Het Kasteel van Heers gooide in april de poort open voor het erfgoedfeest. “Je ontdekt hier hoe het kasteel een thuis vormde voor heel wat adellijke geslachten zoals de heren van Heers en de families de Rivière, de Stockem en Desmaisières”, aldus site-verantwoordelijke Caroline Geerts van erfgoedorganisatie Herita.
Het kasteel van Heers, is een kasteel te Heers, gelegen aan de Nieuwe Steenweg 69-71. De geschiedenis ervan gaat terug tot de 13e eeuw. In 2022 moest het kasteel nog gered worden van verdere aftakeling. “We zijn deze week gestart met het onderstutten van het kasteel”, vertelde werfleider Chris Stijnen (Renotec) toen in de media. “De bedoeling is de huidige fase te stabiliseren met stellingen en balken. We willen zo extra schade voorkomen vooraleer de restauratie van het kasteel kan aanbesteed worden. Dat zal wellicht ten vroegste over drie jaar kunnen gebeuren. We zijn hier zeker nog twee weken bezig. In januari gaan we ook stellingen zetten in enkele bijgebouwen zodat die niet meer kunnen instorten.”
Raes van Heers
Raes van Heers was zijn meest bekende en beruchte bewoner. Heers en zijn kasteel werden door de troepen van Karel de Stoute verwoest na hun overwinning in de Slag bij Brustem in 1467. Na de dood van Karel de Stoute, in 1477, herkreeg Raes zijn bezittingen. Raes stierf echter enkele maanden later, eveneens in 1477. Het huidige kasteel is een resultaat van herbouw, en stamt uit omstreeks 1500. In 1676 kwam een garnizoen van de Republiek der Nederlanden in het kasteel, dat daarop door Franse troepen onder leiding van Godefroi d’Estrades werd gebombardeerd. De Hollanders kregen versterking en verjoegen de belegeraars, die echter later dat jaar nog een poging waagden, en het gedurende twee dagen daadwerkelijk in bezit hadden.
In 1681 werd het kasteel bezet door Duitse troepen. Hierna werd het niet meer bewoond en raakte in verval. Het geslacht Van den Rivieren, eigenaars van het kasteel, ging failliet en in 1757 werd het kasteel door de Sint-Laurentiusabdij te Luik verkocht aan Jan-Herman van Stokkem, welke het overmaakte aan zijn broer, Nicolas-Erasmus. Deze liet het kasteel restaureren. Door huwelijk kwam het kasteel aan de familie Desmaisières, welke tot in de 21e eeuw eigenaar bleef, in 2005 met name de twee burggraven Michel en Ricardo Desmaisières. Dezen lieten, door geldgebrek, het kasteel echter verkrotten en de tuin verwilderen. Het kasteel stond al jaren te koop.
Inbeslagname
De overheid liet in maart 2007 beslag leggen op het kasteel en de hoeve en voerde sinds oktober 2008 instandhoudingswerken uit. De bedoeling is dat het kasteel gerestaureerd wordt en een nieuwe bestemming krijgt. In 2016 kocht de gemeente Heers de meubels uit het kasteel op voor 5.500 euro.
In mei 2021 werd de Vlaamse overheid volledig eigenaar. In 2021 werd het kasteel gekocht door het Agentschap Onroerend Erfgoed. In maart 2022 heeft de VZW Herita van de Vlaamse overheid het kasteel voor 35 jaar in erfpacht gekregen.
In 2022 heerst er weer een hoopvolle bouwdrukte op het kasteeldomein. Het moet geleden zijn van de jaren 1500 toen het kasteel herbouwd werd na de verwoesting door de troepen van Karel de Stoute. Het kolossale restauratieproject loopt pas af in 2032 en zal in fases uitgevoerd worden.
Desmaisières
Desmaisières is een zeventiende-eeuws adellijk geslacht dat sinds 1888 tot de Belgische adel behoort. De familie was nauw verbonden aan het kasteel van Heers.
De bewezen stamreeks begint met Andriès Desmaisières die samen met zijn echtgenote voorkomt in een akte van 1439, tevens eerste vermelding van een telg van dit geslacht.
In 1646 en 1672 werd adel verleend met de persoonlijke titel van ridder aan Jean Desmaisières en aan zijn zoon Jacques Desmaisières. In 1888 volgde erkenning van adeldom in de Belgische adel met de titel van burggraaf, overdraagbaar bij eerstgeboorte, voor Eugène Desmaisières. In 1908 volgde eenzelfde adellijke gunst voor zijn zoon Camille Desmaisières, welke laatste kinderloos overleed.
Uit het huwelijk van de burggraaf Antoine en zijn echtgenote Carmen de Rojas y Solis werden 3 kinderen geboren:
- Burggraaf Michel Desmaisières, geboren op 4 maart 1929 en overleden op 19 september 2014, gehuwd te Heers op 24 oktober 1970 met Prinses Anne de Looz-Corswarem en in 1978 uit de echt gescheiden. Dit huwelijk zou kinderloos blijven.
- Ricardo Desmaisières, geboren op 6 november 1931 en gehuwd met Marie-Françoise de Troz, geboren op 21 februari 1947 en overleden op 8 november 2011 te Waremme.
- Uit dit huwelijk wordt 1 zoon geboren : Antoine-Emmanuel Desmaisières, geboren op 11 juni 1987.
- Carmen Desmaisières, die weduwe is van mijnheer Maurice Geerinckx, en die te Sint Genesius Rode woont. Ze heeft 3 kinderen. Twee zijn getrouwd.
In 2020 waren er nog 2 mannelijke telgen in leven, de ‘chef de famille’ Ricardo, geboren in 1931 en zijn zoon Antoine, geboren in 1987.
