Marc Van Ranst is niet enkel de meest bekende viroloog van het land. Daarnaast is hij het voorbije jaar ook uitgegroeid tot een ‘media-fenomeen’. Niet in het minst omdat hij zich daar zelf zeer bereidwillig toe beschikbaar houdt. In een veelbesproken seminarie dat Van Ranst gaf bij Chatham House legde hij haarfijn uit hoe je een boodschap in de media brengt en ‘verkoopt’. Voor de ene is Van Ranst de ideale communicator, voor de andere is hij de verpersoonlijking van het coronavirus zelf. PAL NWS sprak met mediaspecialist Jürgen Verstrepen, bekend van onder meer het legendarische programma ‘Zwart-Wit’, waar hij het begrip ‘Freedom of Speech’ tot een hoger niveau bracht. Volgens Verstrepen is Van Ranst “een meester-manipulator van media en publieke opinie”.
Verstrepen heeft niet alleen een carrière in de media, maar ook een rijke politieke carrière achter de rug. Hij was onder meer volksvertegenwoordiger voor Vlaams Belang en was ook lange tijd de mediaspecialist voor Lijst Dedecker in het Vlaams Parlement. Verstrepen leek ons dus de ideale man te zijn om het fenomeen Van Ranst te analyseren.
Op sociale media liet Verstrepen zich enkele keren scherp uit over de Van Ranst en diens communicatiewijze. We vroegen hem dan ook naar de reden van een aantal cynische, sarcastische tweets die hij over Vlaanderens meest bekende viroloog lanceerde.
Uw tweets waren behoorlijk kritisch als het gaat over Marc Van Ranst. Hoe komt dat?
“Meer dan een jaar corona, de affaire-Conings en Van Ranst er bovenop. Dan denk ik toch, jongens, waar is de redelijkheid naartoe? En waar is de eerlijkheid naartoe. Ik stel die evolutie al lange tijd vast. Ik maakte er enkele maanden geleden zelf een video over waarin ik zeg dat ik het beu was. Als je dan het aantal kijkers ziet, dan stel ik vast dat dat meer was dan bepaalde tv-programma’s.”
“In de onderbuik van de samenleving leeft een soort onvrede die zich vertaalt naar een reactie tegenover ‘de instanties’, tegenover ‘de staat’ en ‘de overheid’. En Van Ranst is eigenlijk een beetje ‘onderdeel’ van de staat geworden. En ook de platformen die hij krijgt. Daar gaan de reguliere media zeker niet vrijuit. Ik heb de indruk dat bepaalde media erg blij zijn geweest met het coronaverhaal, omdat ze daarmee hun omzetcijfers konden opkrikken.”
“Ik ben trouwens van mening dat je alle ‘informatie’ over de coronapandemie beter niet achter een betaalmuur steekt. Omdat het gaat over de volksgezondheid. Dan lees ik een titel, en ‘that’s it’, maar geen haar op mijn hoofd dat er aan denkt om daar nu een abonnement voor te nemen.”
En welke rol speelt Van Ranst daarin?
“Ik ken Marc Van Ranst niet persoonlijk. En ik wil hem ook niet leren kennen. Dat lijkt me niet echt een ‘aangename’ mens.
Bent u op Twitter ook geblokkeerd?
“Ja. En ik weet nog waarom hij me blokkeerde. Het was naar aanleiding van een commentaar dat ik gaf, een van de vele keren dat hij zich bedreigd voelde. Je kan dat ook normaal afhandelen en klacht indienen. Maak er dan toch ‘geen spel’ van in de media. Als ik elke keer dat ik ‘bedreigd’ werd had moeten tweeten of iets op Facebook zetten. (zucht). Wees toch niet zo’n dramaqueen alstublieft.”
U noemt hem ‘Dramaqueen’. Vindt u dat hij overdrijft, de man zit wel al meer dan een week ondergedoken.
“Ik zeg niet dat hij overdrijft. Maar hij is wel een ‘meester-manipulator’. Als ik zie wat hij afgelopen jaar heeft gedaan. De meningen die hij overal kwijt kon. Vaak tegengestelde meningen ook. Al dat ‘flip-flop’-gedrag, tot soms zelfs ‘flagrante leugens’ die hij kon komen vertellen. Het geheugen is blijkbaar kort bij sommige mensen en bij de media. Als ik programma’s zou maken dan had ik hem daar wel al veel langer mee geconfronteerd. Toen zei u zwart, en nu zegt u wit. Wat is het nu? Dat is heel simpele journalistiek.”
