambitie was om het traject te voltooien tegen 2020 voor minder dan 1 miljard.
Het Rekenhof
Het Rekenhof stelt ondertussen ernstige tekortkomingen vast in het projectbeheer en de naleving van de regelgeving voor overheidsopdrachten. Die lacunes hebben al geleid tot forse vertragingen en budgetoverschrijdingen. Volgens de prognoses van 2024 zou de volledige lijn pas in 2035 in dienst komen, met een kostprijs van bijna 5 miljard, wat nog een onderschatting is.
Het Rekenhof concludeert dat de risicobeheersing tekortschiet in de strategische planning, de sturing, het ontwerp én de wettigheid (met name bij het beheer van overheidsopdrachten, waar de regels niet systematisch worden gevolgd). De planning is incoherent, de afstemming tussen mobiliteitsbeleid en ruimtelijke ordening is zorgwekkend, en de projectsturing mist transparantie, wat tijdens de uitvoering tot coördinatieproblemen leidt.
Aanbestedingen
Het Rekenhof wijst erop dat het project van bij aanvang grote tekortkomingen vertoonde: de aanbestedingsdocumenten bevatten fouten en dubbelzinnigheden die zorgen voor ‘onzorgvuldige uitvoeringen’. Het Rekenhof heeft grote twijfels over de algemene opzet van het Metro 3-project en beveelt dan ook aan om de financiële haalbaarheid en de hele levenscyclus van het project te herevalueren. Benjamin Dalle maakte onlangs in L’Echo gewag van “wanbeheer over de hele lijn”.
De VUB rekende trouwens uit dat de aanleg van Metro 3 voor de reizigers maar een beperkte tijdswinst zal opleveren. Bij een gedeeltelijke aanleg is er zelfs sprake van langere reistijden. “Puur vanuit tijdsbesparingsperspectief is Metro 3 waarschijnlijk de moeite niet waard”, besluiten de onderzoekers.
Te rooskleurig
Intussen liggen de verschillende scenario’s op tafel. Die gaan van volledige realisering tot stopzetting van het project. Daartussen liggen nog andere mogelijkheden. Het is wachten op een volwaardige regering om de knoop door te hakken. Er is haast bij, want een belangrijk knooppunt vormt de tunnel onder het Zuidpaleis. Deze tunnel is essentieel en kan enkel worden aangelegd als een deel van het Zuidpaleis wordt afgebroken. De werken liggen daar al sinds 2022 stil.
Al van in het begin waarschuwden verschillende experts dat de plannen voor Metro 3 veel te rooskleurig werden voorgesteld, maar toenmalig Brussels mobiliteitsminister Pascal Smet (Vooruit) had zo zijn eigen electorale redenen om tegen beter weten in met de werken van start te gaan. Brussel zou volgens Smet weldra de vergelijking met Berlijn en Parijs kunnen doorstaan. Gebakken lucht, zo bleek later.
Een paar maanden geleden opperde federaal minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR) een bouwstop van vijf tot tien jaar, in de hoop dat de Brusselse financiën tegen dan er een stuk beter aan toe zullen zijn. Volgens dit scenario zou het project dan pas in 2048 gerealiseerd zijn.
Groen
Ontslagnemend minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) maakt al evenmin een solide indruk. Ze is niet alleen mee verantwoordelijk voor het totale Metro 3-debacle, ook de MIVB verliest stevig van haar pluimen. Sinds haar zeggenschap steeg het aantal personeelsleden met 1.000 mensen, maar daalde de kwaliteit van de dienstverlening. “Minder ritten, meer vuiligheid, meer drugs”, vatte Vlaams minister van Brusselse Aangelegenheden Cieltje Van Achter de situatie samen. De metro is intussen verworden tot één grote openbare spuitruimte, bevolkt met talloze daklozen.
Metro 3 vormt het zoveelste litteken van bestuurlijke onbekwaamheid in het Brusselse landschap. Ook de exploderende kosten bij de sociale huisvestingsmaatschappij BGHM en het prestigieuze nieuwe Kanal-museum liggen nog op tafel. De verrotting van de bestuurlijke onkunde zit veel dieper in het Brusselse weefsel dan een mens zich kan voorstellen.
Meer over Brussel
