Op drie augustus wordt de start van de genocide op Jezidi’s door Islamitische Staat herdacht. De jihadistische terreurbeweging doodde duizenden Jezidi’s, ontvoerde, verkrachtte en verhandelde nog eens duizenden vrouwen en kinderen en maakte zich schuldig aan marteling, intimidatie en excessief geweld tegen de gehele Jezidibevolking van Irak en Syrië. Voor veel mensen lijkt de genocide op de Jezidi’s iets van het verleden, maar nog altijd zijn er vrouwen en meisjes vermist. Nog altijd worden er massagraven gevonden, met talloze lichamen die nog niet geïdentificeerd zijn.
Schrijnend is dat er nauwelijks ISIS-leden verantwoordelijk zijn gehouden voor hun misdaden tegen de Jezidi’s. Er werden slechts een aantal individuele daders vervolgd. Volgens een rapport dat begin juli verscheen, is het momenteel onder internationaal recht onmogelijk om IS als niet-gouvernementele actor verantwoordelijk te houden voor genocide.
Wat wel mogelijk is onder internationaal recht, is staten in gebreke stellen omdat ze genocides niet vermeden hebben. Daarmee bedoelt men het niet bestraffen van daders van genocide, of wanneer een staat zelf medeplichtig is aan genocide. Volgens het rapport van de Yazidi Justice Committee kunnen Turkije, Irak en Syrië verantwoordelijk gehouden worden.
Irak
Het rapport stelt dat Irak al in april 2013 weet had – of tenminste weet had moeten hebben – dat er een serieus risico voor genocide tegen de eigen Jezidigemeenschap bestond. Hoewel het land in 2014 erkende dat er genocide op de Jezidi’s plaatsvond en bij de Verenigde Naties om hulp vroeg om dit tegen te gaan, zou Irak niet alle beschikbare middelen hebben ingezet om een genocide tegen de bevolkingsgroep te voorkomen. Zowel diplomatiek als militair zou er te weinig zijn gedaan om samen te werken met de Koerden in de omgeving van Sinjar, om de veiligheid van Jezidi’s te verzekeren. Ook vandaag nog is dit noodzakelijk, voor alle Jezidi’s die willen terugkeren naar Sinjar, Dohuk en Nineveh.
Syrië
Ook de Syrische regering heeft volgens het rapport gefaald de Jezidi’s te beschermen. Het land kon vanaf april 2013 al weten dat de Jezidibevolking in Syrië en Irak gevaar liep. De ideologie van ISIS tegen de Jezidi’s werd door de Verenigde Naties en andere organisaties gedeeld met de Syrische regering, die hiertegen niet (tijdig) in actie kwam. Dit betreft concreet ook het niet ingrijpen of voorkomen van het verplaatsen en gevangenneming van tot slaaf gemaakte Jezidi’s op Syrisch grondgebied.
Turkije
Turkije zou volgens het rapport ook in 2013 en 2014, bij de opkomst van ISIS en het begin van de genocide, voldoende informatie hebben gehad over het veiligheidsrisico voor de Jezidi’s in Syrië en Irak. Het land had de middelen om de situatie in beide landen te beïnvloeden, niet in de laatste plaats vanwege de geografische nabijheid. Daar komt nog bij dat ISIS middelen en materieel via de Turkse grenzen kon transporteren. IS-leden konden ongehinderd de Turkse grenzen oversteken. Turkije deed niets om de transportatie, het verhandelen en de gevangenzetting van Jezidivrouwen- en kinderen binnen de eigen grenzen te voorkomen. Tevens werd niets ondernomen door de Turkse autoriteiten om binnen de landsgrenzen de illegale handel in olie te stoppen, waar ISIS winst op maakte.
Het rapport stelt dat Turkije nog altijd niets doet om de voortdurende genocide op de Jezidi’s te voorkomen, bijvoorbeeld door steun aan de SNA en de FSA. Deze door Turkije gesteunde groepen maken zich nog altijd schuldig aan moord, marteling en slavernij van de Jezidi’s. De bijna dagelijkse Turkse luchtaanvallen in Syrië en Irak maken opnieuw slachtoffers onder de Jezidibevolking van beide landen. Pari Ibrahim, van de organisatie Free Yazidi International, gaf in een eerder interview reeds aan dat de Jezidi’s die de genocide door ISIS hebben overleefd, nu door Turkije worden gedood. Jezidi’s geven aan nog altijd angst te hebben terug te keren naar hun eigen land of regio, omdat hun veiligheid nog altijd niet wordt gewaarborgd.
Lees ook:
