Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen converseerde een maand lang met Albert Bourla, de CEO van farmareus Pfizer bij het tot stand komen van een duur contract voor de levering van vaccins in Europa. Nu zegt von der Leyen echter dat ze die berichten niet meer heeft. De Europese Commissie vind niet dat het publiek die berichten moet inzien. Dat botst op heel wat kritiek, wegens gebrek aan openbaarheid van bestuur.
De Europese Unie sloot een contract af met BioNTech/Pfizer voor 1,8 miljard dosissen van het coronavaccin. Dit kwam na een mislukte vaccinatiecampagne met het vaccin van AstraZeneca. Het nieuwe contract met Pfizer bleek tot stand te zijn gekomen via sms’jes tussen Ursula von der Leyen en Albert Bourla. Alexander Fanta, een journalist bij netzpolitik.org, vroeg inzage in die berichten, maar de Europese Commissie weigerde. Daarop trok hij naar de Europese ombudsvrouw, Emily O’Reilly.
Europese Ombudsdienst
De ombudsvrouw is bevoegd om klachten in behandeling te nemen van elke burger uit de Unie of elke natuurlijke of rechtspersoon die in een lidstaat is gevestigd. Zij zet zich in om gevallen van wanbeheer bij het optreden van EU-instellingen, organen of instanties aan het licht te brengen, met uitzondering van het het Hof van Justitie, het Gerecht en het Gerecht voor ambtenarenzaken bij het uitoefenen van hun gerechtelijke taken. Sinds 2013 bekleedt de Ierse O’Reilly dat mandaat. Al in januari oordeelde O’Reilly dat von der Leyen haar sms’en openbaar moest maken. “Beter zoeken dan”, antwoordde ze toen de Europese Commissievoorzitter beweerde de conversaties niet meer te vinden. Toen werd er geen gevolg aan gegeven.
(Lees verder onder het artikel.)
Hoewel journalist Alexander Fanta zich beroept op het recht op informatie en de openbaarheid van bestuur vindt de Commissie dat er geen probleem is. De dure miljardendeal met Pfizer valt volgens de Commissie niet onder de Freedom of Information Act van de EU, zo meent het. Er is nochtans veel kritiek op de deal van de EU met Pfizer. Tot op heden heeft de Commissie alleen fel gecensureerde versies van de verkoopcontracten gepubliceerd. De prijs van de vaccins en belangrijke contractvoorwaarden zoals rond aansprakelijkheid blijven geheim.
Maximale winst
Volgens de Financial Times, die de contracten toch deels kon inzien, betaalde de EU aanvankelijk 15,50 euro per dosis. Na de deal liepen de kosten echter op tot 19,50 euro per dosis. Burgerrechtenorganisaties wijzen er echter op dat volgens berekeningen van het Imperial College uit Londen één enkele dosis van het vaccin nog geen 3 euro kost. Pfizer zou dus miljarden winst gemaakt hebben aan de coronavaccins.
De consumentenrechtenorganisatie Public Citizen publiceerde eerder al hoe de machtige farmareus van de coronapandemie gebruik maakte om goede bedrijfsresultaten te boeken. Het onderhandelde hard tegenover regeringen om maximale winsten te behalen. Er is sprake van een duopolie van Pfizer en Moderna die met hun mRNA-vaccins de markt voor zichzelf hadden.
Pfizer sloot 73 contracten af rond de verdeling van zijn vaccin, maar volgens Transparency International, raakten er slechts vijf daarvan gepubliceerd. Ook daaruit waren aanzienlijke delen geschrapt. “In de onderzochte contracten bleken de belangen van Pfizer consequent boven de eisen van de volksgezondheid geplaatst te zijn”, aldus Transparency International.
Berichten zijn documenten
Nadat de New York Times berichtte over de directe lijn tussen Von der Leyen en Bourla, diende netzpolitik.org een verzoek in om de chats vrij te geven. De Commissie weigerde echter het verzoek in het geheel te onderzoeken. Berichten via sms, WhatsApp en andere berichtendiensten zijn “van korte duur” en dus geen documenten in de zin van de EU-verordening inzake documenttoegang.
