België is – op papier althans – een vrij land. Hier mag iedereen dokter worden. Tenzij u een 18-jarige Vlaming bent die droomt van een carrière als arts, natuurlijk. Want zoals u weet, staan tussen droom en daad artsenquota in de weg. Of toch in Vlaanderen, want aan de andere kant van de taalgrens – laat staan in het buitenland – kennen ze dat woord helemaal niet.
Elk jaar mogen in Wallonië 500 studenten te veel aan de opleiding geneeskunde beginnen. Dat is zowat de helft meer dan wat op federaal niveau is afgesproken. Voor tandartsen is het zelfs 72 procent meer.
Het was N-VA-Kamerlid Frieda Gijbels die deze ontluisterende cijfers nogmaals in herinnering bracht, vorige week tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de Kamer.
Nee, het zijn jammer genoeg geen tikfoutjes of ‘administratieve vergissingen’. Bovenstaande cijfers zijn het resultaat van de doelbewuste keuze van Franstalige politici om de federale artsenquota systematisch met de voeten te treden. En de Vlamingen? Die houden zich ondertussen mak aan het Belgische compromis.
Hebben we dan niks geleerd van meer dan 30 jaar Belgisch federalisme? Om van een compromis te kunnen spreken, moeten beide partijen water bij de wijn doen. In het geval van de artsenquota is het – opnieuw – slechts één partij die nuchter blijft: Vlaanderen. Wallonië gedraagt zich in dit dossier – en vele andere – als PS’er Michel Daerden destijds tijdens een parlementaire zitting.
Intussen lopen er in onze universiteitssteden honderden getalenteerde Vlaamse studenten rond die hun droom om op een dag arts te worden in rook hebben zien opgaan. Ze hebben tijdens de vakantie wekenlang geblokt om te slagen voor het toelatingsexamen geneeskunde, maar mochten door de numerus fixus nét niet aan de opleiding beginnen. Hoewel ze geslaagd waren, moesten ze hun plaats afstaan aan deelnemers met een hogere score, want het aantal plaatsen is in Vlaanderen nu eenmaal beperkt.
Maar in Wallonië is er altijd nog plaats. Daar kennen ze geen quota, of toch minder strikte. We kunnen ons de frustratie van onze Vlaamse studenten die hun droom als los zand door hun vingers zagen glippen amper voorstellen…
Ook buitenlandse artsen profiteren
En dan zijn er nog de buitenlandse artsen. Die krijgen in België veel gemakkelijker een RIZIV-nummer, zelfs als ze in een ander Europees land hun licentie kwijtspeelden na ernstige feiten. U leest het goed. Iemand die in zijn eigen land een beroepsverbod opgelegd heeft gekregen wegens slecht medisch handelen of seksueel misbruik, blijft in België vaak onder de radar en mag rustig verder praktiseren. Maar de Vlaamse student die alles volgens het boekje deed? Die mag nog niet eens aan de opleiding geneeskunde beginnen. Of hij moet verhuizen naar Wallonië, waar de regels blijkbaar niet gelden. Het is een beetje zoals met Chinese importproducten: ook daarvoor gelden andere, minder strenge regels dan voor de goederen die we zelf produceren, met alle gevolgen van dien.
De echte vraag is natuurlijk waarom wij, Vlamingen, dat toelaten. Waarom aanvaarden wij dat buitenlandse artsen waar geen enkele controle op is, zich hier mogen komen vestigen, terwijl we de broodnodige Vlaamse artsen de toegang tot de opleiding ontzeggen? We maken onze gezondheidszorg kapot op dezelfde manier als we dat met onze industrie, landbouw, energiebevoorrading en onderwijs hebben gedaan, namelijk door veel strenger te zijn voor onszelf dan voor de rest van de wereld.
Ja, het gaat ‘maar’ om enkele honderden potentiële artsen. En ja, het zijn ‘maar’ quota. Maar daarachter gaan veel fundamentelere vragen schuil, zoals de vraag of in dit land (nog) regels gelden. Of afspraken (nog) iets betekenen. Of Vlaanderen (nog) iets te zeggen heeft. 500 extra dokters per jaar zijn geen detail. Dergelijke cijfers leggen een systeem bloot waarin de ene helft van het land doet wat hij wil en de andere helft maar moet zwijgen en slikken. Want dat doen we nog steeds veel te vaak in dit land, zelfs met een Vlaams-nationale partij aan het Belgische roer.
Ondertussen moeten Vlaamse studenten met lede ogen aanschouwen hoe buitenlandse artsen – voor wie de lat vaak veel lager lag – zich hier komen vestigen. En terwijl zij met lede ogen werkloos toekijken, groeien de wachtlijsten voor patiënten verder aan.
