Hoe Sri Lanka mede onder invloed van China in de problemen kwam

Het is al een tijd bijzonder onrustig in Sri Lanka. Een economische crisis ligt aan de basis van alle onheil. Het land is sinds begin juli officieel bankroet. Woeste betogers bestormden reeds het presidentieel paleis. De president sloeg op de vlucht en de eerste minister zei ontslag te willen nemen.

Aan de basis van de problemen liggen enkele opvallende redenen. Sri Lanka zit al sinds 2010 op een gevaarlijk pad. De overheid gaf te veel geld uit en de buitenlandse schuld nam enorm toe. In 2019 klokte die af op 42,6 procent van het BBP, met voornamelijk schulden aan China. In het kader van de Nieuwe Zijderoute investeert dat land in allerlei landen. Het project dient om de Chinese hegemonie in de wereld te realiseren en de invloedssfeer uit te breiden. Sri Lanka bleek een rijpe prooi.

Illustratief is de haven van Hambantota. Volgens elke haalbaarheidsstudie had deze haven geen overlevingskans. Andere investeerders geloofden er niet in. De regering onder leiding van Rajapaksa liet die toch bouwen, met geleend geld uit China. Nu moet Sri Lanka de schulden voor de bouw van deze haven afbetalen. Ook aan China. Die laatste kreeg intussen de haven en omliggend gebied voor 99 jaar in handen. Iets wat militair, economisch en dus politiek gezien wel interessant is, gezien het vlakbij rivaal India gelegen is.

Nieuwe Zijderoute

Critici waarschuwden altijd al dat China via de Nieuwe Zijderoute een val van schulden met bijhorende corruptie en afhankelijkheid opbouwt met kwetsbare landen, en Sri Lanka blijkt een typevoorbeeld te zijn. Rajapaksa bleek in het verleden een handpop van China en gebruikte het binnenkomende geld vooral om verkiezingen te winnen. Rajapaksa slaagde er bovendien in om ook zijn familie te helpen, want hij en zijn eigen broers zaten allen in de regering, op de belangrijkste posten. Samen beslisten ze quasi alles en omgekeerd moest China enkel hen contacteren om iets gedaan te krijgen. Officieel is tien procent van de schuld bij de Chinezen, maar in realiteit is ze een pak groter. China weigert voorlopig een schuldherschikking. Gulbin Sultana, van het Manohar Parrikar Institute for Defense Studies and Analyses in New Delhi denkt dat daar een verborgen agenda achter zit. Het zou op het juiste moment een aanbieding geven om zoveel mogelijk in de plaats te kunnen binnenhalen.

(Lees verder onder de tweet.)

Groene agenda

Maar zelfs ondanks alles blijft China maar beperkt schuldeiser. Het overgrote deel zit elders. Interessant om te weten is dat Sri Lanka een ESG-score haalde van 98 op 100. ESG staat voor environmental, social en governance en meet de ‘duurzaamheid’ van een economie. Het land viel met andere woorden ten prooi van de linkse, globalistische agenda en kreeg daar erkenning voor. Meer zelfs, in lijn met de groene ideologie verbood het land zelfs kunstmest en pesticiden. De ‘groene landbouw’ faalde compleet. Hierdoor zakte bijvoorbeeld de productie van rijst en thee in elkaar. De klap in de thee-industrie kostte het arme land een verlies van 425 miljoen dollar. En in plaats van zelfvoorzienend te zijn  in de productie van rijst, moest het nu voor een klein half miljard dollar rijst inkopen. De vele problemen deden ook het economisch belangrijke toerisme opdrogen. Mensen hebben nu moeite om voedsel, medicijnen en brandstof te kopen. En dan moeten we Covid ook nog eens bij alles optellen.

In 2021 stond de buitenlandse schuld op 101 procent van het BBP. De regering reageerde door belastingen te verlagen, overheidstekorten te laten oplopen en kreeg de inflatie niet onder controle. Het haalde geld bij de Centrale Bank dat vers geld aanleverde, tegen alle waarschuwingen van het IMF in. De Pandora Papers toonden intussen ook aan dat Nirupama Rajapaska via offshore bedrijven zijn rijkdom veilig had gesteld in de rest van de wereld. Intussen moet het land verstek geven op de schulden. Elektriciteit is maar de helft van de tijd beschikbaar.

Protest niet tegen te houden

De protesten namen hand over hand toe. In 2022 bekende een neef van de broers dat hij de overheid van Sri Lanka had gepluimd bij de aankoop van een ambassade in 2013. Basil Rajapaksa kreeg intussen de naam “mijnheer 10 procent” omwille van zijn ‘commissies’ bij overheidscontracten. Bij elk nieuw schandaal neemt de woede toe. De ordediensten zijn al een tijdje niet meer in staat om de bevolking in te tomen.

Sinds maart van dit jaar is de economische crisis onhoudbaar. Stakingen en protesten zijn de orde van de dag. De Europese Unie zegt de problemen nauwlettend in de gaten te houden en roept alle partijen op om te werken aan een vredevolle, democratische en ordelijke transitie. De bewuste leden van de familie Rajapaksa lijken nu het land te verlaten. De vraag is nu wat er in de plaats zal komen.