Het klinkt als een déjà vu: een virus uit Wuhan, lockdowns in Chinese steden, noodcampagnes tegen muggen. Maar dit keer heet de vijand chikungunya. Een tropisch virus dat griepachtige symptomen veroorzaakt, plots opduikt in de Franse Alpes-Maritimes en zelfs in New York – plaatsen die bezwaarlijk tropisch te noemen zijn. Toeval? Of een zorgvuldig georkestreerde campagne die vaccins, klimaatverandering en Europese samenwerking aan elkaar knoopt?
Het chikungunyavirus werd in de jaren vijftig ontdekt in Tanzania, maar bleef decennialang beperkt tot tropische gebieden. Tot augustus 2025, toen China de grootste uitbraak ooit kende met meer dan 7.000 gevallen in Foshan – merkwaardig genoeg dezelfde stad waar in 2002 het SARS-virus opdook. De beelden van Chinese mannen in biochemische pakken die straten volspuiten in Wuhan, doen ongemakkelijk denken aan de covid-19-pandemie.
Plots staat het virus ook op de Europese agenda. Franse politicus Laurent Castillo waarschuwde in het Europees Parlement dat “muggen en teken oprukken naar het noorden” door klimaatverandering. Zijn oplossing? Gemeenschappelijke Europese middelen, vaccinonderzoek en gesurveilleerde gegevensuitwisseling.
Timing roept vragen op
De timing roept vragen op. Exact wanneer de aandacht voor chikungunya piekt, lanceert ngo GAVI – gelieerd aan de WHO, Wereldbank en Bill & Melinda Gates Foundation – een campagne die het virus koppelt aan klimaatverandering. GAVI ontvangt jaarlijks 135 miljoen euro van de Europese Commissie en lobbyde zeven keer in 2025 bij hoge functionarissen, waaronder het kabinet van Ursula von der Leyen. Diezelfde Von der Leyen voorspelde in haar state of the union “weer een wereldwijde gezondheidscrisis”, alsof het scenario al geschreven was. Intussen keurde het Europees Geneesmiddelenbureau twee vaccins goed: een Oostenrijks vaccin (137,40 euro per dosis) en een Deens alternatief.
Critici wijzen op merkwaardigheden: het New Yorkse geval betrof een vrouw die niet reisde en in een regio woont zonder tijgermuggen – de officiële overbrenger. De vraag dringt zich op: wat kwam eerst? De uitbraak, de lobbycampagne, de politieke agenda of de commerciële belangen van vaccinfabrikanten? Het antwoord blijft vooralsnog in nevelen gehuld, maar de patronen doen sterk denken aan eerdere gezondheidscrises waarbij economische en politieke belangen naadloos samenvloeiden met volksgezondheid.
