De voorzitter van de Europese Raad trekt zich vroeger dan voorzien terug uit zijn functie. Charles Michel gaat in juni immers de Europese kandidatenlijst voor de MR trekken. Betekent dat een terugkeer naar de Belgische politiek en een optie richting premierschap? Die kans is klein. De carrièrekeuze van Charles Michel zal weinig gevolgen hebben voor de nationale politiek.
Het zat er al een tijd aan te komen en er werd in de Franstalige pers ook druk over gespeculeerd. Charles Michel, nog voorzitter van de Europese Raad tot het einde van 2024, zou willen deelnemen aan de verkiezingen van 9 juni 2024. Desnoods zou dat als springplank kunnen dienen voor een terugkeer naar de nationale Belgische politiek.
En ja, een aantal dagen geleden raakte bekend dat hij de Europese lijst voor de Franstalige liberalen van de MR zou trekken. Officieel beweert hij als Europees Parlementslid te willen zetelen, maar veel waarnemers gaan ervan uit dat hij nog een rol hoopt te spelen in de Belgische politiek.
Het lijsttrekkerschap voor de Europese verkiezingen dient om te maskeren dat de ambities voortaan Belgisch zijn
Slecht nieuws voor Alexander De Croo
Vooraleer we het over die Belgische ‘kansen’ van Charles Michel hebben, kan het geen kwaad eerst te kijken naar de reacties op het Europese forum. En die zijn duidelijk negatief. Charles Michel wordt vaandelvlucht verweten. Hij stelt zijn eigen carrière boven het Europese belang, is de teneur. In de Franse krant Le Monde wordt gesteld dat de Waals-Brabander eerst nagegaan heeft of er voor hem geen ander internationaal postje klaarlag. Toen bleek dat dat niet mogelijk was, zou Michel een mentale klik gemaakt hebben en gekozen hebben voor een terugkeer naar het Belgische niveau. Het lijsttrekkerschap voor de Europese verkiezingen is dan een soort van rookgordijn om te maskeren dat de ambities voortaan Belgisch zijn en niet Europees.
We moeten hier niet terugblikken op het parcours van Michel als voorzitter van de Europese Raad. Dat was allesbehalve indrukwekkend, om niet te zeggen ronduit zwak. Hij viel vaak uit zijn rol. Denken we maar aan de pijnlijke scène waarbij Commissievoorzitter Ursula von der Leyen op een aparte bank moest zitten bij een bezoek aan de Turkse president Erdogan. De relatie met Von der Leyen was altijd gespannen. Bovendien speelt hij vaak soloslim, zoals in zijn contacten met de Oekraïense president Volodymyr Zelenksy.
Feit is: de Europese regeringsleiders zullen straks twee keer nadenken vooraleer ze nog een topfunctie toekennen aan een Belg. Voor hetzelfde geld kiest die na een tijdje ook voor een terugkeer naar de nationale politiek. Slecht nieuws dus voor huidig premier Alexander De Croo (Open Vld), die na de verkiezingen nog altijd hoopt op een internationale en bij voorkeur Europese exit.
Charles Michel wordt vaandelvlucht verweten
Geen clanoorlog meer bij de MR
Maar terug naar de nationale politiek. Wat betekent een mogelijke terugkeer van de politicus die uiteindelijk toch eerste minister was van 2014 tot 2019? Eerst en vooral zou het een impact kunnen hebben op zijn partij. Het wordt wel eens vergeten, maar Charles Michel kwam via een interne paleisrevolutie aan het hoofd van de Franstalige liberalen. In 2011 werd de clan rond Didier Reynders van de macht verdreven. Nochtans was het Reynders die in 2007, voor het eerst sinds de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht in 1919, de liberalen in Wallonië groter had gemaakt dan de socialisten. Niet dat er met die overwinning veel gedaan werd. Reynders staat anno 2024 aan het einde van zijn mandaat als Europees Commissaris en had eveneens overwogen om naar de Belgische politiek terug te keren. Een herhaling van de clanoorlog binnen de MR diende zich aan. Zover zal het echter niet komen. Reynders heeft uitzicht op de diplomatieke post van secretaris-generaal van de Raad van Europa, een gremium dat toekijkt op het respecteren van de mensenrechten.
Hoogstens een ceremoniële ministerfunctie
Betekent dat dat straks de weg openligt naar bijvoorbeeld een terugkeer naar de Wetstraat 16? Tenslotte is Charles Michel samen met PS-voorzitter Paul Magnette de enige Franstalige toppoliticus die voldoende Nederlands kent om eerste minister te kunnen zijn. Komt er nog bij dat er weinig Vlamingen zijn die de ambitie hebben om premier te worden. Vergeten we ook niet dat de afkeer in het centrumrechtse Vlaanderen minder groot is voor een Franstalige liberaal dan voor een PS’er.
En toch is de kans klein dat Michel opnieuw de federale ‘numero uno’ wordt. Daar zijn verschillende redenen voor. Om te beginnen heeft de zogenaamde ‘liberale familie’ geen politiek overwicht meer door de verschrompeling van de Vlaamse liberalen van Open Vld. Dus het premierschap opeisen wordt een lastige. Ten tweede zijn er voor een topfunctie bij de MR andere kapers op de kust. Voormalig interim-premier Sophie Wilmès blijft zeer populair bij de Franstalige liberalen. En Georges-Louis Bouchez heeft nog altijd niet de ambitie opgegeven om eerste minister te worden. Al lijkt alleen al door zijn beperkte kennis van het Nederlands de kans klein dat hij op korte termijn in zijn opzet zal slagen.
Michel zou zomaar eens schoonmoeder kunnen beginnen te spelen voor andere ministers in zijn regering
Schoonmoeder
Neen, als Charles Michel terug in een regering komt, zal het eerder als vakminister zijn. En dan nog in een functie die misschien eerder ceremonieel zal zijn. We denken dan aan de functie van minister van Buitenlandse Zaken. In die zin zou de terugkeer van Michel naar de Belgische politiek dus weinig gevolgen hebben.
Al is het ook nooit 100 procent zonder risico. Michel zou zomaar eens schoonmoeder kunnen beginnen te spelen voor andere ministers in zijn regering en zeker die van de eigen partij. Het is lang geleden, maar toen ex-CVP-premier Leo Tindemans in de jaren 1980 minister van Buitenlandse Zaken was, werd die in het begin wat beschouwd als iemand die over de schouders keek van toenmalig premier en oud-rivaal Wilfried Martens. Iets wat aanvankelijk voor de nodige spanningen zorgde en pas na verloop van tijd is weggeëbd.
