De ‘snelle’ Vlaamse vergunningsprocedure duurt langer dan de gewone

Vlaanderen voerde een speciaal vergunningstraject in om grote infrastructuurprojecten sneller te realiseren. Maar wat blijkt nu? Deze snelprocedure blijkt nog langer te duren dan de normale procedure. Acht jaar na de invoering van het decreet Complexe Projecten is de balans onthutsend: van de 14 opgestarte projecten is er nog geen enkel afgerond.

Deze vaststelling is te danken aan de vraag van Vlaams Parlementslid Jurgen Callaerts (N-VA) aan minister van Omgeving Jo Brouns (cd&v). Dergelijke parlementaire vragen zijn dikwijls technisch en volgens sommigen ook een poging om Brouns onderuit te halen. Sinds de clash in de vorige Vlaamse regering tussen Brouns (toen landbouwminister) en de toenmalige minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) heerst er blijkbaar nog altijd een zekere animositeit tussen Brouns en de N-VA.

Trage versnelde procedure

De recente vraag van Callaerts ging over het decreet Complexe Projecten en de toepassing ervan. Dit systeem zou een versnelde gunningsprocedure voorzien voor essentiële projecten voor de ontsluiting van de economie. Met een geïntegreerde aanpak wilde de Vlaamse overheid de procedures versnellen, maar alles verzandde in meer overleg, bijkomende procedures en complexe inspraaktrajecten.

Het gaat onder meer om de Noord-Zuidverbinding in Limburg, de uitbreiding van de Antwerpse haven en de nieuwe sluis in Zeebrugge. Het systeem dat snelheid moest brengen, blijkt in de praktijk trager dan de reguliere weg. Eén voor één blijven ze muurvast zitten in een administratief doolhof.

Permis Unique

De kritiek zwelt daarom aan en vanuit liberale hoek weerklinkt dat goede bedoelingen niet volstaan “om door het regelbos nog de bomen te zien”. De kritiek is dat ondernemers en infrastructuurprojecten worden gegijzeld door “een systeem dat zichzelf in de weg staat”. Daarom vraagt Carlo Van Grootel van netwerkorganisatie de Liberale Wereld een drastische administratieve vereenvoudiging: “minder overbodige procedures, snellere beslissingen en vooral een echte garantie op doorlooptijd.”

De liberale drukkingsgroep lanceert daarom een concreet voorstel. “Als de overheid haar eigen deadlines niet haalt, moet de vergunning automatisch worden toegekend via stilzwijgende toestemming.” Een praktijk die trouwens in het Waalse Gewest al bestaat, bij de permis unique die bedrijven moeten aanvragen en waarin de bouwvergunning, exploitatievergunning en milieuvergunning gebundeld zijn. Als de bundel niet rond is binnen een vooraf bepaald aantal maanden dan krijgt de aanvrager zonder pardon zijn vergunning.

De liberale voorstellers noemen dit een ‘anti-Kafka maatregel’. Die zou de overheid dwingen om sneller te handelen. Bovendien biedt het rechtszekerheid aan ondernemers en infrastructuurprojecten. “De oplossing ligt niet in nog meer overleg of nieuwe commissies”, klinkt het kordaat op hun LinkedIn-pagina.

Eindbesluit tegen eind dit jaar

Terug naar de vraag van het N-VA-parlementslid Jurgen Callaerts. Brouns moest toegeven dat tien jaar na de invoering van de snelprocedure niet één dossier afgewerkt werd. Het gaat daarbij om 14 zogenaamde complexe projecten die sinds 2016 zijn opgestart. De minister beloofde dat voor vier ervan dit jaar een eindbesluit zal volgen. Het gaat over de Noord-Zuidverbinding in zijn Limburgse achtertuin, extra capaciteit voor de behandeling van containers in de Antwerpse haven (ECA), de nieuwe sluis voor de haven van Zeebrugge en de herinrichting van de stationsomgeving in het Antwerpse Kessel.

Dat overzicht is natuurlijk bijzonder pijnlijk voor de N-VA, want de afgelopen vijf jaar was Zuhal Demir minister van Omgeving. Haar voorgangers waren Koen Van den Heuvel (cd&v) en Joke Schauvliege (cd&v). De christendemocraten delen dus in het ouderschap van dit fiasco. Brouns drukte zich heel beleefd uit door te zeggen dat “het decreet de verwachtingen op het terrein niet heeft ingelost”. Om vervolgens over iets anders te beginnen: “De reguliere procedures doen het qua timing beter. Daaruit moeten we lessen durven trekken.”

Dat neemt niet weg dat in 2015 alle problemen rond infrastructuurwerken gingen verdwijnen dankzij het decreet Complexe Projecten. Naast nieuwe regels moesten vergunningen sneller door de administratieve molen en zou een model voor overleg met alle mogelijke betrokkenen de vertragingen door allerhande juridische en inspraakprocedures moeten verminderen. Het doel was om belangrijke maatschappelijke infrastructuur- en ontwikkelingsprojecten sneller rond krijgen en uiteraard een breed draagvlak te creëren bij de bevolking.

Nieuwe werkgroep

Waarschijnlijk omdat het van origine een cd&v-decreet is, beweerde Brouns achter de uitgangspunten van het decreet te blijven staan. Brouns hoopt dat mensen minder snel in beroep gaan tegen projecten dankzij dit decreet, dat gepaard gaat met veel vooroverleg, meer participatie van de betrokken besturen en inspraak van de samenleving. Callaerts leek daar toch anders over te denken “De huidige Vlaamse regering heeft van rechtszekerheid en robuuste vergunningen een prioriteit gemaakt. Het lijkt me opportuun ook het concept van het decreet Complexe Projecten kritisch te bekijken”, aldus de N-VA’er.

Komt die doorlichting er? Volgens Brouns zal de Vlaamse regering alle vergunningsprocedures tegen het licht houden. “Wat mij betreft moeten we garanderen dat elke procedure eenvoudiger wordt. We moeten extra decretale koterijen vermijden.” En hoe wenst de Vlaamse regering dit te doen? Met een werkgroep die in september aanbevelingen zal doen. Dat is allicht niet wat de critici van de Liberale Wereld graag horen, want volgens hen ligt de oplossing niet in nog meer overleg of nieuwe commissies.