De wereldvreemdheid van het marxisme zou ons niet mogen verbazen. Marx heeft honderden bladzijden volgeschreven over arbeid, maar hij heeft nooit ook maar één uur echte productieve arbeid verricht. Hij heeft zelf nooit een cent verdiend. Zijn moeder verzuchtte eens: “Als Karl wat minder over kapitaal had geschreven en er wat minder van had vergaard, dan was dat veel beter geweest.” Hij leefde van schenkingen, vooral afkomstig uit de winsten die Friedrich Engels als fabrieksbaas (!) maakte door arme arbeiders uit te buiten, om het eens in hun eigen termen uit te drukken.
Sterker nog, Marx heeft voor zover bekend nooit één fabriek bezocht, wat nochtans gemakkelijk had gekund, want hij kwam Engels herhaaldelijk opzoeken. Maar een blik op de realiteit van echte arbeiders, fabrieken en sloppenwijken vond hij overbodig. Dat was beneden de waardigheid van een echte Duitse filosoof. Luchtkastelen bouwen was zoveel mooier en intellectueler.
In de Middeleeuwen waren er soms discussies over het aantal tanden in het gebit van een paard, en de geleerde disputanten sloegen elkaar dan om de oren met citaten van respectabele auteurs uit de Oudheid die over dieren hadden geschreven. De meest geciteerde bron was Aristoteles, die zich op dat punt overigens vergiste. Maar niemand van die nobele geleerden deed de moeite de schedel van een echt paard te bekijken en de tanden te tellen. Dat was toch verschrikkelijk laag bij de grond? Dat was toch boers? Ja, even boers als zoals het gezond verstand van Igor en Ivan uit die sowjetgrap. Maar zo was Marx ten voeten uit. En bij de hedendaagse marxisten is het nog erger.
Voor de goede orde: Friedrich Engels kende de realiteit van de sloppenwijken en de verpauperde arbeidersklasse wèl uit eigen waarneming. Dat was voor een deel te danken aan de invloed van de radicale Ierse Mary Burns, een fabrieksarbeidster met wie hij twintig jaar lang een relatie had. Via Mary Burns en via zijn werk als administrateur in de fabriek van zijn ouders stond Engels tenminste nog enigszins met twee voeten in de realiteit. Marx bleef heel zijn leven een blinde theoreticus. Als Marx en Engels hun theorieën over klassenstrijd en uitbuitende bourgeois ernstig hadden genomen, dan hadden ze uit puur revolutionaire ijver elkaar moeten doodschieten.
Parasitair
Dat Marx als een echte bourgeois zijn dienstmeisje zwanger maakte – hoewel hij zelf getrouwd was – is niet zo veelzeggend. Maar dat hij heel zijn leven lang parasiteerde op schenkingen en op kosten van anderen leefde, dat is wel relevant. Daarin zien we al de kiemen van het parasitaire socialisme zoals dat zich later in West-Europa zou ontwikkelen, met linkse regeringen die socialisme spelen met geld dat in de vorm van belastingen werd afgeperst/ingepikt/afgeroomd/ geroofd van mensen en bedrijven die nog wel in de vrijemarkteconomie werken en echte goederen en diensten produceren.
De veelgeroemde welvaartstaat in Noorwegen wordt betaald met de winsten uit Noordzee-olie, die heel verstandig zijn belegd bij kapitalistische banken. Het Waalse socialisme zou in één week ineenstorten als het niet meer kon parasiteren op Vlaamse belastingbetalers, bedrijven en KMO’s. In de Sowjetunie, waar de privésector na 1920 bijna volledig werd opgedoekt en het socialisme op eigen kracht moest draaien, bracht het alleen bittere armoede en hongersnoden voort – met alleen al in de Oekraïne zo’n zes miljoen doden. De Sowjetunie is niet helemaal verhongerd doordat Lenin al in de jaren ’20 met zijn Nieuwe Economische Politiek opnieuw een klein beetje ruimte creëerde voor het verbouwen en verkopen van landbouwproducten volgens vrijemarktprincipes, en later dank zij de leveringen van graan dat in de VS en Canada werd geproduceerd – door grote landbouwbedrijven die privébezit waren en volgens principes van de vrije markt werkten.
Nee, het parasitisme van Marx is niet alleen maar anekdotisch. Het is symbolisch en profetisch.
