Europa heeft zich laten vernederen door Amerikaans president Donald Trump en diens pestgedrag beloond. Dat is de korte samenvatting van het treurige schouwspel dat zich afgelopen zondag afspeelde in het golfresort van Trump in Schotland, met Ursula von der Leyen als lijdzame tegenspeler.
De Europese Unie en de Verenigde Staten hebben afgelopen weekend een langverwacht handelsakkoord gesloten. Maar daarmee is meteen zowat alles gezegd. Trump had gedreigd met importheffingen van 30 tot 50 procent op Europese producten. Het is uiteindelijk ‘slechts’ 15 procent geworden. Maar dat is allesbehalve een reden tot vieren.
Alles voor daddy Trump
Wie zou verwachten dat een handelsblok van 450 miljoen relatief welvarende consumenten op z’n minst proportioneel zou terugslaan met wraakheffingen, komt helaas bedrogen uit. Sterker nog, de EU deelde nog meer lekkers uit aan Trump: ze zal voor miljarden dollars aan militair materieel en energie aankopen in de VS, en er voor 600 miljard dollar investeren. ‘Daddy’ Trump krijgt dus opnieuw zijn zin. Of om het in de gevleugelde woorden van Bart De Wever uit 2020 te zeggen, toen over de blauwe vrienden van Open Vld: Europa is op de knieën gegaan, heeft zijn mond opengedaan en een ongunstig handelsakkoord moeten doorslikken.
Niet dat Ursula von der Leyen een andere keuze had. Net als op militair vlak heeft Europa de afgelopen jaren ook op economisch vlak aan zelfkastijding gedaan. Door de groen-linkse ideologie te laten primeren op de economische logica en gezond verstand, zat Von der Leyen zonder hefbomen aan de onderhandelingstafel. Ze had dus allicht geen andere keuze dan de dictaten van Trump lijdzaam te ondergaan.
Gelaagd Europa
In zijn boek ‘Grootmacht Europa’ doet professor Marc De Vos zijn idee van een gelaagd lidmaatschapsmodel van de Europese Unie uit de doeken. Dat is volgens hem de enige manier waarop een EU met 27 – en in de toekomst allicht nog meer – lidstaten kan functioneren. Momenteel is het immers zo dat één land op strategische domeinen kan verhinderen dat de moeilijke maar noodzakelijke maatregelen worden genomen.
De onderste laag van De Vos’ lidmaatschapsmodel staat voor veiligheid, integriteit van het grondgebied en defensie. Tot die laag zou bijvoorbeeld Oekraïne op termijn kunnen toetreden. De tweede laag staat voor economische samenwerking. Ook op dat vlak zijn veel landen het eens over de te varen koers. Het venijn zit hem in de staart, in dit geval op het hoogste niveau van lidmaatschap, de zogenaamde derde laag: samenwerking op vlak van mensenrechten, democratie en interne migratie.
Het zou een goede zaak zijn als Europa die laatste laag even laat voor wat ze is en vooral focust op economische samenwerking en veiligheid. Zoals premier De Wever terecht stelde in zijn reactie op het handelsakkoord: Europa moet “doorgaan met het uitdiepen van de interne markt, onnodige regelgeving aan banden leggen en nieuwe partnerschappen smeden”. Daarvoor moeten alle 27 lidstaten aan één zeel trekken en de macht van hun samen 450 miljoen consumenten eindelijk ten volle benutten. We kunnen het ons niet veroorloven om onenigheid over de derde laag ons economisch welvaren te laten bedreigen. De EU is ooit begonnen als een economisch samenwerkingsverband. Laat ons in deze uitdagende tijden teruggaan naar de essentie.
Meer over de Verenigde Staten
