Een Ecolo-politicus die rapporteert over mensenrechten en extreme armoede bij de VN-Mensenrechtenraad maakt persagentschap Belga wijs dat er een verband is tussen de opkomst van extreemrechts en besparingen op de sociale zekerheid.
Hij ging daarover – zogezegd – bij de VN in New York rapport uitbrengen. Ten eerste was het niet in New York te doen, ten tweede staan die conclusies helemaal niet in zijn zeer summier verslagje. De hele communicatie paste in de Ecolo-oppositie bij de begrotingsbesprekingen in België.
Zowel Vlaamse als Waalse kranten namen het fake news van persagentschap Belga gretig over. De Mensenrechtenraad kwam op 13 en 14 oktober samen in Genève. Dat kon iedereen met internetaansluiting zelf verifiëren.
Valse verbanden
Maar de bewuste Ecolo-politicus – die niet verkozen raakte – had zelf de pers op de hoogte gebracht van zijn te verschijnen rapportje van 18 pagina’s (kaft inbegrepen). Dat rapportje is sinds 15 oktober voor iedereen te lezen.
Bij Belga verklaarde Olivier De Schutter, momenteel ‘speciale VN-rapporteur voor extreme armoede en mensenrechten’, dat er wereldwijd hervormingen in de sociale zekerheid worden doorgevoerd als besparing of voor meer efficiëntie.
“Steun trekken maakt van een arme een sociale uitgestotene.”
Die hebben er volgens hem voor gezorgd dat mensen die in armoede leven; zich verlaten voelen door de overheid en verloochend voelen door doorsnee politici, waardoor ze vaker geneigd zijn om de beloftes van uiterst rechts te geloven.
Bovendien, zo betoogde hij tegen Belga, is de toegang tot sociale zekerheid bemoeilijkt. Om te zwijgen van het feit dat systemen die bedoeld zijn om bestaanszekerheid te bieden, in de praktijk neerkomen op stigmatiseren en straffen. Lees: de sukkelaars worden te kijk gezet en vernederd. Steun trekken maakt van een arme een sociale uitgestotene.
Extreemrechtse boeman
Volgens De Schutter speelt extreemrechts in op die stigmatisering door een onderscheid te maken tussen de elite en het gewone volk. Daarmee eindigde het verhaaltje dat De Schutter opdiste bij Belga niet.
Het persagentschap meldt: “De rapporteur benadrukt dat extreemrechts, eens aan de macht, een beleid voert dat gebaseerd is op de afbraak van openbare diensten en het behoud van de privileges van die economische elite.”
De Schutter zou in zijn rapport ook schrijven dat de doorsnee partijen zélf de voedingsbodem hebben gecreëerd voor extreemrechtse ideeën door onder meer te suggereren dat sociale zekerheid moet gaan naar het eigen volk of wie het verdient, terwijl het een mensenrecht is dat in de grondwet verankerd werd.
Belgische begroting
De betrokkene refereerde zelfs naar de politieke actualiteit in België, namelijk de begroting. Daarover zei De Schutter bij Belga: “Ook door sociale bescherming voor te stellen als een last voor de overheidsbegroting, terwijl het in werkelijkheid een investering is in de toekomst, met potentieel hoog rendement.” Dat laatste was het enige uit het hele Belga-bericht dat daadwerkelijk in het rapport staat.
Belga besloot: “De VN-rapporteur roept overheden daarom op om de verzorgingsstaat te waarborgen en te investeren in een op rechten gebaseerde sociale zekerheid om de opkomst van extreemrechts populisme tegen te gaan.”
Van dit hele verhaal strookt dus bijna niéts met de realiteit. In het rapport staat daar helemaal niks over. De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties in Genève bracht vorige week op 15 oktober het rapport uit. Het gaat om een verslag van het werk van de speciale rapporteur voor extreme armoede en mensenrechten. Die functie van speciale rapporteur is onbezoldigd. Dat is vrijwilligerswerk. De Schutter ontving van de VN-Mensenrechtenraad enkel reis- en verblijfsvergoedingen.
Geen neutrale waarnemer
Maar laten we eerst dat bewuste rapport en de Mensenrechtenraad eens nader bekijken. Dat korte rapport kreeg de titel Grounding The EU Anti-Poverty Strategy In Human Rights. Geschreven door de Belg Olivier De Schutter.
Die laatste is een advocaat en prominent lid van de Franstalige groene partij Ecolo. Hij stond tweede op een lijst, maar raakte niet verkozen. Kortom: De Schutter is bezwaarlijk een neutrale waarnemer te noemen, maar het klinkt wel prestigieus om als jurist dus al 5 jaar speciale rapporteur te zijn. In die rol praat hij als speciale rapporteur met regeringen van EU-landen die hij moet bespreken.
De Schutter (Ecolo) pleit in zijn rol als VN-rapporteur continu voor een rijkentaks.
‘The money is there,’ says the United Nations Special Rapporteur on extreme poverty and human rights. Olivier de Schutter: ‘A 2% tax on billionaires would provide social protection for 820 million people in low-income countries’ https://t.co/xMnMPeAHAR
— El País English Edition (@elpaisinenglish) October 19, 2025
Maar daar gaat het niet om. Het staat mooi op zijn cv en het garandeert media-aandacht. Waarom? Omdat bijna niemand in de pers weet hoe het VN-systeem werkt.
