Mensenrechtenraad VN: “Belgische politie is racistisch”

In een persbericht beweert de VN Mensenrechtenraad dat een onafhankelijke groep experten na een bezoek van tien dagen aan België tot de conclusie is gekomen dat Afrikanen in België het slachtoffer zijn van ‘systemisch’ racisme. Met andere woorden: het Belgische politieapparaat is racistisch.

Daarom roept het ‘UN International Independent Expert Mechanism to Advance Racial Justice and Equality in Law Enforcement’ de Belgische Staat op om concrete stappen te ondernemen om “de erfenis van het koloniale verleden” aan te pakken en te strijden tegen wat de organisatie ‘wijdverspreid racisme’ noemt.

Het persbericht komt er na een bezoek van tien dagen aan België, dat begon op 2 juni. De deskundigen die op de laatste dag van het bezoek beweerden dat Afrikanen in België het slachtoffer worden van systemisch racisme, zijn Tracie Keesee (een gepensioneerde zwarte Amerikaanse politievrouw) en Victor Rodriguez (een Venezolaanse ex-ambassadeur bij de Verenigde Naties).

Ze bezochten Brussel, Namen, Charleroi en Mechelen. Daar spraken ze met vertegenwoordigers van de ‘gemeenschappen’ die vertelden dat ze “als mensen behandeld willen worden”.

De experten erkenden dat er ook goede praktijken bestaan, zoals het Comité P en subsidies aan middenveldorganisaties die werken rond racisme.

‘Systemisch’ racisme

Niettemin concludeerden ze dat Afrikanen en personen van Afrikaanse afkomst nog altijd als ‘vreemdelingen’ beschouwd worden door Belgen, zelfs als ze de Belgische nationaliteit hebben en hier geboren zijn. Volgens de experten hebben ze naast racisme bij de overheid te kampen met raciale discriminatie, xenofobie en onverdraagzaamheid.

Het zogenaamde ‘systemische racisme’ vindt men in alle sectoren van de maatschappij terug, klinkt het in het persbericht. Ook bij de politie en bij justitie: “Dat is de erfenis van slavernij en kolonialisme die een blijvende impact heeft.”

Zo beweren de deskundigen dat de politie “buitensporig geweld” zou gebruiken tegen Afrikanen en personen van Afrikaanse origine, inclusief kinderen. “Die gevallen zijn een duidelijk voorbeeld van het systemische racisme”, beweert Rodriguez.

Toch zagen de deskundigen ook goede voorbeelden van wat een gemeenschapspolitie kan betekenen. “We bezochten politiezones die ‘wonderful practices’ in de praktijk brengen om dichter bij de bevolking te staan en kwetsbare jongeren warm te maken voor een job bij de politie”, klinkt het.

Daarnaast klaagden de experten de overbevolking van de gevangenissen aan. Ook onderstreepten ze de disproportionele aanwezigheid in die gevangenissen van personen van Afrikaanse origine en vreemdelingen in het algemeen.

De experten hadden naast ontmoetingen met het Comité P en talrijke politiediensten ook een gesprek met Unia, het Vlaams Mensenrechteninstituut. Ze bezochten het Afrikamuseum in Tervuren en Kazerne Dossin in Mechelen. Ze gingen ook langs in gesloten asielcentra en de gevangenis van Namen. In Brussel ontmoetten ze de politiezones PolBru en BruWest.

Woensdag maakten ze hun voorlopige observaties en aanbevelingen aan de Belgische regering bekend. Het volledige verslag stellen ze voor op de volgende sessie van de VN Mensenrechtenraad in september 2025.