De financiering van Vlaamse gemeenten via het gemeentefonds lokt al langer discussie uit. Voor 2023 kreeg Gent 1.506 euro per inwoner, terwijl Sint-Martens-Latem slechts 123 euro per inwoner ontvangt. Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Gwendolyn Rutten (Open Vld) bestelde een studie, die de basis moet vormen om het verdeelmodel te hertekenen.
Gemeenten krijgen langs verschillende kanten geld binnen, waaronder via het gemeentefonds, dat vorig jaar 3,5 miljard euro bevatte. Dat geld wordt voor 59 procent via objectieve parameters verdeeld: het aantal inwoners, of de gemeente een centrumfunctie uitoefent, of er veel mensen met een leefloon wonen…
Daardoor krijgen gemeenten als Sint-Martens-Latem (123 euro) en Sint-Genesius-Rode (139 euro) het minste geld per inwoner uit de pot. Gemeenten met een centrumfunctie zoals Hasselt (524 euro), of met een uitgesproken hoger aantal leefloners vergeleken met de totale bevolking dan de Vlaamse mediaan zoals Sint-Niklaas (567 euro), krijgen daardoor meer geld per inwoner.
Oneerlijke verdeling
De overige 41 procent wordt via voorafnames toegekend aan de centrumsteden, provinciehoofdsteden en kustgemeenten. Antwerpen en Gent krijgen dankzij dat systeem samen 30 procent van het totale gemeentefonds, los van de middelen die ze via de objectieve parameters waarmee 59 procent van het gemeentefonds verdeeld wordt, krijgen. Dit systeem is historisch gegroeid en was gebaseerd op onder andere de noodzakelijke afbouw van historische schulden en de nood aan toeristische infrastructuur voor de kustgemeenten.
Iedereen is het erover eens dat grote steden met meer en andere uitdagingen te maken krijgen dan kleine dorpen. Toch zorgt de huidige verdeelsleutel voor frustratie. Zo vertelde Bart Dochy (cd&v), volksvertegenwoordiger en burgemeester van Ledegem, in ’t Pallieterke dat hij de huidige verdeling niet eerlijk vindt. “Dat gaat al verder terug dan de N-VA, maar anno 2023 is dat toch niet meer te verantwoorden? Ik heb vanop de parking ook veel respect voor Antwerpen, maar het omgekeerde voel je niet”, gaf hij destijds aan. Ook Walter De Donder (cd&v) van Affligem gaf al aan dat hij “in de schaduw van Brussel” met heel wat problemen te maken krijgt, maar daar te weinig financiering vanuit het gemeentefonds voor krijgt.
Om de parameters de objectiveren, klopte bevoegd minister Rutten aan bij de UGent en KU Leuven. Zij stelden voor om de 41 procent voorafnames, vandaag ongeveer 1,2 miljard euro, te vervangen door overkoepelende criteria. Dit zou volgens het kabinet-Rutten betekenen dat vooral Gent en Antwerpen moeten inboeten, terwijl kleinere gemeenten er meestal beter zouden uitkomen. De studies van de universiteiten kunnen volgens Rutten als basis dienen voor een hervorming. “Een hervorming dringt zich op”, verklaart ze. “Deze studie kan de basis vormen.”
Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat in steden zoals Gent Antwerpen, Leuven, Sint-Niklaas, Genk, Turnhout veel geld misbruikt wordt om de stemmetjes van bepaalde bevolkingsgroepen af te kopen met massale subsidies aan allerhande vzw’s. Die ‘multiculturele’ en ‘diverse’ ‘projecten’ zijn in werkelijkheid monoculturele en mono-etnische clubjes die door de Kaoeakibi’s van deze wereld -en er zijn er veel- gemelkt worden. Deze corruptie wordt in stand gehouden door àlle huidige beleidspartijen.