De afgelopen maanden deden ook politici waarvan je het niet zou verwachten enkele communautaire uitspraken. Betekent dat dat het debat over België opnieuw leeft? Niet zozeer, zegt professor politicologie Dave Sinardet (VUB). “We herleiden alles in dit land ook veel te snel tot het institutionele”, vindt hij.
De afgelopen maanden deden Conner Rousseau, Sammy Mahdi, Koen Geens, Maurits Vande Reyde… uitspraken die erop wezen dat zij liefst meer bevoegdheden voor de regio’s zouden willen. “Als het federaal niet kan, dan moet het maar Vlaams”, of “Ik ben geen separatist, maar als de Franstaligen niet willen dan…”, klonk het geregeld. Aan de andere kant was er premier De Croo die “het land niet wil laten gijzelen” door communautaire discussies.
Merkt u dat ook?
“Meestal kwamen die uitspraken toch van de ‘usual suspects’. Van bijvoorbeeld een Koen Geens is het geweten dat hij voorstander van meer bevoegdheden voor de regio’s is. Al klopt het ook dat bijvoorbeeld Conner Rousseau en Sammy Mahdi enkele maanden geleden wat communautaire uitspraken hebben gedaan. Maar dat is voorlopig overgewaaid.”
Waarom doen politici dergelijke uitspraken dan?
“Het zou kunnen dat die uitspraken gedaan worden om druk te zetten op partijen die voorlopig weigeren te hervormen. Bijvoorbeeld op de PS, die niet wil besparen op de pensioenen. Al klopt dat bijvoorbeeld in de fiscale hervorming niet. Daar lijkt het eerder Open Vld die op de rem staat, en de PS veel minder.”
“Een andere verklaring is dat als er iets misgaat in België, politici al heel snel naar het institutionele grijpen. Terwijl er wereldwijd nog wel wat regeringen en overheden in crisis zitten. Als er federaal iets misloopt, komt er heel snel een oproep om te defederaliseren. En omgekeerd, als er Vlaams iets misloopt, pleiten sommigen om te herfederaliseren, al komt dat veel minder voor. In beide gevallen lijkt men staatshervorming als het wondermiddel te zien, terwijl de oorzaken vaak elders liggen.”
Enkele jaren geleden onderzocht u in welke mate parlementsleden van alle partijen wilden de-of herfederaliseren. Enkel bij cd&v was het aandeel ‘meer bevoegdheden voor de regio’s’ gestegen. Wat waren hun argumenten?
“We hebben aan alle parlementsleden gevraagd om een cijfer op een schaal van 0 tot 10 te selecteren, waarbij 10 alle bevoegdheden voor België betekent – unitarisme dus- en 0 alles naar de deelstaten – separatisme dus. 5 is de huidige status quo.”
“Gemiddeld zijn enkel de cd&v’ers, ten opzichte van het vorige onderzoek, iets meer regionalistisch geworden. En staan ze ook als enige niet-nationalistische partij aan de kant van defederalisering. Al zijn er grote interne verschillen: zo gingen de antwoorden van de CD&V-parlementsleden van 1 (quasi complete autonomie) tot 8 (bijna volledige herfederalisering).”
“Hun argumentatie bevat vooral uit klassiekers die we al decennialang horen in het staatshervormingsdebat. Bij degenen die wilden defederaliseren klonk het: ‘Vlaanderen werkt beter’, ‘De bevoegdheden zijn te versnipperd’, ‘Er zijn te grote verschillen tussen de regio’s’, … CD&V-parlementsleden die voor meer België pleitten, hadden dan weer een andere lezing van de realiteit: namelijk dat dit zou leiden tot meer efficiëntie, minder versnippering en betere coördinatie.”
Lees ook:
Eigenlijk een incorrecte analyse van Dave. Het constitutionele is het probleem. Een minderheid gijzelt de meerderheid in zijn ontplooiing.
Il nous faut de l’argent et les Flamands vont payer. Sinon, ce sont des fascistes. Et si ça ne marche pas, on donne la démocratie un bon coup d’pied au cul.