Minister van Energie Mathieu Bihet (MR) kon vrijdag opgelucht melden dat de Europese Commissie de verlenging van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 heeft goedgekeurd. De goedkeuring betreft vooral de financiële constructie tussen de Belgische staat en Engie.
Hiermee komt een einde aan een periode van onzekerheid. Op 14 februari sloot Engie nog Doel 1, dat vijftig jaar betrouwbaar elektriciteit had geleverd. De wet op de kernuitstap is echter nog steeds niet afgeschaft.
Onderzoek door de Europese Commissie
De Europese Commissie raakte betrokken bij de deal in juni 2024, toen de Belgische regering – lang na de overeenkomst met Engie – het plan voor de verlenging van twee kernreactoren met een gezamenlijke capaciteit van 2 GW aan de Commissie voorlegde. De deal zelf was al op 13 december 2023 gesloten.
Op 22 juli startte de Commissie een diepgaand onderzoek. Het grootste bezwaar betrof het systeem van zogenaamde contract-for-difference (CfD): prijsgaranties voor Engie, waarbij de Belgische staat geld ontvangt als de marktprijs boven een bepaalde drempel uitkomt. Daarnaast had de Commissie vragen over de lening en kasstroomgaranties van de Belgische staat, evenals de overdracht van Engies aansprakelijkheid voor kernafval. Engie kreeg namelijk een maximale financiële bijdrage, die werd ondergebracht in een vehikel dat de miljarden zou beleggen.
Structuur van de deal
De begunstigden van de deal zijn de eigenaars van de twee reactoren, voornamelijk Electrabel en in mindere mate Luminus. Electrabel is een dochteronderneming van Engie, terwijl Luminus deel uitmaakt van de Franse energiereus EDF. Na de deal bezit de joint venture tussen Engie en de Belgische staat 89,8 procent van de reactoren, terwijl Luminus een aandeel van 10,2 procent behoudt.
Wie de Engie-deal via de bijlagen van het Belgisch Staatsblad probeerde te volgen, kon vaststellen dat sinds de oprichting van Be Nuc srl op 8 mei 2024 alle benoemingen van bestuurders afkomstig waren uit Engie. Sinds de oprichting zijn er zes meldingen verschenen, waaronder benoemingen en statutenwijzigingen.
In december probeerde toenmalig minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) op de valreep enkele benoemingen door te drukken, maar de regeringspartijen die de Arizona-coalitie onderhandelden, blokkeerden dit.
De tweede entiteit, Hedera, die volgens de overeenkomst met Engie zou worden opgericht om het fonds voor kernafvalbeheer te beheren en beleggen, is nog steeds niet opgericht. Be Nuc zal de exploitatie van de reactoren op zich nemen.
Vertraging en goedkeuring
De goedkeuring door de Europese Commissie liet op zich wachten tot januari 2025, mede omdat de samenwerking mogelijk als ongeoorloofde staatssteun werd beschouwd. Waarom de Commissie zo lang talmde, blijft onduidelijk.
Volgens minister Bihet is de beslissing ‘een positieve stap’ en zet België samen met Engie een belangrijke stap in de verlenging van Doel 4 en Tihange 3 tot 2036. Bihet benadrukte dat deze beslissing bijdraagt aan de bevoorradingszekerheid en energieonafhankelijkheid van België. Hij herhaalde grotendeels het discours van de regering-De Croo, die na moeizame onderhandelingen tot een akkoord met Engie kwam. Bihet stelde: ‘Door hernieuwbare energie en kernenergie te combineren, versterkt België zijn energieonafhankelijkheid en garandeert het betaalbare, koolstofarme elektriciteit en bevoorradingszekerheid.’
De Commissie eist wel enkele aanpassingen aan de gesloten akkoorden, maar maakt deze niet openbaar. In principe heeft de regering echter toestemming gekregen. Minister Bihet wil nu samen met Engie de laatste documenten afronden, zodat Doel 4 en Tihange 3 operationeel zijn voor de winter van 2025-2026.
Dit begint met benoemingen: twee interim-leden zijn aangesteld om Hedera operationeel te maken en het akkoord af te ronden. De regering koos deze personen uit een lijst van kandidaten, zoals wettelijk vereist. Wat Be Nuc betreft, heeft de regering een CFO aangesteld en zal binnenkort een voorzitter worden benoemd.
Bihet, voormalig lid van de Kamercommissie Energie, benadrukt dat de goedkeuring van de Europese Commissie de Belgische energiestrategie versterkt. Hij stelt dat dit een evenwichtige energiemix mogelijk maakt en stabiliteit biedt voor burgers en bedrijven. Een ander gevolg van de tussenkomst van de Commissie is dat het niet-vertrouwelijke deel van de Engie-deal online zal worden gepubliceerd. Bovendien kan premier Bart De Wever (N-VA) nu eindelijk de definitieve contracten met Engie afronden.
Dit is toch hallucinant : “Minister van Energie Mathieu Bihet (MR) kon vrijdag opgelucht melden dat de Europese Commissie de verlenging van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 heeft goedgekeurd”… Hebben onverkozen ambtenaren zich te moeien met ons energiebeleid? En laten we dat zomaar toe?