Het lijkt erop dat de European Broadcasting Union (EBU), de organisator van het Eurovisiesongfestival, er eindelijk uitgeraakt is. Nu er in Gaza een staakt-het-vuren is, zal Israël toch mogen meedoen aan de zeventigste editie in Wenen. Maar ondertussen worden ook de regels voor het stemmen aangepast, waardoor kijkers voortaan minder in de pap te brokken te hebben.
Geen advertenties meer?
Ingelogde abonnees steunen niet alleen een van de enige kritische en onafhankelijke media, maar zien ook geen vervelende advertenties. Abonneer je snel en eenvoudig en krijg meteen toegang tot vele duizenden exclusieve artikelen!
Maak hieronder je keuze voor het gewenste abonnement:
Liever ook op papier? Bekijk alle abonnementen!
Het doorlopend abonnement wordt automatisch verlengd voor steeds één maand.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een online abonnement van 3 maanden via een eenmalige betaling.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een eenmalige betaling en je zit een jaar goed.
Log hieronder in om dit bericht volledig te lezen. Ben je al ingelogd, kijk dan op je account of je nog een actief abonnement hebt.
Zelfs wie zich anders niet veel van het Eurovisiesongfestival aantrekt, zal zich de stemming van verleden jaar nog wel herinneren. Terwijl sommige openbare omroepen zich uitsloofden om op een of andere manier te protesteren tegen de deelname van Israël, ging Yuval Raphael uiteindelijk lopen met het hoogste aantal punten van de kijkers. Zonder vakjury zou de zeventigste editie volgend jaar niet in Wenen gehouden worden, maar ergens in Israël.
Promotiecampagne
Werd de stemming in het verleden gemanipuleerd door de Israëlische overheid? Een onderzoek van Eurovision News Spotlight toonde aan dat een Israëlisch reclamebureau van de overheid betaald had voor Google-advertenties in alle deelnemende landen om het Israëlische nummer te promoten. De reclame liet ook zien hoe je tot twintig keer toe voor hetzelfde nummer kon stemmen.
Let wel: promotie maken was vorig jaar niet verboden. Maar helemaal naar de geest van het Eurovisiesongfestival kun je dit ook niet noemen. Dat zulke promotiecampagnes voortaan verboden worden, is dus niet helemaal onterecht.
Anderzijds kan toch ook de vraag gesteld worden hoeveel effect zulke campagnes werkelijk kunnen hebben, en dus ook of Israël verleden jaar onterecht de publieksprijs wist weg te kapen. Wie laat zich meeslepen om twintig keer op een bepaald nummer te stemmen dat hij niet leuk of sympathiek vindt, enkel en alleen omdat hij een paar keer een Google-advertentie heeft gezien? Groot kan die campagne onmogelijk geweest zijn, want dan zouden we het allemaal wel geweten hebben, en liep ze bovendien het risico averechts te werken. Heeft ze toch een effect gehad, dan moet er bij het grote publiek toch al een sterke basissympathie voor Israël of het Israëlische nummer aanwezig geweest zijn.
Boycot
Dan denken we dat er veel meer effect uitging van de hysterische campagne van een aantal openbare omroepen tégen Israël, maar dan met het omgekeerde effect van wat die openbare omroepen beoogden. Om dezelfde reden denken we dat die openbare omroepen goed op weg zijn om Israël ook volgend jaar te verzekeren van een hoge score bij het publiek.
Zo kondigde Spanje in mei al aan dat het niet zou meedoen aan de volgende editie van het Songfestival als Israël niet uitgesloten wordt. In september volgden Slovenië, Ierland en Nederland het Spaanse voorbeeld. Finland, IJsland en RTBF houden hun positie voorlopig nog in beraad. Finland voert vertrouwelijke gesprekken met de EBU, terwijl RTBF een stemming op de algemene vergadering begin december wou afwachten.
Wat dat laatste betreft, die stemming komt er dus niet, want EBU heeft nu reeds besloten dat Israël in 2026 wel degelijk zal mogen meedoen. Op een reactie van RTBF is het voorlopig nog wachten en het is ook nog maar de vraag of Spanje, Slovenië, Ierland en Nederland nu de daad bij het woord zullen voegen en hun kat naar Wenen zullen sturen. Misschien kunnen de gewijzigde regels rond de stemming voor deze landen als schaamlapje dienen om toch nog hun kar te keren? Waarschijnlijk eten ze nog liever hun spreekwoordelijke hoed op dan toe te geven dat hun boycot van Israël geen zin meer heeft na Donald Trumps vredesplan voor Gaza.
Kijker krijgt minder te zeggen
Concreet worden er twee dingen gewijzigd aan de manier waarop er volgend jaar gestemd zal worden bij het Songfestival. In de finale krijgen kijkers voortaan maximaal tien stemmen, tegenover twintig verleden jaar. Het gewicht van de meest enthousiaste stemmers wordt daarmee gehalveerd. We moeten toegeven dat we nooit goed begrepen hebben waarom iemand tot twintig keer toe mocht stemmen, tenzij om op die manier de kas van de EBU een beetje te kunnen spijzen.
Maar misschien belangrijker is dat de vakjury terug zal keren naar de halve finales. Zou het kunnen dat men hoopt op die manier Israël uit de finale te kunnen weren?
Waarschijnlijk stond ook op het verlanglijstje: het gewicht van de publieksstemming reduceren. Vandaag tellen de punten van de vakjury en van het publiek evenveel mee, en dat leidt dus tot tandenknarsen wanneer het publiek niet even politiek correct, pardon, ‘professioneel artistiek’ als de vakjury wil stemmen.
Muziek en politiek
Tot nog toe was dat eigenlijk zelden of nooit een probleem. In de eerste jaren van de televoting kwam zelfs niemand te weten in hoeverre de voorkeuren van de vakjury en het publiek samenvielen of uiteenliepen. Waarschijnlijk liepen die voorkeuren tot in 2015 min of meer gelijk, waardoor men in 2016 de sprong waagde naar een aparte telling van de stemmen.
In 2022 dook er echter voor de eerste keer een probleem op. Had het aan de vakjury gelegen, dan zou Oekraïne dat jaar slechts een matige vierde plaats hebben behaald. Het publiek besliste er anders over en gaf het land een zo overweldigende score dat de punten van de vakjury er eigenlijk amper nog toe deden. Vergeleken daarmee haalde Israël vorig jaar een nipte eerste plaats bij het publiek, maar was er bij de vakjury duidelijk een aversie voor het land merkbaar. Geen enkele openbare omroep lijkt er echter stil bij te staan dat het probleem in 2025 waarschijnlijk niet bij het publiek lag, maar bij de vakjury.
