Negen maanden lang werd de Lachin Corridor, een bergpas die Artsakh (Nagorno-Karabach) verbindt met Armenië, door Azerbeidzjan geblokkeerd. De etnisch-Armeense inwoners van het gebied kampten maandenlang met honger, gebrek aan medicijnen, brandstof en gas om te koken en hun huizen te verwarmen. Op 19 september jl. viel Azerbeidzjan met groot militair geweld het gebied aan. Honderden werden gedood of gewond en nog eens duizenden Armenen raakten ontheemd.
De Nederlandse Anouschka Agob, zelf van Armeense afkomst, volgt wat er in Artsakh gebeurt op de voet en startte een petitie waarin zij de volgende regering oproept om de Armeense Genocide van 1915-1917 en de gelijktijdige volkerenmoord op honderdduizenden Assyriërs, de Seyfo, expliciet te erkennen. Dat is volgens Agob belangrijk, omdat de ontkenning van een genocide vaak de eerste stap is naar een volgende genocide, zoals nu waar te nemen is in Artsakh.
Hoe kijkt u naar de verschrikkelijke beelden die momenteel uit Artsakh komen?
Anouschka Agob: “Zoveel mensen hebben gewaarschuwd dat een etnische zuivering in Artsakh zeer waarschijnlijk was. De oprichter van het Internationale Strafhof in Den Haag, Louis Moreno Campo, maar ook het Lemkin Instituut dat onderzoek doet naar volkerenmoord. Ontelbaar veel experts waarschuwden, allemaal tegen dovemans oren gericht. Het vereist moed en leiderschap om daadwerkelijk actie te ondernemen. In het Westen is bijna niemand daartoe bereid. Kijk maar, het heeft tot 2021 geduurd voor de Verenigde Staten de Armeense genocide van de vorige eeuw durfden te erkennen. En nog altijd zijn er landen die dat niet durven, om NAVO-bondgenoot Turkije niet voor het hoofd te stoten. Men is met opzet ziende blind en horende doof, maar komt wel jaarlijks naar de herdenking van de Armeense genocide. De woorden ‘dit nooit weer’ zijn voor de Armenen duidelijk een loze platitude geworden.”
Dat is politiek, hoe vindt u de berichtgeving in de media?
“De tendens in de media is toch vaak alsof Armenen in Artsakh zelf om al dit geweld en deze verschrikkelijke wreedheden hebben gevraagd. De NOS spreekt bijvoorbeeld van ‘Armeense separatisten,’ terwijl Armenen al duizenden jaren in Artsakh hebben gewoond. Enkel door Stalins paranoia werd Artsakh onderdeel van Sovjet-Azerbeidzjan, terwijl de Kaukasus-Armeniërs de rechtmatige inwoners zijn van het gebied.”
(Lees verder onder de afbeelding.)
Er worden op sociale media beelden getoond van verkrachtingen, martelingen en zelfs onthoofdingen van Armeense inwoners van Artsakh, wat kunt hierover vertellen?
“Er circuleren al vanaf de Azerbeidzjaanse aanval van 19 september video’s. Armenen die onthoofd worden, kinderen die verkracht worden. Bijvoorbeeld op Twitter en Telegram gaan de meest afschuwelijke beelden rond en is te zien hoe Azerbeidzjanen bij het geweld staan te lachen en hun duim opsteken. Ook zijn er nationalistische liederen te horen, met zeer denigrerende teksten over Armenen. President Aliyev zelf heeft zich meerdere malen zeer laatdunkend over Armenen uitgesproken. Hij vergeleek ons met ratten en honden en zelfs met een virus.”
De regering Aliyev zou volgens diverse bronnen ter plaatse en volgens het Lemkin Instituut alle communicatiemiddelen hebben afgesloten. Dit houdt volgens het Lemkin Instituut in dat waarschijnlijk veel van wat er gebeurt ongezien zal blijven?
“Ik kan mij geen andere reden bedenken om het internet af te sluiten. Alleen zo kunnen ze ervoor zorgen dat deze wreedheden verborgen blijven voor de internationale gemeenschap. Het is daarom logisch dat Anthony Blinken (minister van Buitenlandse Zaken van de V.S., red.) via de sociale mediakanalen voor de zoveelste keer heeft laten weten ‘ernstige bezorgd’ te zijn over wat er in Artsakh gebeurt. Gezien de genocidale retoriek van de afgelopen decennia weten de Verenigde Staten en de Europese Unie heel goed dat Azerbeidzjan niets goeds van plan is met de Kaukasus-Armeniërs, ondanks de belofte van de Azeri’s tijdens het spoedberaad van de VN Veiligheidsraad op 21 september jl. dat zij het leven en de mensenrechten van de Kaukasus-Armeniërs zouden waarborgen.”
Hoe veilig denkt u dat Armenen in Armenië zelf momenteel of in de toekomst zullen zijn?
“Azerbeidzjan belooft niets goeds en zal, met de hulp van Turkije, zeer waarschijnlijk soeverein Armeens grondgebied aanvallen. Men houdt reeds enkele honderden kilometers Armeens territorium bezet. Via Nachitsjevan en Syunik, regio’s die grenzen aan Iran en Armenië, kunnen zij de hele Turkse wereld samenbrengen. De enige reden dat Azerbeidzjan nog niet tot een aanval is overgegaan, is dat zij niet weten hoe buurland en rivaal Iran hierop zal reageren. Daarnaast wil men goedkeuring afdwingen voor de Zangezur Corridor door het soeverein grondgebied van Armenië, zodat er een directe landverbinding ontstaat met Turkije. Een aloud ideaal, het Pan-Turkisme genaamd, waarin alle Turkse staten met elkaar verbonden zullen zijn. Dit alles vormt een existentiële bedreiging voor de Armeniërs.”
Al eerder vluchtten de voorbije jaren Armenen uit Syrië en Irak naar Armenië of naar het Westen. Hoe ziet u de toekomst van de Armenen in het Midden-Oosten en de Kaukasus voor u?
“Persoonlijk ben ik hier heel pessimistisch over. Men heeft immers gezien dat niemand ingrijpt als Armenen worden bedreigd en aangevallen. Niemand maakte bezwaar toen de afgelopen jaren de regering Aliyev extreem racistische retoriek jegens Armenen gebruikte en steeds een stap verder ging.”
Heeft de paus hier dan niets over te zeggen? Of is die met belangrijkere zaken bezig? En zijn Oekraïeners voor de internationale gemeenschap belangrijker dan Armeniërs?
Zeer goede vragen, inderdaad noch de paus, noch de EU noch de pers veroordelen dergelijke gruwel deze volkerenmoord.