Heeft de Europese Unie, onder leiding van Ursula von der Leyen, zich ontwikkeld tot een de facto franchise van de Verenigde Staten? Je zou dat kunnen stellen, gezien de slechte deal die ze heeft gesloten over tarieven met het ‘Amerikaanse Rijk’ van Donald Trump.
Von der Leyen heeft niet alleen ingestemd met een tariefakkoord van 15 procent, maar ook met het volgende: de EU zal de komende drie jaar voor 750 miljard dollar aan energie kopen van de VS en 600 miljard dollar investeren in de Amerikaanse economie. Dit komt bovenop eerdere toezeggingen van NAVO-lidstaten om minimaal 5 procent van hun bbp aan defensie te besteden. Een groot deel van dit bedrag zal ook naar de VS vloeien in de vorm van wapenaankopen. De meeste Europese landen zitten al aan hun financiële limiet, stapelen tekorten op en kunnen hun schulden nauwelijks beheren. Er is simpelweg geen ruimte om extra inspanningen te leveren om de VS tevreden te houden.
Gebrek aan leiderschap
Josep Borrell maakte al in 2022 de juiste analyse: “Onze welvaart was gebaseerd op goedkope energie uit Rusland.” Onze industrie is zonder goedkope Russische energie niet langer concurrerend en het vervangen van deze energie door extreem dure LNG uit de VS helpt ons op geen enkele manier. Mario Draghi waarschuwde in 2024 voor hetzelfde in zijn rapport over de toekomstige concurrentiepositie van de EU: “De detail- en groothandelsprijzen voor gas zijn momenteel drie tot vijf keer hoger dan in de VS.” Conclusie: het lijkt erop dat de VS hun proxyoorlog in Oekraïne hebben gewonnen – niet ten koste van Rusland, maar ten koste van de economie van de EU-landen – door het gebrek aan leiderschap van een zwakke voorzitter van de Europese Commissie.
Als we terugkijken naar de coronacrisis – laten we niet vergeten dat deze begon met een laboratoriumlek in een door de Verenigde Staten gesponsorde onderzoeksfaciliteit in Wuhan, China – en de daaropvolgende ‘push’ van de vaccins die met ongekende snelheid werden ontwikkeld en geproduceerd. Ursula von der Leyen sloot toen in haar eentje de deal met Pfizer-CEO Albert Bourla, om te “garanderen dat de EU met prioriteit vaccins zou ontvangen”. Een ‘gevoel van urgentie’ dat door de Commissie, via gesubsidieerde media, aan het Europese publiek werd opgedrongen, net als in de oude dagen van het communistische bewind in de DDR.
Gebrek aan transparantie
De deal tussen de Europese Commissie – geleid door Von der Leyen – en Pfizer voor Covid-19-vaccins had een waarde van ongeveer 35 miljard euro. Deze overeenkomst, afgerond in mei 2021, omvatte de aankoop van maximaal 1,8 miljard doses van het Pfizer-BioNTech Covid-19-vaccin, met een initiële verplichting van 900 miljoen doses en een optie voor nog eens 900 miljoen doses voor levering tot en met 2023. De deal werd naar verluidt onderhandeld via sms-berichten en telefoontjes tussen Von der Leyen en Pfizer-CEO Albert Bourla, wat controverse heeft opgewekt vanwege het gebrek aan transparantie rond deze communicatie. Von der Leyen weigert nog steeds de communicatie openbaar te maken, ondanks het aandringen van de ombudsman en zelfs het Europese Hof van Justitie dat in mei 2025 oordeelde – na een interventie van een journaliste van The New York Times en het onderzoeksjournalistieke platform Follow the Money (want de Europese pers keek de hele tijd hardnekkig de andere kant op) – dat de Europese Commissie, onder leiding van Ursula von der Leyen, ten onrechte heeft geweigerd sms-berichten tussen Von der Leyen en Pfizer-CEO Albert Bourla openbaar te maken.
Een motie van wantrouwen tegen Ursula von der Leyen in het Europees Parlement haalde onlangs geen meerderheid, omdat ze een deal wist te sluiten met de voornamelijk centrumlinkse politieke groepen, waaronder haar eigen Europese Volkspartij (EPP), de Socialisten en Democraten (S&D), Renew Europe en de groenen, terwijl de motie van wantrouwen kwam van de rechtsgeoriënteerde politieke groepen. Dus voorlopig zitten de burgers van de EU opgescheept met een voorzitter van de Commissie waarvoor ze niet hebben gestemd (dat kunnen ze ook niet door het systeem van de getrapte democratie; de functie is een benoeming door de verkozen EU-parlementsleden, na een ingewikkelde kandidatendans achter de schermen, tussen landen en politieke fracties).
VS marketeert, EU koopt
De feiten wijzen nu op één conclusie: ja, de EU is een franchise van de VS, want zij doen de marketing en de EU koopt, dankzij Ursula von der Leyen, hun goederen, of het nu gaat om farmaceutica, energie of wapens. Aan de andere kant is Von der Leyen nochtans geen vreemde voor de Amerikaanse onderhandelingsstijl van Trump die haar in de doeken deed, want ze woonde tussen 1992 en 1996 in Californië, toen haar man Heiko onderzoeker was in de geneeskunde aan Stanford University. Sinds september 2020 is Heiko medisch directeur bij Orgenesis Inc., een Amerikaans biotechnologiebedrijf dat gespecialiseerd is in cel- en gentherapieën.
Het is, tot slot, niet overdreven om te stellen dat we net als die andere grote Amerikaanse franchise McDonalds, langzaam in de EU in een hamburgerdemocratie zijn gesukkeld waarbij de VS de marketing en verkoop verzorgen en de EU de goederen, van farmaceutica, over energie tot wapens, koopt aan een door de VS bepaalde prijs.
Je vergeet dat wij, de Europeanen, de Amerikanen betalen voor een zeer waardevolle dienst die we de voorbije decennia te goedkoop hebben verkregen: de militaire/nucleaire paraplu waaronder we schuilen. Trump wil nu boter bij de vis en Europa heeft geen alternatief.