Want herinner u hoe afgelopen december de Belgische politica, juriste en universitair docente Catherine Van de Heyning ook rapporteur was bij de VN-Mensenrechtenraad. Van de Heyning was districtraadslid in Antwerpen voor Vooruit, maar raakte niet meer verkozen.
Gebuisde politici
Ook zij werkte in ruil voor een onkostenvergoeding aan een studie over dickpics. Ze mocht daarover op Radio 1 uitvoerig komen uitleggen dat strafrechtelijke vervolging voor het verzenden van dickpics een mensenrecht is.
Voor gebuisde politici blijkt die VN-Mensenrechtenraad een goede manier om heel belangrijk over te komen in de Belgische media.
Die VN-Mensenrechtenraad is één van de dozijnen organisaties in de marge van de VN. Opgericht met aparte verdragen en dus met apart lidmaatschap. Intergouvernementele organisaties met een zeer twijfelachtige financiering en een nog twijfelachtiger werking. De totale inkomsten van de Mensenrechtenraad – inclusief donaties van stichtingen – bedroegen in 2024 ruim 231 miljoen dollar.
De in 2006 opgerichte VN-Mensenrechtenraad telt maar 47 lidstaten. UNHRC wordt dikwijls verward met OHCHR van de VN. Die laatste is het VN-Mensenrechtenkantoor en telt 171 lidstaten waarvan amper 71 een bijdrage betaalden. In de praktijk betaalt de VN 40 procent van het totale budget van de Mensenrechtenraad en de lidstaten 60 procent. Maar de Mensenrechtenraad doet een beroep op andere geldschieters. Dat zijn dan ngo’s, liefdadigheidsinstellingen of bedrijven.
Daaronder een aantal genereuze stichtingen zoals bijvoorbeeld The Schmidt Family Foundation van de voormalige CEO van Google (375.000 dollar), de Ford Foundation van de erfgenamen van Henry Ford (265.363 dollar) en de Open Society Foundations van de controversiële George Soros (100.000 dollar).
Bedrijven storten ook geld, zoals Microsoft (100.000 dollar) en het Spaanse Inditex (109.409 dollar). Het totaal aantal donateurs is 87. Voor persagentschap Belga en voor veel media is het allemaal Verenigde Naties in New York. Terwijl het hier gaat over een zeer marginale organisatie met amper 47 lidstaten uit Genève.
Lobby-instrument
Laten we even het rapportje bekijken. Dat rapportje kwam er als bijdrage aan de allereerste EU Anti-Poverty Strategy van de EU die in 2024 werd bekend gemaakt. De Schutter juicht dit initiatief van de Europese Unie toe in zijn inleiding. “Het is onaanvaardbaar dat 23,9 miljoen mensen in de EU nog steeds in extreme armoede leven.” De Schutter noteerde achteruitgang de afgelopen jaren.
Het document is dus bedoeld als lobby-instrument van de VN-Mensenrechtenraad bij de Europese instellingen. Het looft uitvoerig allerhande beleid van de EU en vooral de Europese Commissie en in mindere mate het Europees Parlement.
Om dan telkens te wijzen op dingen die ze graag zouden zien, zoals zo ruim mogelijke interpretatie van de mensenrechten bij het toekennen van uitkeringen enzovoort.
De schutter geeft de EU zes aanbevelingen
- Effectieve deelname van armen aan het ontwerpen van oplossingen
- Toegang tot sociale diensten
- Financiering van sociale diensten
- De toekomst van Child Guarantee (dat is een voorstel van de Europese Commissie)
- Social mainstreaming: de impact op armoede in alle beleid van de EU inschatten
- De rol van nationale anti-armoede strategieën
“Als de politieke wil bestaat, dan kan de EU de eerste regio zijn die armoede uitroeit”, beweert De Schutter. Zijn belangrijkste argument bij die eerste aanbeveling is dat de armen moeten betrokken worden in het beleid ter bestrijding van armoede. Die participatie moet zelfs geïnstitutionaliseerd worden.
Die participatie heeft veel voordelen. Het helpt blinde vlekken vermijden. Het is constructiever dan enkel luisteren naar of raadplegen van armoezaaiers. Ten derde laat het toe om rekening te houden met de oplossingen die geopperd worden door de armen zelf. Dat zou een verrijking zijn van de gereedschapskist van de beleidsmakers en de afhankelijkheid en de bureaucratische routines helpen overwinnen.
Bij zijn derde aanbeveling beweert De Schutter dat de uitgaven aan sociale diensten niet gezien mogen worden als kosten, maar opgevat moeten worden als investeringen. Dit is letterlijk het enige wat ook in het Belga-bericht en de artikels in L’Avenir en Het Laatste Nieuws stond.
Verderop in zijn overzicht van alle EU-beleid en maatregelen in verband met armoede en hoe dat in zijn ogen valt te rijmen met de mensenrechten komt De Schutter met een nieuw soort probleem: povertyism. Het stigma van armoede en de discriminatie door armoede die op dezelfde manier zou moeten behandeld en bestreden worden als racisme, seksisme of homofobie. Negatieve stereotypen over armen leiden ertoe dat armen hun zelfvertrouwen verliezen volgens De Schutter.
Olivier De Schutter heeft gewoon de VN-Mensenrechtenraad misbruikt om de Belgische media te bespelen en aan propaganda te doen in volle begrotingsonderhandelingen. De vraag is wie hiervoor het meeste te verwijten valt? De media die erin trapten of de politicus?
Meer over Groen, Ecolo en de VN
