Gebruik maken van een diplomatieke valies is een gangbare praktijk, zelfs in de meest oorlogszuchtige omstandigheden. Deze mogelijkheid beperken, was dan ook het voorwerp van een maatregel in de vertroebelde Frans-Algerijnse relaties. Het stemt tot reflectie over een rubriek die niet toevallig deze naam draagt. Een bescheiden introspectie.
Geen advertenties meer?
Ingelogde abonnees steunen niet alleen een van de enige kritische en onafhankelijke media, maar zien ook geen vervelende advertenties. Abonneer je snel en eenvoudig en krijg meteen toegang tot vele duizenden exclusieve artikelen!
Maak hieronder je keuze voor het gewenste abonnement:
Liever ook op papier? Bekijk alle abonnementen!
Het doorlopend abonnement wordt automatisch verlengd voor steeds één maand.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een online abonnement van 3 maanden via een eenmalige betaling.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een eenmalige betaling en je zit een jaar goed.
Log hieronder in om dit bericht volledig te lezen. Ben je al ingelogd, kijk dan op je account of je nog een actief abonnement hebt.
En zo is het al een tijdje hommeles tussen Frankrijk en Algerije, het land dat ooit uit de Franse departementen Alger, Batna, Oran en meer bestond. In april nog werden twaalf Franse diplomaten het land uitgestuurd, prompt beantwoord door een Franse tegenmaatregel. De onenigheid draait om het lot van de veroordeelde schrijver Boualem Sansal, een veroordeelde Franse journalist (enkele weken geleden werd zijn straf van vijf jaar nog bevestigd), maar vooral de kwestie van de Westelijke Sahara, waarbij Parijs zich op de lijn van Londen en Washington plaatst.
Dieper graven in het onderwerp zou ons te ver brengen, maar laten we het houden bij de vaststelling dat dit dossier een belangrijke rol speelt in de vertroebelde relaties tussen beide landen. Dat olie op de golven moest gegoten worden, was voor iedereen duidelijk, wat beide presidenten ertoe bracht mekaar te bellen. Maar kijk, een tweetal weken geleden zat het er weer bovenarms tegen. De Algerijnse minister van Buitenlandse Zaken deed zijn beklag over het feit dat ‘zijn’ diplomaten geen toegang meer kregen tot de zones in Parijse luchthavens waar dergelijke zendingen toekwamen. Een Franse represaille dus, wat ons tot de kern van het onderwerp brengt.
Onschendbaarheid
Het zal u, waarde lezer, niet ontgaan zijn dat deze rubriek de naam ‘Diplomatieke Valies’ draagt. Mogen we het, wárs van misplaatste relativering, stilaan een legende beginnen te noemen? Wat grasduinen in de archieven leert dat reeds tijdens de beginmaanden van 1960 deze rubriek in dit blad opduikt. Er zal wellicht geen verband zijn, maar het plaatst de dingen wel in perspectief: enkele maanden later zou Congo onafhankelijk worden, maar laten we niet afdwalen.
Deze vakantieweken maken het mogelijk de dingen vanuit een andere invalshoek te bekijken. Zou deze rubriek niet eerder ‘Diplomatieke Koffer’ moeten heten, zoals lezers in het verleden ooit opmerkten? ‘Valies’ is de gangbare vertaling die men van het Verdrag van Wenen (1961) aantreft, het document waarin nog eens duidelijk gesteld wordt wat zo’n valies precies behelst: een koffer – tja – die vertrouwelijk verzonden wordt, niet geopend mag worden en zelfs niet aan controles onderworpen mag worden. Is er sprake van een begeleider (‘diplomatieke koerier’), dan geniet deze persoon zolang hij deze rol speelt ook diplomatieke onschendbaarheid, maar eens dat gebeurd is, vervalt ze. In het verleden is gebleken dat zelfs in conflictgebieden dit kanaal een nuttig communicatiemiddel kan zijn, maar ook een instrument van misbruik.
Explosieven
De voorbeelden zijn anekdotisch, niet echt van dien aard het concept van ‘diplomatieke valies’ als dusdanig te ondergraven, maar daarom niet minder vermakelijk. Zo bleek in 1964 een Egyptische diplomatieke kist in Rome te zijn misbruikt om een Israëlisch-Marokkaanse spion te vervoeren. De onfortuinlijke man was verdoofd en vastgebonden – de Italiaanse autoriteiten ontdekten hem en grepen in. Precies drie decennia later stopte men een voormalige Nigeriaanse minister in zo’n verzegelde kist. Gelukkig voor hem schortte er wat aan de markering van de kist, wat de Britse douane ertoe bracht ze te openen… en hem te ontdekken. En nog eentje: tijdens de Falklandoorlog trachtte Argentinië explosieven naar zijn ambassade in Spanje via zo’n diplomatieke zending te smokkelen, maar de Spaanse politie ontdekte het plan op tijd. Kan het trouwens verbazen dat diplomatieke valiezen wel vaker voor drugs gebruikt worden?
Moureaux
Er zijn ook die ‘porteurs de valises’ in eigen land; voormalig PS-coryfee Philippe Moureaux op kop. Dat hij geboren was in een bourgeois-wieg, verschafte hem het materiële comfort als gauchist van zijn tijd door het leven te gaan. En dat manifesteerde zich in een antikolonialisme, meer bepaald een steun voor het Algerijnse FLN. Uit die tijd dateert de term ‘porteur de valises’. Geld, documenten en wapens werden gesmokkeld, soms ook via diplomatieke valiezen – letterlijk. Van Moureaux was geweten dat hij duchtig meewerkte aan deze praktijken, enigszins gebruikmakend van de connecties inherent aan zijn vader-minister. Kortom, stof voor heel wat verhalen die deze ex-antiklerikaal-tot-Moslim-bekeerde minister van staat aan de toog van Allah kan oprakelen.
