Spanningen tussen Armenen en Israëli lopen op. Zo waren er al incidenten rond de synagoge in de Armeense hoofdstad Jerevan. In het Armeens kwartier in Jeruzalem is de sfeer ook al enkele maanden grimmig. Een van de redenen van die spanningen, zijn de wapenleveringen van Israël aan Azerbeidzjan, vlak voordat de Azeri de autonome republiek Nagorno-Karabach binnenvielen.
Afgelopen zomer werd duidelijk dat er een einde zou komen aan de autonome republiek Artsakh (Nagorno-Karabach). Een inval van Azerbeidzjan – gesteund door de Turken zorgde ervoor dat quasi alle Armeniërs het gebied verlaten hebben.
Nagorno-Karabach, van oorsprong een Armeens gebied, bevatte nog veel sporen van de oudste christelijke beschaving ter wereld, maar die worden door de islamitische Azeri systematisch uitgewist. UCL-professor Bernard Coulie omschrijft het als een etnische zuivering: “Armeniërs worden verjaagd en hun monumenten worden afgebroken. Azerbeidzjan wist alle sporen van Armeense aanwezigheid uit, om aan te tonen dat het gebied nooit Armeens zou zijn geweest.”
Het is al lang bekend dat de Turken aan de kant van Azerbeidzjan staan in het conflict met Armenië. De trouwe bondgenoot steunde de Azeri met militaire middelen, training en wapens tijdens de oorlog in 2020. Ook voor de volledige overname van Nagorno-Karabach kocht Azerbeidzjan wapens bij Turkije.
Ook Israël betrokken
Maar ook Israël droeg een flinke steen bij aan de overwinning van de Azeri. Azerbeidzjan en Israël hebben al sinds eind jaren 90 een nauwe band, sinds er een oliepijpleiding vanuit Azerbeidzjan via een Turks transportknooppunt naar Israël loopt. Sindsdien kochten de Azeri voor miljarden euro’s aan wapens, drones en raketten van de Israëli. De afgelopen jaren kwam 69 procent van de nieuwe wapens voor het leger van Azerbeidzjan uit Israël.
Volgens expert Efraim Inbar (Jerusalem Institute for Stategy and Security) is de band tussen de twee landen gegroeid sinds de oorlog van 2020. In 2022 kocht Azerbeidzjan voor 1,58 miljard euro aan militair materieel van Israël. Langs de andere kant komt 40 procent van de olie in Israël uit Azerbeidzjan.
Leveringen vlak voor oorlog
Na een maandenlange blokkade, met hongersnood tot gevolg, viel Azerbeidzjan op 19 en 20 september 2023 de autonome republiek Nagorno-Karabach binnen. Uiteindelijk werd Nagorno-Karabach op 1 januari 2024 definitief ontbonden.
In de periode voor de inval werden er volgens de Israëlische krant Haaretz verschillende keren wapens geleverd via de luchtvaartmaatschappij Silk Way Airlines. Zo zijn tussen 1 en 17 september minstens zes cargovliegtuigen vol wapens aangekomen in Bakoe.
Benaming ‘genocide’
Die jarenlange militaire samenwerking zorgt ervoor dat er moeilijkheden zijn, enerzijds voor Armeniërs in Jeruzalem, anderzijds voor Joden in Armenië. Zo werd er na de inval van Azerbeidzjan in Nagorno-Karabach brand gesticht in een synagoge in de Armeense hoofdstad Jerevan. De wapenleveringen van Israël aan Azerbeidzjan werden toen expliciet als motief genoemd.
In de Armeense wijk in de Israëlische stad Jeruzalem is de sfeer ook al enkele maanden grimmig. In december braken er rellen uit tussen Israëli en mensen vanuit de Armeense diaspora.
In september 2023 verstuurde het Rabbinical Center of Europe, een vooraanstaande Joodse organisatie, namens meer dan 100 rabbijnen een open brief waarin ze de Armenen opriepen het woord ‘genocide’ niet meer te gebruiken. Die benaming gebruiken, zou volgens de organisatie de Holocaust minimaliseren.
Energievoorziening, ja dat doet veel als je kant moet kiezen nietwaar Ursula…