Wouter Verschelden heeft zich ontpopt tot een van de meest scherpe waarnemers in de Wetstraat. Na ‘De doodgravers van België’, over de regeringsvorming in 2019 en ‘De val van België’, over de ondergang van de Vivaldi-coalitie, brengt hij met ‘De verovering van België’ een nauwgezet relaas van hoe de politieke hoofdrolspelers uiteindelijk toch met elkaar in zee gaan en de Arizona-coalitie sluiten.
Minutieus en haast van dag tot dag brengt hij in kaart hoe het er aan toeging vanaf de verkiezingen van 9 juni 2024 tot de dag – 7 februari 2025 – dat de regering-De Wever in de Kamer van volksvertegenwoordigers het vertrouwen kreeg.
Het werd een dik boek waarin een kleiner lettertype dan normaal werd gebruikt. We zouden anders letterlijk van een vuistdik boek hebben kunnen speken. Om de draad niet te verliezen en de lezer goed bij de les te houden, vangt elk hoofdstuk aan met een tijdslijn. Dat is geen overbodige luxe. Niettemin leest het als een trein en de erg vlotte verteltrant van Verschelden nodigt als vanzelf uit om weinig rustpauzes in te lassen.
Scherpe waarnemer
Het lijkt wel of hij bij elk gesprek, elk intrige, elke roddel, elke ruzie en elke vergadering zelf aanwezig was. Dat hij een fijnmazig netwerk aan informanten bij de toppolitici, hun sherpa’s en andere medewerkers heeft, blijkt duidelijk. Anders is het onmogelijk om zo letterlijk en tot in het detail te citeren, zeker van wat in de achterkamers en de partijcenakels werd gezegd en gefluisterd. Maar ook zijn dossierkennis en de materie die hem via lekken bereikten, leveren een kapitaal aan materie. Daarbij kunnen wij ons voorstellen dat als de politieke hoofdrolspelers dit boek in handen krijgen, zij toch wel zullen opkijken van wat Verschelden heeft weten op te tekenen. Dat tot op heden nog niemand van hen dit boek afdoet als fantasie of onzinnig, zegt genoeg. Verschelden is een scherpe waarnemer met een scherpe pen.
De Rubicon over
Een van de hoofdlijnen in voorliggend boek is uiteraard de rol van Bart De Wever, die geheel in zijn eigen en vaak eigengereide stijl evolueert van strak Vlaams-nationalistisch partijpoliticus tot gewiekst en intelligent staatsman, en die uiteindelijk het land waarvan hij eigenlijk niet houdt, toch overeind houdt door niet alleen het vertrouwen van veel Franstaligen te winnen, maar zelfs het radicaalste deel van zijn achterban kan overtuigen om mee de Rubicon over te steken. Hij beukt niet langer tégen België van buitenaf, maar neemt het rechtmatig en legitiem in bezit om het te hervormen.
Ook al bestaat er in dit land het ‘colloque singulier’, toch komt Verschelden bijzonder veel te weten over wat er door het staatshoofd wordt gezegd in de ‘vertrouwelijke’ gesprekken met politici. Meer nog: we komen zelfs te weten hoe Filp zich voelt in het nieuwe gegeven waarbij (gematigde) Vlaams-nationalisten voor het eerst het roer van zijn koninkrijk overnemen en waarbij hij niets anders kan doen dan te hopen dat het voor hem en de zijnen goed afloopt.
Vuil spel
Ontluisterend zijn de vlijmscherpe karakterschetsen van vooral Conner Rousseau, Georges-Louis Bouchez en Sammy Mahdi. Hoe deze ‘caractériels’ voor eigen rekening rijden, elkaar bejegenen – tot schelden en beledigen toe –, afdreigen, noodzakelijke en haast verworven compromissen telkens weer aanvreten om toch maar te proberen grotere deeltjes van de koek te krijgen, lezen we vooral in de laatste hoofdstukken, wanneer zij telkens weer de voorgelegde voorstellen van de formateur afkammen en in vraag stellen, tot wanhoop van deze laatste en andere meer lucide geesten als bijvoorbeeld Maxime Prévot (Les Engage’s) en David Clarinval (MR). Wie de politiek altijd al als een vuil en laag bij de gronds spelletje heeft aanzien, krijgt hier de bevestiging, zwart op wit. Het is om over na te denken, als ze in de tv-programma’s zich nog eens komen voordoen als de grote denkers en de pleitbezorgers voor ‘het algemeen belang van de mensen’.
Eerst Vivaldist, dan Arizonist
Tussendoor weet Verschelden ook de Vlaamse, de Europese en de gemeenteraadsverkiezingen te plaatsen, die op het politieke schaakbord geen onbelangrijke plaats innamen, zowel in Vlaanderen als in Wallonië. Ook de gevoeligheden daar en hun belang in het perspectief van de federale context worden schitterend in beeld gebracht. Daarnaast wordt ook binnengekeken bij de linkse en rechtse oppositie, en vooral hun onmacht om de Arizona-pletwals tegen te staan. En uiteraard wordt ook het contrast met de Vivaldi-regering scherp gesteld, zeker omdat een deel van de Vivaldisten nu verveld zijn tot Arizonisten. Het geeft het Wetstraatspel een bijzondere tint. Macht en tegenmacht, veroverde macht en verloren macht, macht en onmacht, machtig en machteloos… ‘De verovering van België’ brengt het in kaart, zonder omwegen en met de Wetstraatartiesten niet altijd in een even fraaie hoofdrol.
Wouter Verschelden, ‘De verovering van België’. Manteau, 2025. 431 p., 29,29 euro. ISBN 9789022341926
