Massamigratie is vandaag de grootste motor achter de bevolkingsgroei in Vlaanderen, met directe gevolgen voor de woning- en de huurmarkt. Toch blijft de specifieke impact ervan een taboe in beleid en onderzoek. Zonder open debat en onafhankelijke data dreigt het woonbeleid een stuurloos schip te worden.
Geen advertenties meer?
Ingelogde abonnees steunen niet alleen een van de enige kritische en onafhankelijke media, maar zien ook geen vervelende advertenties. Abonneer je snel en eenvoudig en krijg meteen toegang tot vele duizenden exclusieve artikelen!
Maak hieronder je keuze voor het gewenste abonnement:
Liever ook op papier? Bekijk alle abonnementen!
Het doorlopend abonnement wordt automatisch verlengd voor steeds één maand.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een online abonnement van 3 maanden via een eenmalige betaling.
Liever ook op papier? Bekijk al onze abonnementen!
Steun het vrije woord met een eenmalige betaling en je zit een jaar goed.
Log hieronder in om dit bericht volledig te lezen. Ben je al ingelogd, kijk dan op je account of je nog een actief abonnement hebt.
De woning- en de huurmarkt staan in Vlaanderen onder druk. Heel wat Vlamingen vinden steeds minder een betaalbare woning. Dit heeft niet alleen te maken met economische factoren, maar ook met een demografische transitie. Daarbij springen volgens de SERV gezinsverdunning en massamigratie in het oog.
Tegen 2050 komen er in Vlaanderen 433.000 huishoudens bij. Dat berekende de SERV vorig jaar in zijn rapport ‘Wonen in Vlaanderen’. De gezinsverdunning heeft een grote invloed op de woning- en de huurmarkt. Zo zal tegen 2050 17 procent van de woningmarkt ingenomen zijn door eenpersoonshuishoudens.
Obstakels
Maar ook de migratie zal wegen. De toename is voornamelijk het gevolg van het migratiesaldo. “Vanaf 2040 wordt het natuurlijk saldo negatief en zal het migratiesaldo de enige drijvende kracht zijn van de bevolkingstoename.” Tegen 2050 moeten er in Vlaanderen 400.000 woningen bijkomen om de demografische evoluties op te vangen. Hoe dit moet gebeuren, is allerminst duidelijk. Bovendien liggen er nog enkele obstakels te wachten.
De Vlaamse overheid zet in op de bouwshift: tegen 2040 worden op het platteland geen nieuwe kavels meer ontwikkeld. De klemtoon verschuift naar renovatie en de herbestemming van leegstaande panden, waardoor steden en dorpskernen compacter zullen worden.
Tel daar de versnelde omschakeling naar energiezuinige woningen en de renovatieplicht bij, en het is duidelijk dat de koop- en de huurprijzen onder stevige opwaartse druk komen te staan. De overheid kan dit flankerend begeleiden – bijvoorbeeld via aangepaste bestemmingsplannen, vergunningenbeleid en stimulansen –, maar dergelijke ingrepen vergen tijd. Planwijzigingen, vergunningstrajecten en de effectieve bouw van extra woningen kosten nu eenmaal jaren.
Massamigratie
Over de rol van de massamigratie – de grootste uitdaging – wordt in alle talen gezwegen. “Toch heerst in Vlaanderen in academische en politieke kringen een opvallend taboe op het onderzoeken van de specifieke impact van massamigratie op de woningmarkt”, stellen Adeline Blancquaert, Michiel Awouters, Dries Devillé, Guy D’haeseleer, Filip Brusselmans en Chris Janssens in een voorstel van resolutie in het Vlaams Parlement vast. De Vlaams Belangers maken gewag van “ideologische barrières” die een vrij en open onderzoek in de weg staan. Toch is het een heel relevant thema, want de gevolgen zijn niet te overzien. De prijzen zullen niet alleen stijgen, maar ook de wachtlijsten voor de sociale woningen zullen ten gevolge van de massamigratie spectaculair toenemen.
In tegenstelling tot Vlaanderen is er in het buitenland reeds onderzoek uitgevoerd dat het causaal verband aantoont tussen de massamigratie en de stijgende woning- en huurprijzen. De resolutie-indieners verwijzen daarvoor naar de longitudinale studie die in Denemarken tussen 1999 en 2016 op gemeentelijk niveau werd uitgevoerd. Voor de hele onderzoeksperiode wordt een prijsstijging geraamd van 32 procent. De impact is dus significant.
Een gelijkaardige Spaanse studie bevestigt dit causaal verband. Tussen 2001 en 2012 stegen de prijzen van de Spaanse woningen met maar liefst 52 procent, terwijl de huurprijzen met 31 procent toenamen.
Deze forse prijsstijgingen laten zich natuurlijk eerder voelen in de steden dan op het platteland. Migranten vestigen zich dicht bij stedelijke voorzieningen en openbaar vervoer.
Onafhankelijk onderzoek
Momenteel wonen er in Vlaanderen bijna 2 miljoen mensen van buitenlandse afkomst. De toekomstige demografische ontwikkelingen zullen vooral aan de massamigratie te wijten zijn. Dan is er nog de binnenlandse migratie van Brussel en Wallonië naar Vlaanderen, die toeneemt. In 2023 migreerden 15.000 mensen vanuit Brussel en Wallonië naar Vlaanderen.
Het negeren van dit thema heeft een grote negatieve impact op het beleid. Door een gebrek aan vrij onderzoek ontbreekt de basis om maatregelen te nemen. De enige maatregel die de N-VA naar voren schuift, is dat er op de huurmarkt geen plaats meer is voor personen zonder een geldige verblijfsvergunning.
In hun resolutie vragen de Vlaams Belangers terecht naar een onafhankelijk onderzoek naar de impact van de massamigratie op de prijzen van de woningen en de huurwoningen in Vlaanderen. Pas dan zal er een basis zijn voor een gericht beleid.
