Toen de blu-rayschijf als technische opvolger van de erg succesvolle dvd in 2006 op de markt verscheen, waren de gloriedagen van de fysieke filmverkoop al bijna achter de rug. In de periode 2008-2018 daalde de omzet van de dvd-markt in de Verenigde Staten met zo’n 86 procent. Blu-ray beloofde dan wel hogere resoluties en haarzuivere audio, het formaat verscheen te laat op het toneel om nog door te breken bij de massa.
Hoewel streaming de meest voor de hand liggende verantwoordelijke voor het heengaan van de fysieke thuiscollectie lijkt, begon de spectaculaire terugval reeds enkele jaren voor de introductie. Niemand minder dan Netflix concurreerde de Amerikaanse videotheken weg met zijn online dvd-verhuuralternatief. In plaats van naar muffe videotheken te moeten trekken, bestelden abonnees nu vanachter hun computerscherm de volgende films en reeksen op hun verlanglijstjes, waarna Netflix hen de gekozen exemplaren toestuurde. Maar postbestelling werd als medium overbodig, zoveel als breedbandinternet wijdverbreid en na 25 jaar, in oktober 2023, trok het bedrijf de stekker uit de service. Met wereldwijd 250 miljoen gebruikers (2024) en als een van de grootste productiehuizen, legt Netflix zich nu volledig toe op zijn streamingplatform.
Bankencrisis katalysator
De online dvd-verhuur heeft in Vlaanderen nooit voet aan de grond gekregen, maar de videotheken en detailhandelaars verdwenen hier evengoed. Denk maar aan het faillissement van Free Record Shop Amin België en Nederland. Belangrijke oorzaken zijn de invloed van de in 2005 geïntroduceerde digitale tv, met het ‘on demand’ en uitgesteld kijken, en de steeds meer toegankelijke digitale piraterij. Ook de bankencrisis van 2008 heeft destijds stevig ingehakt op het beschikbare vrijetijdsbudget van vele gezinnen. Wanneer de Belgen dan eind 2014 al vanaf acht euro konden intekenen op Netflix, maakten ze massaal de overstap. Amazon, Disney en Apple roken het succes van de formule en kwamen snel met hun eigen platformen voor de dag. Dvd’s en aanverwanten verdwenen zo quasi volledig uit de mainstream, zodat slechts een handvol halsstarrige cinefielen en verzamelaars vandaag de resterende fysieke markt draagt.
Dankzij de internetrevolutie zullen papieren kranten en weekbladen weldra samen met de laatste vandaag levende bejaarden heengaan. Boeken plaatst men in bulk op e-readers en de indrukwekkendste cd-collecties verbleken naast de tientallen miljoenen liederen beschikbaar op Spotify. Fysieke media krijgen beurtelings hun digitale alternatief en de massa is gewillig.