Journalisten zijn te weinig kritisch tegenover Van Ranst?
“Men voert hem ook steeds op als een soort ‘oppergod’. Tot het op de duur echt wel belachelijk wordt. Zelfs bij banale dingen die gebeuren in de samenleving vraag je je soms af waarom men Van Ranst niet gevraagd heeft om zijn mening daarover te geven. Hij uit zijn mening over 101 dingen. Weet je, als je nu het nieuwe populisme van 2021 in werking wil zien, dan zie je dat bij hem als persoon”
Verklaar u nader?
“Ik geef zelf vaak webinars over mediacoaching. Dan moet ik zeggen dat hij de perfecte manipulator is. Ik ben zelf een ‘old-school’ journalist, maar als je nu journalist bent, dan heb je daar toch bedenkingen bij. Wie gebruikt hier wie? Gebruikt de media Van Ranst of gebruikt Van Ranst de media?
Misschien gebruiken ze allebei elkaar?
“Beiden gebruiken en misbruiken elkaar. Dat huwelijk draait perfect. In die zin dat media en Van Ranst één geheel zijn geworden. Daar heb je meteen ook de verklaring waarom hij niet kritisch wordt aangepakt. De media willen hem gebruiken en hij wil gebruikt worden. Dat is een huwelijk. Maar ik vind het pervers dat dat mag en kan. Want uiteindelijk gaat het hier over materie die ernstige impact heeft gehad op onze samenleving.”
“Dan stel ik me daar toch fameus wat vragen bij. Ook bij wat er nu gebeurt in het Jürgen C-verhaal. Weet u. Eigenlijk weten we niet veel. Iedereen is op zoek naar hem en hij zou bedreigingen aan Van Ranst hebben geuit. En Van Ranst maakt daar perfect gebruik van door op dat moment zichzelf terug in de media te katapulteren. Met interviews, en met allerlei tussenkomsten vanuit zijn ‘safehouse’.”
Veiligheidsdiensten hadden hem gevraagd om niet te communiceren. Dat hield hij géén 24 uur vol. Hoe komt dat?
“En dan zie ik zelfs in een beweging dat hij zelfs dat feit gebruikt, omdat hij voelt, ik heb hier een draagvlak in de media. En mensen zeggen dan, we moeten Van Ranst helpen, ocharme het slachtoffer. Dan gaat hij dat daarbovenop misbruiken om mensen die niet tot zijn politieke voorkeur behoren te gaan schofferen. In het bad te gaan trekken. En zelfs te criminaliseren.”
Van Ranst viel sinds hij onderdook onder meer Siegfried Bracke, Frank Thevissen, Hendrik Vuye, Rik Torfs en nu opnieuw Siegfried Bracke persoonlijk ad hominem aan.
“Inderdaad. En die man komt blijkbaar weg met die persoonlijke aanvallen. Want als er nu iemand is die een samenleving uit elkaar drijft. En die daar blijkbaar ook alle kwaliteiten voor heeft. Als we spreken over iemand die negativisme en haat verspreidt, wat hij de anderen verwijt. Wel dan Van Ranst daar zelf de verpersoonlijking van. Hij doet niets anders dan mensen tegen elkaar opzetten. Hij doet niets anders dan politici tegen elkaar opzetten. Het is ongelooflijk dat dat allemaal zomaar passeert.”
“Daarbovenop komt dat als Van Ranst met politici geconfronteerd wordt, hij een zeer simpele debattechniek gebruikt. Daar gaat hij niet voluit. En begint hij zich sympathiek op te stellen en doet hij of hij begrip toont… Ja, een hard woord mag. Dus hij creëert de ontkrachting. Ik zie daar dan politici tegenover zitten die zelfs met hem in de clinch zijn gegaan maar die, in mijn ogen plots lijden aan het Stockholm-syndroom. Ze durven het blijkbaar niet aan om de openlijke confrontatie aan te gaan, met de ‘machtige mijnheer Van Ranst’.”
Verwijst u nu naar het debat in De Afspraak op Vrijdag, waar Van Ranst aan tafel zat met Bart De Wever en die laatste zei dat “we op de knieën moesten zitten van dankbaarheid” voor de virologen?
