Professor over nieuwe Britse premier Liz Truss: “Meer capabele leider, die mensen minder verdeelt dan Boris Johnson”

Het Verenigd Koninkrijk heeft opnieuw een vrouwelijke premier. Liz Truss won de verkiezingen voor het leiderschap van de Conservatieve Partij met een relatief grote voorsprong op Rishi Sunak. Dinsdag werd ze aangesteld als eerste minister.

Daarmee komt een einde aan het lang uitgesponnen vertrek van Boris Johnson. Die moest opstappen als gevolg van een leugen te veel. Truss diende als minister van Buitenlandse Zaken en had een goede relatie met Johnson. Nu zal ze moeten proberen om de partij opnieuw samen te lijmen na een heel moeilijke en intense periode. Nog moeilijker is de economische situatie in het land zelf, want de hoge inflatie en dito energieprijzen vormen ook daar een zeer grote uitdaging. De levensduurte is er enorm toegenomen.

In haar campagne beloofde Truss om deze aan te pakken door de belastingen te verminderen en de economie te doen heropleven. Ze noemde het “een eer” om de nieuwe leider te mogen worden van de “meest geweldige politieke partij op aarde”. “Ik weet dat waar we voor staan resoneert bij het Britse volk”, zei ze. Ze beloofde ook dat er een grote overwinning zal volgen bij de verkiezingen in 2024. Ze eerde tevens “haar vriend” Boris Johnson. Truss benadrukte dat hij “de Brexit heeft mogelijk gemaakt, Corbyn heeft verslagen, het vaccin heeft uitgerold en zich verzet heeft tegen Vladimir Poetin”.

Zelf zal ze ook stevig uit de hoek moeten komen. Net op de dag van haar verkiezing liet Rusland weten dat er een belangrijke gaspijplijn dichtging en de prijs van gas schoot met 30 procent de hoogte in. De pond zakte dan weer naar het laagste niveau tegenover de dollar in 37 jaar.

Vandaag ontmoette Truzz de Queen in haar nieuwe functie als premier. Johnson van zijn kant nam dan afscheid van het publiek. Hij herhaalde nog eens zijn overwinningen en riep de partij op om zich achter Truss te scharen. Hij zinspeelde op een vertrek naar de achtergrond, maar liet ook de naam Cincinnatus vallen, een Romeinse veldheer uit de tijden van de republiek die terugkeerde om te leiden wanneer de nood het hoogst was.

Politieke boodschap

Truss was bij de eindstrijd de topfavoriet om te winnen. Nochtans was ze dit niet toen heel de saga rond het aftreden van Johnson begon. Velen verwachtten dat ze zou falen. Er waren anderen die er beter voor stonden, zoals Sajid Javid of Penny Mordant. Prof. dr. David Jeffery, docent politieke wetenschappen aan de Universiteit van Liverpool, stelt vast dat “Liz Truss er in is geslaagd om de juiste politieke boodschap uit te dragen bij de achterban van de Conservatieve Partij. Bovendien had ze het geluk dat haar tegenstander, Rishi Sunak, niet zo populair was bij de militanten van de partij als hij was bij de parlementariërs.”

Prof. dr. Jeffery verwacht dat Truss “een meer capabele leider zal zijn, die de mensen minder verdeelt dat Boris Johnson”. Hij verwacht ook minder persoonlijke schandalen zoals we zagen onder de vorige premier. “Het blijft echter de vraag of ze de grote uitdagingen die ons land te wachten staat, kan aanpakken.” Daarbij wijst de professor in de eerste plaats op de hoog oplopende levensduurte.

Divers

Opvallend is dat voor de derde keer een vrouw staatshoofd wordt van het Verenigd Koninkrijk, tevens voor de derde keer afkomstig uit de Conservatieve Partij. Het kabinet zal bijzonder ‘divers’ zijn, want de belangrijkste portefeuilles gaan naar vrouwen of mensen met een migratieachtergrond. Maar de partij doet dit niet uit opportunisme of identiteitspolitiek, zo meent Jeffery. “Dit is toeval, haar keuzes lijken het resultaat te zijn van wie haar steunde in deze verkiezingen en van ideologische compabiliteit.”

Verder stelt Jeffery ook vast dat de campagne op zich best wel hard was, met enkele stevige uithalen, maar dat deze vooral inhoudelijk waren. Er was geen persoonlijke vijandigheid en hij vermoedt dan ook dat de partij nu sneller opnieuw een geheel zal vormen.