Ombudsman Emily O’Reilly is niet te spreken over de beslissing van de Europese Commissie. Eerder publiceerde ombudsman O’Reilly haar aanbevelingen aan de Commissie. Ze heeft het daarbij over “wanbestuur”. Het maakt niet uit via welk kanaal een boodschap wordt verzonden, zo benadrukt de ombudsvrouw, als de inhoud betrekking heeft op het werk van de Commissie, dan moet het publiek toegang krijgen. Het Handvest van de grondrechten van de EU bevat het recht op toegang tot documenten, “ongeacht de vorm van het medium dat voor die documenten wordt gebruikt”. Ze drong er dan ook op aan dat de Commissie de vraag om toegang opnieuw onderzoekt. Von der Leyen en co hebben daar echter geen oren naar. De Commissie meent dat het bewaren van sms’en en andere berichten niet nodig is.
De Commissie belooft om dat in de toekomst mogelijk wel te zullen doen. Het verwijst naar een aanbeveling van de Raad van de EU aan zijn personeel om dergelijke berichten alleen te gebruiken voor “kortstondige chats over openbare of niet-gevoelige inhoud”. Dit zou het uitgangspunt kunnen zijn voor een gemeenschappelijke richtlijn van alle EU-instellingen. Op die manier wil de Commissie waarschijnlijk een basis voor argumentatie creëren om chats in de toekomst niet te hoeven archiveren.
Publiek tast in het duister
Deskundigen uit het maatschappelijk middenveld vrezen dat het standpunt van de Commissie een enorme juridische lacune in de toegang tot documenten zal creëren. “Als we niet eens om sms-berichten te mogen opeisen, hoe moeten we dan weten of dit echt vluchtige zaken of belangrijke beslissingen waren?”, vraagt Helen Darbishire, directeur van de vrijheid van informatie-organisatie Access Info. “Het recht op toegang tot informatie zal ernstig worden ondermijnd als we er geen toegang toe hebben.”
Alexander Fanta wijst erop dat transparantie geen doel op zich is, maar een voorwaarde voor democratische controle. “Als overheidsfunctionarissen daarentegen belangrijke beslissingen nemen zonder publieke controle, kan dit snel leiden tot machtsmisbruik en corruptie.” Hij meent dat de houding van de Commissie de democratie dan ook ondergraaft. Dat von der Leyen de chats geheim wil houden heeft volgens hem een politieke reden. “Onderhandelingen zijn vaak een koehandel”, zo beschrijft hij. “Wat er achter de schermen gebeurt zou wel eens beschamend kunnen zijn. Het is niet de Europese Commissie die moet beslissen of informatie triviaal of belangrijk is, maar wij, het publiek.”
Twee maten, twee gewichten
Dat de Europese Commissie zo weerbarstig is in het vrijgeven van zeer belangrijke informatie, steekt schril af tegenover wat het wil opleggen aan het publiek. Recent nog diende het zelf een wetsontwerp in dat net berichtendiensten wil scannen in de strijd tegen kinderporno. De Commissie wil private berichten van EU-burgers op grote schaal laten scannen en doorlopen door AI “om het internet veilig, voorspelbaar en betrouwbaar te houden”. De Commissie zou daarbij zelfs willen dat aanbieders van berichtendiensten hun versleuteling laten vallen.
Als de eu-parlementsleden nog enig zrlfrespect hebben vragen ze het ontslag van de EC
Komt die van Leyen niet uit Duitsland?
Vaccinatie was verplicht. Waarom? Simpel: 3x langs de kassa bij Pfizer. Drie maal woekerwinsten die verdeeld worden onder wie de vaccins maakt en wie ze door het dreigen met het afnemen van grondwettelijke rechten onmogelijk te weigeren heeft gemaakt. En ondertussen zit ik, 6 maanden na de derde vaccinatie met Pfizer, nog steeds met een door dermatologen onverklaarbare uitslag op armen en benen. Een allergische reactie op iets onbekend is het verdict! Zelfs een biopsie bracht geen uitsluitsel. Dat het begon als reactie na de derde vaccinatie wil geen van de artsen luidop te zeggen. Maar ontkennen doen ze het ook niet!
Raar dat aan deze fundamentele ondermijning van de democratie niets in de mainstreammedia komt maar aan de perikelen rond de vermeende staatsgreep van trump hele pagina’s gevuld worden.
Ook Piet Percentjes zou willen weten waarom !
Na mijn derde prik heb ik het ene na het andere dermatologische probleem gekregen. Het is vandaag nog niet genezen. Los van elkaar dacht Leuven en Pelt aan een verminderde immuniteit door spuit 3. Maar dat was steeds off the record.