“Inderdaad.”
Van Ranst verwijten gaan niet enkel naar Vlaams Belang en N-VA of Vlaams-nationalisten in het algemeen. Hij verwijt ook steeds en regelmatig dezelfde personen “bij te dragen aan de creatie van een toxisch sfeertje”.
“Ik blijf erbij dit is gewoon ‘platte vuile politiek’ vanuit de politieke visie die Van Ranst als ‘persoon’ heeft. Dat heeft ook niks te maken met zijn expertise. Hij rekent nu persoonlijk af met mensen zoals Rik Torfs.”
Niet meteen een ‘geradicaliseerde mens’ toch?
“Het is klinkklare nonsens. Maar ook zo krijgt hij opnieuw een platform. En hij mag dat en kan dat. Omdat een deel van de media en journalisten die zijn ideeën super vinden hem kritiekloos blijven bewieroken. Hij misbruikt dat om mensen aan te vallen. Wie het schoentje past trekke het aan. Als hij nu beweert dat anderen jarenlang haat hebben gecreëerd. Dan denk ik dat Marc Van Ranst straffer is. Want dat heeft hij op één jaar gedaan en meer nog hij is daar nog altijd mee bezig. Op dat vlak zou hij zijn mond beter spoelen met heel veel zeep.”
“Ik vind hem een karikatuur worden. Mocht ik vandaag de dag Zwart-Wit opnieuw maken. Hij zou altijd op nummer een staan. Om de doodeenvoudige reden dat ik hem kan laten zeggen wat ik wil. Er komt gegarandeerd ambras van. Schitterende tv. Punt. En hij gebruikt dat. Hij is een roeptoeter geworden. Als je morgen zou vragen of we een cha-cha nog ‘zwarte chocolade’ mogen noemen. Wel laat ons dan naar Van Ranst bellen om zijn mening, dan zal hij waarschijnlijk zeggen dat dat ‘racisme’ is.”
“Het zijn altijd dezelfde termen die hij gebruikt. Iedereen die enigszins rationele, geen grove of extreme, kritiek had op hem, en daarbij reken ik ook mezelf, zelfs dat tolereert hij niet. Wel dat zegt genoeg over zijn persoonlijkheid. Ik zou er alvast niet mee getrouwd willen zijn.”
Waarom zijn er nauwelijks politici te vinden die een kritisch woord over de lippen krijgen als het over Van Ranst gaat? Er lijkt wel een ‘omerta’ te zijn. Hoe komt dat?
“Marc Van Ranst is een ‘straatvechter’ die het conflict en de polemiek voortdurend opzoekt. Hoe doe je dat vanuit zijn positie? Heel eenvoudig, je doet aan ‘namedropping’. Je vermeldt mensen in een interview of als je een platform krijgt, met als enige bedoeling een reactie uit te lokken. Een beproefde techniek in de politiek en in de samenleving.”
“Sommige politici zijn wellicht intelligent genoeg en intelligenter dan Van Ranst. Die denken, hij staat te roepen, kom in mijn boksring, maar ik ga daar niet naartoe. Ze willen hem niet bevestigen in wat hij zoekt. Dat is een ‘dubbele’. Als ik nog politicus zou zijn zou ik ofwel een korte reactie geven en ik zou me terugtrekken in de strijd
“Dat is een beetje dubbel. Ik heb begrip voor politici die zeggen, bon, dat zijn zijn uitspraken. Hij doet er mee wat hij wil. En je gaat niet in op de uitgelokte poging tot discussie en polemiek. Als iemand in de pers beschuldigd wordt van bepaalde feiten, wat een politiek spel is en wat me zelf ook vaak is overkomen is. Als men dan vraagt wat vind je nu van die uitspraken, dan was mijn techniek ook vaak, neen ik doe niet mee. Dus ik begrijp dat wel voor een stukje.”
“Langs de andere kant wat ik helemaal niet begrijp is dat Van Ranst die vrijgeleide krijgt van de media, van kranten en van bepaalde journalisten die dat eigenlijk ‘voeden’. Eens je in dat systeem instapt, moet je weten dat je die strijd ingaat en moet je die terug naar jou trekken. En dat je die omdraait. Maar ook dat gebeurt niet. Hij krijgt gewoon de hele tijd vrij spel, om iedereen zomaar gratuit te schofferen.”
