Kamerlid Ellen Samyn (VB) houdt zich als politica al lang bezig met de situatie in Armenië en Artsakh. Deze zomer organiseerde ze nog een benefietactie ten voordele van de Armeense bevolking, maar vanaf 1 januari 2024 bestaat de autonome republiek Artsakh voorgoed niet meer.
Hoe is het tot deze situatie gekomen?
“Toen ik op 21 juli – een vrije dag waarop een Vlaams-nationalist toch niets te vieren heeft – een wijnproeverij organiseerde ten voordele van de Armeense bevolking van Artsakh (Nagorno-Karabach), was de regio al meer dan 7 maanden afgesloten van de buitenwereld. Sinds december 2022 blokkeerde Azerbeidzjan de Lachin-corridor, de enige humanitaire en economische verbindingsweg tussen Jerevan en Stepanakert en zo werd Artsakh volledig geïsoleerd van het Armeense moederland.”
Hoe komt het dat er al jarenlang een conflict woedt over Nagorno-Karabach?
“Dat komt door de manier waarop de Sovjet-Unie de gebieden van de Kaukasus verdeelde, al die jaren geleden. De autonome oblast Nagorno-Karabach werd onder de controle van de Sovjetrepubliek Azerbeidzjan geplaatst. Nochtans was de bevolking voor 95 procent Armeens en was Artsakh doorheen de geschiedenis afwisselend verbonden met Armenië. Na de val van de Sovjet-Unie werd Artsakh de facto onafhankelijk, maar de Azeri’s wilden al snel aanspraak maken op het gebied. Er brak een gewapend conflict uit dat bevroren werd met een wapenstilstand in 1994, die de grenzen van een autonome Republiek Artsakh respecteerde en uittekende.”
Na de inval van Azerbeidzjan deze zomer werd Artsakh ontruimd en werd bekend dat de republiek zal ophouden te bestaan.
“44 dagen oorlog in 2020 leidden al een eerste keer tot gebiedsverlies en een volksverhuizing voor een groot deel van de lokale bevolking. Het voortbestaan van de republiek Artsakh hing al die tijd aan een zijden draadje. Nochtans bestonden er naast historische redenen ook overtuigende internationaalrechtelijke argumenten om die republiek als een onafhankelijke staat te beschouwen. Al in 2020 somde ik een aantal argumenten op in een voorstel in de Kamer, over de erkenning van de onafhankelijke republiek Artsakh.”
Die resolutie werd niet goedgekeurd.
“Klopt. Niet alleen Belgische politici, maar ook de internationale gemeenschap en instituties zoals de EU kiezen altijd de gemakkelijke weg. Artsakh en Armenië hebben geen rijkdommen, olie of gas te bieden. Voor het Westen heeft Artsakh economisch gezien geen waarde.”
Heeft de gasdeal die Europa sloot met Azerbeidzjan daar iets mee te maken?
“De EU sloot in 2022 een gasdeal met de Azeri’s en noemde president Aliyev een ‘betrouwbare partner’. De EU wenst geen gas meer uit Rusland, maar neemt wel nog steeds Russisch gas af van een andere agressor, Azerbeidzjan. Dankzij dat gas konden de Azeri’s hun defensiebudget fors opvoeren, terwijl ze ongestraft het na 2020 gesloten vredesverdrag konden blijven schenden. Er vielen geregeld dodelijke slachtoffers op de velden in de grenszone, krijgsgevangenen werden door de Azeri’s niet vrijgelaten, de Lachin-corridor werd niet geopend noch beschermd.”
Waarom heeft Azerbeidzjan precies deze zomer doorgeduwd?
“In de schaduw van de Russisch-Oekraïense oorlog zag Azerbeidzjan zijn kans schoon om nog een stap verder te gaan. Nadat het terreurregime van Aliyev gedurende meer dan 9 maanden uithongering als middel had ingezet, zette op 19 en 20 september 2023 Azerbeidzjan het eindoffensief in. De uitgeputte Karabach-Armeniërs legden al snel de wapens neer, wat wellicht vele burgerslachtoffers heeft gespaard.”
Waar vreest u voor, nu Azerbeidzjan de complete controle heeft over Nagorno-Karabach?
“Quasi alle Armeniërs zijn er weg, dus nu hangt er ook een culturele zuivering in de lucht. Elk Armeens-christelijk spoor en erfgoed in Artsakh zullen worden vernietigd – of zijn reeds na 2020 vernietigd zoals de kathedraal van Christus de Verlosser in Shushi – door het islamitische Azerbeidzjan.”
Komen steunbetuigingen vanuit het Westen te laat?
“Artsakh zal vanaf 1 januari 2024 ‘officieel’ ophouden te bestaan. Van een terugkeer van de bevolking naar hun geboortegrond kan geen sprake zijn zonder spijkerharde internationale garanties over persoonlijk welzijn of politieke autonomie. De ene natie is de andere niet. Het ene conflict is het andere niet. Politieke symboliek, diplomatieke achterhoedegevechten en hoogstens morele verontwaardiging, dat is alles wat nu nog overblijft.”
Wat gebeurt er met de 120.000 mensen uit Artsakh?
“Die worden opgevangen in Armenië zelf. Als ‘opvang in eigen regio’ kan dit als voorbeeld tellen. De EU voorzag uit de noodhulppot van 1,2 miljard euro een schamele 12 miljoen euro humanitaire steun voor de ontheemde bevolking uit Artsakh. Een habbekrats in vergelijking met de 400 miljoen euro die ongeveer tezelfdertijd voor Turkije werd vrijgemaakt naar aanleiding van de aardbeving in februari 2023.”
Met alle begrip voor Armenië, maar zo lang als het Vlaams Belang Oekraïne steunt en Rusland “die andere agressor” noemt, zal mijn steun voor Armenië niet via het Vlaams Belang gaan.
De 120.000 mensen uit Artsakh wegen politiek niet op tegen enkele 1000’en uit Gaza, dus daar gáát ge met al uw “menselijkheid”. In Gaza zit ook geen gas of olie. Moslim-terrorisme “duiden” is nu eenmaal gewoon salonfähig, “that’s why”, zo simpel is ’t.